Κυβέρνηση Θεόδωρου Πάγκαλου 1925

Κυβέρνηση Θεόδωρου Πάγκαλου

Β΄ Ελληνική Δημοκρατία Στρατιωτική Δικτατορία
Ημερομηνία σχηματισμού	26 Ιουνίου 1925
Ημερομηνία διάλυσης	19 Ιουλίου 1926
Πρόσωπα και δομές
Αρχηγός Κράτους	Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Παύλος Κουντουριώτης Θεόδωρος Πάγκαλος (από τις 18 Απριλίου 1926)
Πρόεδρος Κυβέρνησης	Θεόδωρος Δ. Πάγκαλος
Συνολικός αριθμός Μελών	27
Κατάσταση στο νομοθετικό σώμα	Χωρίς νομοθετικό σώμα
Ιστορία
Θητεία νομοθετικού σώματος	2 Ιανουαρίου 1924 -30 Ιουνίου 1925 («Δ' Εν Αθήναις Συντακτική των Ελλήνων Συνέλευσις»)
Προηγούμενη	Κυβέρνηση Ανδρέα Μιχαλακόπουλου 1924
Διάδοχη	Κυβέρνηση Αθανασίου Ευταξία 1926

Η Κυβέρνηση Θεόδωρου Πάγκαλου (Ιούνιος 1925 - Ιούλιος 1926} ανέλαβε τη διοίκηση του κράτους, μετά την παραίτηση της κυβέρνησης του Ανδρέα Μιχαλακόπουλου, με στρατιωτικό πραξικόπημα που είχε επικεφαλής τον υποστράτηγο Θεόδωρο Δ. Πάγκαλο.

Τα ξημερώματα της 25ης Ιουνίου 1925, ο στρατηγός Χαράλαμπος Τσερούλης, στη Θεσσαλονίκη, κατέλαβε το διοικητήριο του Γ' Σώματος στρατού, ενώ ο ναύαρχος Αλέξανδρος Χατζηκυριάκος, καταλαμβάνοντας το θωρηκτό Αβέρωφ, ανακηρύχτηκε αρχηγός του στόλου, και έστειλε στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας το παρακάτω τηλεγράφημα:' '«Στόλος ταύτην την νύκταν εκήρυξεν έκπτωτον Κυβέρνησιν. Καθιστώμεν προσωπικώς υπευθύνους Πρόεδρον, μέλη κυβερνήσεως διά χύσιν αδελφικού αίματος». ^[1]. Πάράλληλα, στην Αθήνα, ο Θεόδωρος Πάγκαλος έθεσε υπό τη διοίκησή του τους στρατώνες στο Ρουφ, και κατέλαβε το μέγαρο των Τ.Τ.Τ. (Ταχυδρομεία- Τηλεγραφεία - Τηλεφωνία). Η κυβέρνηση παραιτήθηκε αμέσως και το Κίνημα επικράτησε αναίμακτα και εύκολα.
Ο Πρόεδρος της Βουλής, Κωνσταντίνος Ρακτιβάν, στη συνεδρίαση της Βουλής της 26ης Ιουνίου 1925 πληροφορεί τους βουλευτές ότι : «σήμερον την πρωίαν μετέβην εις το Προεδρείον, κληθείς από τον κ. Πρόεδρον της Δημοκρατίας ο οποίος μοι ανεκοίνωσεν ότι αφού απετάθη εις την δεξιάν πτέρυγαν της Βουλής (Καφαντάρης - Μιχαλακόπουλος) και ηρνήθη αύτη να σχηματίση Κυβέρνησιν, απετάθη εις τον κ. Παπαναστασίου ο οποίος και αυτός χθες την εσπέραν περί 9ην της νυκτός κατέθηκε την εντολήν. Απετάνθη ως εκ τούτου εις τον κ. Πάγκαλον ως Αρχηγόν και αυτόν μίας μερίδας εν τη Συνελεύσει. Εγένετο δε μια προκαταρκτική συννενόησις μετά του κ. Παγκάλου και ότι θα εκάλει τούτον σήμερον να σχηματίση Κυβέρνησιν Κοινοβουλευτικήν υπό τον όρον να εμφανισθεί ενώπιον της Συνελεύσεως. Μετά τούτο φρονώ ότι ευρισκόμεθα εις κανονικήν Υπουργικήν κρίσιν και νομίζω ότι δυνάμεθα να διακόψωμεν τας εργασίας μας μέχρι της Δευτέρας δια να δοθή καιρός εις την Κυβέρνησιν να σχηματισθή και να προσέλθει εις την Βουλήν.»
Στις 30 Ιουνίου, ο νέος πρωθυπουργός, Θεόδωρος Πάγκαλος, εμφανίζεται στη Βουλή και εξαγγέλει τις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησής του. Μετά τη συζήτηση, ο Πάγκαλος καταθέτει ψήφισμα, «Περί διακοπής των εργασιών της Συνελεύσεως και της περί κατά τον χρόνον των διακοπών επιψηφίσεως του Συντάγματος και περί εκδόσεως Ν. Διαταγμάτων», επί του οποίου ζητά την ψήφο των βουλευτών (ψήφος εμπιστοσύνης). Σε σ��νολο 208, υπέρ ψήφισαν 185, κατά 14, ενώ υπήρχαν και 9 αποχές. ^[2]. Έτσι, η κυβέρνηση Πάγκαλου ανέλαβε τα καθήκοντά της.

Στις 29 Σεπτεμβρίου 1925, δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως το, ψηφισμένο από την ειδική 30μελή κοινοβουλευτική επιτροπή, υπό τη διεύθυνση του Αλέξανδρου Παπαναστασίου, νέο Σύνταγμα της Ελλάδας (Σύνταγμα που τελικά δεν ίσχυσε)^[3] ενώ, την ίδια ημέρα, με διάγγελμα προς τον ελληνικό λαό, ο Θ. Πάγκαλος αναγγέλει την οριστική διάλυση της Βουλής, και υπόσχεται τη διενέργεια βουλευτικών εκλογών στις αρχές του 1926.
Μάλιστα, στο διάγγελμά του επισημαίνει και τα εξής: «Η Δ' των Ελλήνων Εθνική Συνέλευσις έχει από πολλού χρόνου απολέσει την εμπιστοσύνην του Έθνους. Αι περιστάσεις και αι συνθήκαι, υπό τας οποίας εξελέγη ταύτη υπήρξαν δια τους γνωστούς λόγους η κυριωτέρα αφορμή, ως άμα τη γενέσει της αντιμετωπίσει την αντίθεσιν μεγάλης μερίδος του Ελληνικού Λαού. Η στάσις και η δράσις επιπλέον των Αρχηγών των κυριωτέρων εν αυτή πολιτικών ομάδων συνέτειναν ώστε η αντίθεσις αύτη να αυξηθη συν τω χρόνω μεταβληθείσα εις δυσφορίαν της Κοινής Γνώμης... Η νέα Κυβέρνησις έθετο ως ακρογωνιαίο λίθο του προγράμματός της την πλήρωσιν του εθνοκτόνου χάσματος και την συμφιλίωσιν του Λαού. Εις τας προσπαθείας της όμως προς εκπλήρωσιν του προγράμματός της απετέλει αναμφιβόλως σοβαρόν κώλυμμα η παρουσία της Εθνικής Συνελεύσεως. Ένεκα των λόγων τούτων η Κυβέρνησις (...) εισηγήθη προς τον Πρόεδρον της Δημοκρατίας την ανάγκην της διαλύσεως της Συνελεύσεως, και της προσφυγής ενώπιον του λαϊκού κριτηρίου των εκλογών...»^[4]

Στις αρχές του 1926, και συγκεκριμένα, στις 4 Ιανουαρίου, με το ««Διάγγελμα προς τον Ελληνικόν Λαόν, τον Στρατόν και τον Στόλο», αναγγέλει και τυπικά τη συγκέντρωση των εξουσιών στο πρόσωπό του, ενώ αναβάλλει επ' αόριστον τις εκλογές της Βουλής και της Γερουσίας.^[5]

Στις 15 Μαρτίου 1926, παραιτείται ο Παύλος Κουντουριώτης από το αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας και ο Θ. Πάγκαλος αποφασίζει τη διενέργεια προεδρικών εκλογών από το λαό. ^[6]. Οι εκλογές καθορίστηκαν για τις 4 Απριλίου 1926, ημέρα Κυριακή, για τους νόμους Αττικοβοιωτίας, Πειραιώς και Θεσσαλονίκης και την επόμενη Κυριακή, 11 Απριλίου, για την υπόλοιπη χώρα. Ο Πάγκαλος βγήκε πρώτος σε ψήφους, με μεγάλη διαφορά από το, συνυποψήφιό του, Κωνσταντίνο Δεμερτζή και, στις 18 Απριλίου 1926, μετά την ορκωμοσία του στη Μητρόπολη Αθηνών, αναλαμβάνει και τα καθήκοντα του Προέδρου της Δημοκρατίας, ολοκληρώνοντας τη συγκέντρωση των εξουσιών στο πρόσωπό του. ^[7]

Αφότου ανέλαβε το ύπατο αξίωμα, ο Πάγκαλος αποφάσισε να απομακρυνθεί από την πρωθυπουργία, και έπειτα από συζητήσεις με πολιτικά πρόσωπα, διόρισε τελικά, πρωθυπουργό τον Αθανάσιο Ευταξία.

^[8]

• «Πρωθυπουργός» - («Πρόεδρος του υπουργικού συμβουλίου»): Θεόδωρος Δ. Πάγκαλος

• «Επί των Εξωτερικών υπουργός»: προσωρινά, Αλέξανδρος Χατζηκυριάκος

- στις 2 Ιουλίου 1925 ανέλαβε ο Κωνσταντίνος Ρέντης

- αντικαταστάθηκε στις 21 Οκτωβρίου 1925 προσωρινά, από τον Αλέξανδρο Χατζηκυριάκο

- αντικαταστάθηκε στις 6 Νοεμβρίου από τον Λουκά Ρούφο Κανακάρη

• «Επί της Δικαιοσύνης υπουργός»: Ιωσήφ Κούνδουρος
• «Επί των Εσωτερικών υπουργός»: Ανδρέας Παναγιωτόπουλος

- αντικαταστάθηκε στις 17 Οκτωβρίου 1925 προσωρινά, από τον Θεόδωρο Πάγκαλο

- αντικαταστάθηκε στις 6 Μαρτίου 1926 από τον υποστράτηγο Γεώργιο Σπυρίδωνος

• «Επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας εκπαιδεύσεως υπουργός»: Γεώργιος Χατζηκυριάκος

- αντικαταστάθηκε στις 9 Ιουλίου 1925 από τον Ιωάννη Τσιριμώκο

- αντικαταστάθηκε στις 20 Οκτωβρίου 1925 από τον Λουκά Ρούφο - Κανακάρη

- αντικαταστάθηκε στις 6 Νοεμβρίου από τον Ριχάρδο Λιβαθινόπουλο

- αντικαταστάθηκε στις 6 Μαρτίου 1926 από τον Δημήτριο Αιγινήτη

- αντικαταστάθηκε στις 17 Ιουνίου 1926 προσωρινά, από τον Γεώργιος Σπυρίδωνος

• «Επί των Οικονομικών υπουργός» : Γεώργιος Κοφινάς

- αντικαταστάθηκε στις 6 Νοεμβρίου προσωρινά, από τον Θεόδωρο Πάγκαλο

- αντικαταστάθηκε στις 3 Φεβρουαρίου 1926 από τον Δημήτριο Τανταλίδη

• «Επί της Εθνικής Οικονομίας υπουργός» : Γεώργιος Π. Μπούμπουλης

- αντικαταστάθηκε στις 31 Οκτωβρίου 1925 από τον Γεώργιο Σεχιώτη

- αντικαταστάθηκε στις 6 Ιανουαρίου 1926 προσωρινά από τον Κωνσταντίνο Σταμούλη

Στις 12 Ιανουαρίου του 1926 το υπουργείο πήρε και πάλι την πρώτη του ονομασία, ως «Υπουργείο Γεωργίας, Βιομηχανίας και Εμπορίου»^[9]

- Στις 6 Μαρτίου 1926 τέθηκε επικεφαλής του υπουργείου ο δημοσιολόγος Γεώργιος Χαριτάκης

• «Επί των Δημοσίων Συγκοινωνιών υπουργός»: Αναστάσιος Ταβουλάρης
• «Επί της Γεωργίας και Δημοσίων κτημάτων υπουργός» : Κωνσταντίνος Σταμούλης
• «Επί των Στρατιωτικών υπουργός»: Θεόδωρος Πάγκαλος
• - αντικαταστάθηκε στις 21 Απριλίου 1926 από τον αντιστράτηγο Χαράλαμπο Τσερούλη
• «Επί των Ναυτικών υπουργός»: Αλέξανδρος Χατζηκυριάκος

- αντικαταστάθηκε στις 8 Ιανουαρίου 1926 από τον Νικόλαο Μπόταση

• «Επί της Υγιεινής, Προνοίας και Αντιλήψεως υπουργός»: προσωρινά, Κωνσταντίνος Σταμούλης

- στις 4 Ιουλίου ανέλαβε ο Φίλιππος Μανουηλίδης

- αντικαταστάθηκε στις 17 Οκτωβρίου 1925 από τον Κωνσταντίνο Φίλανδρο

Το Υπουργείο καταργήθηκε στις 12 Ιανουαρίου 1926 ^[10]

Με το νομοθετικό διάταγμα της 4ης Ιουλίου 1925 δημιουργείται �� θέση του Υφυπουργού επί των Στρατιωτικών, θέση που καταλαμβάνει ο αντιστράτηγος Κωνσταντίνος Νίδερ. Σύμφωνα με το νομοθετικό διάταγμα ο υφυπουργός συν-διοικεί το υπουργείο μαζί με τον υπουργό, έχει το βαθμό και τις αποδοχές υπουργού, και παρευρίσκεται στις συνεδριάσεις του υπουργικού συμβουλίου.
Τους επόμενους μήνες διετέλεσαν υφυπουργοί οι παρακάτω:

• «Υφυπουργός επί των Εσωτερικών» : Γεώργιος Βογόπουλος
• «Υφυπουργός επί των Οικονομικών» : Δημήτριος Τανταλίδης
• «Υφυπουργός επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας εκπαιδεύσεως»: Μιλτιάδης Μανιατόπουλος
• «Υφυπουργός Γεωργίας, Εμπορίου και Βιομηχανίας» : Ευάγγελος Περιβολαρόπουλος
• «Επί των Στρατιωτικών υφυπουργός» : Κωνσταντίνος Νίδερ
• «Επί των Δημοσίων Συγκοινωνιών υφυπουργός» : Ιωάννης Γρηγοράκης

Αυτό το λήμμα σχετικά με μια Κυβέρνηση χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το.