Μετάβαση στο περιεχόμενο

Βύρωνας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 37°57′20″N 23°45′36″E / 37.95556°N 23.76000°E / 37.95556; 23.76000

Βύρωνας Αττικής
Τοποθεσία στο χάρτη
Τοποθεσία στο χάρτη
Βύρωνας Αττικής
37°57′20″N 23°45′36″E
ΧώραΕλλάδα
Διοικητική υπαγωγήΔήμος Βύρωνος
Διοίκηση
 • ΔήμαρχοςΑλέξιος Σωτηρόπουλος
Έκταση9,204 km²[1]
Υψόμετρο120 μέτρα
Πληθυσμός59.134 (2021)[2]
Ταχ. κωδ.162 xx
Τηλ. κωδ.210
ΙστότοποςΕπίσημος ιστότοπος
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Βύρωνας, είναι αστική περιοχή και δήμος στον Κεντρικό Τομέα Αθηνών της Αττικής.[3] Συνορεύει με τον Δήμο Καισαριανής στα βόρεια, τον Δήμο Αθηναίων και τον Δήμο Δάφνης-Υμηττού στα δυτικά και νοτιοδυτικά αντίστοιχα, τον Δήμο Ηλιούπολης στα νότια, ενώ στα ανατολικά βρίσκεται ο Υμηττός και δασική του έκταση και νοτιοανατολικά η περιοχή του Καρέα η οποία περιλαμβάνεται στα όρια του Δήμου. Πήρε την ονομασία του από τον Λόρδο Βύρωνα. Αρχικά στην περιοχή βρίσκονταν βοσκοτόπια και χωράφια Αθηναίων, τα οποία άρχισαν να απαλλοτριώνονται και να ρυμοτομούνται στις δεκαετίες του 1920 και του 1930 για την αποκατάσταση των προσφύγων από τη Μικρά Ασία. Η συνολική έκταση του δήμου είναι 9.204 τετρ. χλμ. και σύμφωνα με την Απογραφή του 2021 έχει πληθυσμό 59.134 κατοίκους[4] ενώ είχε 61.308 κατοίκους, σύμφωνα με την Απογραφή του 2011[5].

Ίδρυση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Βύρωνας, αποτελεί τον πρώτο αστικό προσφυγικό συνοικισμό της Ελλάδας.[6] Άρχισε να δημιουργείται ήδη το φθινόπωρο του 1922, με την πρώτη άφιξη των Μικρασιατών προσφύγων στην Αθήνα μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή. Το πρώτο τμήμα του οικισμού χτίστηκε την περίοδο 1922-1923 από το Ταμείο Περιθάλψεως Προσφύγων και η αρχική ονομασία του ήταν Συνοικισμός Παγκρατίου. Το υπόλοιπο τμήμα κατασκευάστηκε από την Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων μεταξύ 1924-1926.[7] Το όνομα Βύρωνας δόθηκε το 1924, με την ευκαιρία του εορτασμού των εκατό χρόνων από τον θάνατο του Λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι (19 Απριλίου 1824). Στον προσφυγικό οικισμό εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες κυρίως από τη Σμύρνη, την ευρύτερη Ιωνία (Ερυθραία, περιοχή Αϊδινίου, χωριά ποταμού Μαιάνδρου κ.λπ.), αλλά και την Καππαδοκία, την Προποντίδα, τον Πόντο, την Ανατολική Θράκη, Αρμένιοι κ.ά.. Αποσπάστηκε από τον Δήμο Αθηναίων, αποτέλεσε για λίγο ανεξάρτητη κοινότητα ενώ ήδη το 1934 έγινε δήμος.[8] Γύρω από τον κεντρικό προσφυγικό οικισμό ιδρύθηκαν επιμέρους προσφυγικοί οικισμοί, όπως Νέα Βρύουλα, Νέα Αλάτσατα, Νέο Κορδελιό, Βυζάντιο, Φρυγία, Νέα Έφεσος, Νέα Ελβετία κ.ά..[9][10][11]

Κατοχή - Εθνική Αντίσταση - Εμφύλιος Πόλεμος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά τη διάρκεια της Κατοχής ο Βύρωνας, όπως και η γειτονική Καισαριανή, υπήρξε πρωτοπόρος στην αντίσταση ενάντια στον κατακτητή και τα κατοχικά στρατεύματα. Δεκάδες κάτοικοι θυσιάστηκαν στον αντιστασιακό αγώνα, αγωνίστηκαν σε παράνομες οργανώσεις και πολλοί στάλθηκαν στη Γερμανία όμηροι, από όπου δεν επέστρεψαν ποτέ. Αποκορύφωμα του αγώνα υπήρξε το γνωστό «μπλόκο του Βύρωνα»[12] στις 7 Αυγούστου 1944, όταν οι Γερμανοί δολοφόνησαν δώδεκα άνδρες (έντεκα Έλληνες πατριώτες και έναν Ιταλό αντιφασίστα) σε κεντρικό σημείο της πόλης. Η περιοχή του Βύρωνα πρωταγωνίστησε στα Δεκεμβριανά, καθώς οι κάτοικοι συμμετείχαν ενεργά στις δυνάμεις του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ.

Εκκλησίες - μονές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κεντρική Εκκλησία της πόλης είναι ο Καθεδρικός Ι. Ν. Αγίας Τριάδος[13] και μεγάλες ενορίες αποτελούν ο Ι. Ν. Αγίου Δημητρίου[14] και ο Ι. Ν. Μεταμορφώσεως του Σωτήρος[15]. Οι τρεις αυτές εκκλησίες συνδέονται με την εγκατάσταση των προσφύγων στον Βύρωνα. Μέχρι την ανέγερσή τους, ο εκκλησιασμός των κατοίκων γινόταν στον μικρό σήμερα ναό του Αγίου Λαζάρου, στο κέντρο της πόλης. Μέσα στα όρια του δήμου βρίσκονται το αγιορείτικο μετόχι της Αναλήψεως (μετόχι της Μονής Σίμωνος Πέτρας), η Μονή Ζωοδόχου Πηγής, η Μονή Αγίου Ιωάννου Καρέα[16] και η Μονή Αγίου Γεωργίου Κουταλά[17]. Μικρά παρεκκλήσια είναι ο Άγιος Λάζαρος (πρώτος προσφυγικός ναός), ο Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος και η μικρή μεταβυζαντινή εκκλησία της Αγίας Βαρβάρας.

Προσωπικότητες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στον Βύρωνα εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του ο γεννημένος στη Σμύρνη φιλόσοφος και ακαδημαϊκός Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος. Στον Βύρωνα γεννήθηκε και μεγάλωσε η Ελένη Γλύκατζη - Αρβελέρ, παιδί οικογένειας προσφύγων από τα Μουδανιά. Βυρωνιώτης θεωρείται και ο γεννημένος στο Αϊδίνι της Μικράς Ασίας Χρυσόστομος Β΄, αρχιεπίσκοπος Αθηνών. Ο Βύρωνας είναι ο τόπος γέννησης και του φημισμένου ηθοποιού Κώστα Βουτσά. Πολλές άλλες προσωπικότητες γεννήθηκαν, μεγάλωσαν ή διέμεναν κατά καιρούς στον Βύρωνα (Διαμαντής Διαμαντόπουλος, Μενέλαος Λουντέμης, Δημήτρης Ψαθάς, Ιάκωβος Καμπανέλλης, Γιάννης Βόγλης, Ευτύχης Μπιτσάκης κ.ά.).

Νεότερη μουσική ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η περιοχή του Βύρωνα υπήρξε ιδιαίτερη κοιτίδα της ελληνικής hip-hop και rap μουσικής. Πολλές φορές χρησιμοποιείται το παρατσούκλι "η hip hop μάνα της Αθήνας"[18] για την περιοχή. Μεγάλοι καλλιτέχνες των σκηνών αυτών κατάγονται από τον Βύρωνα, μεταξύ αυτών ο Βέβηλος, οι Fortified Concept (FF.C.), οι Razastarr και άλλοι καλλιτέχνες.[19]

Συνοικίες Δήμου Βύρωνα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Χάρτης
Μεταμόρφωση Βύρωνα

Σημαντικά κτίρια και τοποθεσίες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αθλητισμός

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σωματεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πληθυσμός

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Έτος Πληθυσμός
1928 7.723 *
1940 25.482
1981 57.880
1991 58.523
2001 61.102
2011 61.308[5]
2021 59.134[4]

* Ο πληθυσμός αναφέρεται μόνο στον κεντρικό προσφυγικό συνοικισμό και δεν περιλαμβάνει
τους επιμέρους συνοικισμούς, που συναποτέλεσαν το 1934 τον Δήμο Βύρωνος.

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δήμος Βύρωνα

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 dlib.statistics.gr/Book/GRESYE_02_0101_00098%20.pdf.
  2. ↑ Ελληνική απογραφή 2021.
  3. ↑ wg8-alexios. «Περιφερειακή Ενότητα Κεντρικού Τομέα Αθηνών». Περιφέρεια Αττικής. Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2024. 
  4. ↑ 4,0 4,1 «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού απογραφής 2021». σελ. 21938 (σελ. 356 του pdf). 
  5. ↑ 5,0 5,1 «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού απογραφής 2011», σελ. 10799 (σελ. 325 του pdf)
  6. ↑ Admin. «Η περιοχή  Κοπανά. Η ίδρυση του Συνοικισμού. Η επιλογή του χώρου - Δήμος και Πολιτεία». http://www.dimoskaipoliteia.gr/byron-menu/item/202-kopanas-idrysi-xoros. Ανακτήθηκε στις 2018-06-21. [νεκρός σύνδεσμος]
  7. ↑ Admin. «Η μορφή και η έκταση του πρώτου συνοικισμού - Δήμος και Πολιτεία». http://www.dimoskaipoliteia.gr/byron-menu/item/217-h-morfh%20-kai-h-ektash-tou-prwtou-synoikismoy. Ανακτήθηκε στις 2018-06-21. [νεκρός σύνδεσμος]
  8. ↑ «Ιστορικές | Αναμνήσεις του Βύρωνα». Αναμνήσεις του Βύρωνα. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Ιουλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουνίου 2018. 
  9. ↑ east (2010-01-16). «Ο Βύρωνας της προσφυγιάς – ο Βύρωνας που χάνεται…». Βύρωνας.gr. http://vironas.gr/2010/01/1586/. Ανακτήθηκε στις 2018-06-21. 
  10. ↑ «Ο Ντελάλης του Βύρωνα: ΒΥΡΩΝΑΣ : Η ιστορία μιας πόλης.». Ο Ντελάλης του Βύρωνα. 3 Μαρτίου 2011. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουνίου 2018. 
  11. ↑ «Τα 90 χρόνια ιστορίας του τίμησε ο Βύρωνας!». Δήμος Βύρωνα. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουνίου 2018. 
  12. ↑ Βυρωνα, Πολιτεσ Του (6 Αυγούστου 2016). «Πολίτες του Βύρωνα: 7 Αυγούστου 1944: Το Μπλόκο του Βύρωνα από 2 Γερμανικούς λόχους & 800 ταγματασφαλίτες». Πολίτες του Βύρωνα. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουνίου 2018. 
  13. ↑ «Καθεδρικός Ιερός Ναός Αγίας Τριάδος Βύρωνος». www.agiatriadavyrona.gr. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουνίου 2018. 
  14. ↑ «ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ». www.in-agiosdimitrios.com. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουνίου 2018. 
  15. ↑ «Ιερά Μητρόπολη Καισαριανής Βύρωνος και Υμηττού». www.imkby.gr. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουνίου 2018. 
  16. ↑ «Άγιος Ιωάννης Καρέα». Βυζαντινός Περίπατος στην Αθήνα. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουνίου 2018. 
  17. ↑ «ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΟΥΤΑΛΑΣ». Βυζαντινός Περίπατος στην Αθήνα. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουνίου 2018. 
  18. ↑ «Ένας γνήσιος εκφραστής της Hip Hop στον Βύρωνα». Loaded.gr. Ανακτήθηκε στις 19 Μαρτίου 2022. 
  19. ↑ «Χιπ χοπ αναμνήσεις...». αθηνόραμα. Ανακτήθηκε στις 19 Μαρτίου 2022. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Βύρωνας&oldid=10880019"