Φιλέας Θμούεως

Ο Ευσέβιος Καισαρείας μας πληροφορεί πως αφού σταδιοδρόμησε σε διάφορα πολιτικά αξιώματα και «εν τοις κατά φιλοσοφίαν λόγοις», θα χειροτονηθεί επίσκοπος στην Θμούη περί το 300 μ.Χ. Στον διωγμό του Διοκλητιανού θα συλληφθεί, ( το 304), και μετά από μερικούς μήνες θα θανατωθεί, αφού προέβαλε ισχυρή και επιμονή αντίσταση.

Ο Ευσέβιος μας πληροφορεί πως έχει γράψει δύο επιστολές: Προς Θμουΐτας, στην οποία αποτυπώνει τις συνθήκες κράτησής του, καταγράφει λεπτομερώς τα πολλά είδη βασανισμού-«αναδεικνύοντας το κείμενο σε σπουδαία πηγή της ιστορίας του μαρτυρίου»^[1]- και προβάλει παράλληλα τους μάρτυρες ως πρότυπα καρτερίας στα μαρτύρια, και Προς τον Μελίτιον Λυκοπόλεως η οποία αν και φαίνεται να έχει συνταχθεί από τέσσερις αιγύπτιους επισκόπους,μεταξύ αυτών και τον Φιλέα, αυτός πρέπει να είναι ο συντάκτης της. Με αυτήν διαφωνούν για πράξεις και παραλλέιψεις του σχετικά με την χειροτονία κληρικών εκτός των ορίων της επισκοπής του και επειδή δεν δεχόταν τους μετανοούντες πεπτωκότες. Στην λατινική απόδοσή της μας έχει σωθεί η πληροφορία πως ο Μελίτιος Λυκοπόλεως αγνόησε τις συστάσεις τους.

• Παναγιώτης Χρήστου, Ελληνική Πατρολογία, τομ. Β. εκδ. Κυρομάνος, Θεσσαλονίκη, 2005, σελ.917-918
• Στυλιανός Παπαδόπουλος, Πατρολογία, τομ. Β, Αθήνα, 1990, σελ.59-60