Ροσάνο

Το αυθεντικό όνομα της πόλης στην Ρωμαϊκή αυτοκρατορία ήταν "Ροσιάνουμ". Ο αυτοκράτορας Αδριανός τον 2ο αιώνα μ.Χ. έκτισε ένα λιμάνι που φιλοξενούσε 200 πλοία. Αναφέρεται στο "Ημερολόγιο του Αντωνίνου" σαν ισχυρό κάστρο στην Καλαβρία, δεν μπόρεσαν να το κατακτήσουν ούτε ο βασιλιάς των Γότθων Αλάριχος Α΄ ούτε ο Τωτίλας. Οι κάτοικοι του Ροσάνο προσέγγισαν την Βυζαντινή αυτοκρατορία χάρη στην σημαντική θέση τους, τα "Ευαγγέλια του Ροσάνο" που γράφτηκαν την ίδια περίοδο ήταν ένα έργο με μεγάλη ιστορική και καλλιτεχνική αξία. O Αντίπαπας Ιωάννης ΙΣΤ΄ καταγόταν από το Ροσάνο.^[4] Οι Σαρακηνοί απέτυχαν να κατακτήσουν την πόλη, μόνο ο Όθων Β΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας το πήρε προσωρινά από τους Βυζαντινούς (982). Ο Ελληνικός χαρακτήρας της πόλης διατηρήθηκε μετά την κατάκτηση της από τους Νορμανδούς, τα προνόμια συνεχίστηκαν όταν κυβέρνησε το Ροσάνο ο Οίκος των Χοενστάουφεν και οι Ανδεγαυοί, αργότερα η Φεουδαρχία το έριξε σε παρακμή (1417).

Το Ροσάνο κυβέρνησαν στην συνέχεια ο Οίκος των Σφόρτσα και ο Σιγισμούνδος Α΄ της Πολωνίας, ενώθηκε με το Βασίλειο της Νεαπόλεως από τον Φίλιππο Β΄ της Ισπανίας χάρη σε μία αμφιλεγόμενη διαθήκη της βασίλισσας της Πολωνίας Μπόνα Σφόρτσα. Με την Ισαβέλλα της Νάπολης έγινε μεγάλο λογοτεχνικό κέντρο αλλά με τους Σπανιάρδους έπεσε σε παρακμή. Το Στέμμα της Νεαπόλεως πούλησε την ηγεμονία του Ροσάνο στην οικογένεια από την Φλωρεντία Αλντομπραντίνι (1612), η ηγεμονία πέρασε στην συνέχεια στην διάσημη οικογένεια Μποργκέζε (1637 - 1806). Ενώθηκε με την Παρθενόπεια Δημοκρατία (1799) αλλά μετά την Ιταλική ενοποίηση έπεσε σε παρακμή και ο πληθυσμός της πόλης μετανάστευσε. Στο Ροσάνο γεννήθηκαν ο Πάπας Ιωάννης Ζ΄, ο Αντίπαπας Ιωάννης ΙΣΤ΄, ο Άγιος Βαρθολομαίος ο Νεώτερος και ο Άγιος Νείλος ο Νεώτερος, τα "Απομνημονεύματα" του τελευταίου αποτελούν βασική πηγή πληροφοριών για την νότια Ιταλία τον 10ο αιώνα.

• Duckett, Eleanor Shipley (1988). Death and Life in the Tenth Century. University of Michigan Press.