Πάφος

Το όνομα της πόλης συνδέεται με τη θεά Αφροδίτη, δεδομένου ότι Πάφος ήταν το όνομα της μυθολογικής κόρης της Γαλάτειας και του Πυγμαλίωνα. Ο Απολλόδωρος ο Αθηναίος αναφέρει τον Κινύρα ως ιδρυτή της Πάφου «Κινύρας εν Κύπρω παραγενόμενος συν λαώ έκτισε Πάφον»^[1]. Ο δε Λουτάτιος, θεωρεί τον Πάφο, γιο του Κινύρα, ως θεμελιωτή της Πόλης, αν και κατά τον Ισίδωρο, την Πάφο έκτισε ο Πάφος, γιος του Τυφώνος. Επίσης ο Παυσανίας και ο Όμηρος αναφέρουν σαν ιδρυτή της Πάφου και της Παλαίπαφου τον Αγαπήνορα, Αρκάδα Βασιλιά της Τεγέας που μετά την επιστροφή του από τον Τρωικό Πόλεμο ίδρυσε την Παλαίπαφο, τα σημερινά Κούκλια. Μεγάλο ενδιαφέρον δείχνει και ο οικισμός Μαα - Παλαιόκαστρο που φέρει πολλά κοινά με άλλα μυκηναϊκά κτίσματα - οχυρά.

Τα κυπριακά βασίλεια εί��αι γνωστό ότι διαλύθηκαν κατά τα τέλη του 4ου π.Χ. αιώνα από τον Πτολεμαίο Α', έναν από τους διαδόχους του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Λίγο πιο πριν ο τελευταίος βασιλιάς της Πάφου, ο Νικοκλής, είχε μεταφέρει την έδρα του βασιλείου του δυτικότερα, σε πιο κατάλληλη τοποθεσία, που ονομάσθηκε Νέα Πάφος (η σημερινή Κάτω Πάφος). Η Νέα Πάφος έμελλε να γνωρίσει λαμπρές ημέρες δόξας κατά τα ελληνιστικά χρόνια, ως έδρα των κυβερνητών της Κύπρου, η οποία και είχε ενταχθεί στο βασίλειο των Πτολεμαίων, των Ελλήνων βασιλέων της Αιγύπτου.

Κατά τα ελληνιστικά χρόνια η Πάφος έγινε πρωτεύουσα της Κύπρου. Όταν η Κύπρος κατακτήθηκε από τους Ρωμαίους, το 58 π.Χ., παρέμεινε πρωτεύουσα της Κύπρου και έδρα των Ρωμαίων κυβερνητών του νησιού. Ήταν τότε με ναούς, επαύλεις, ανάκτορα, θέατρο, ωδείο και πολλά άλλα εντυπωσιακά οικοδομήματα, καθώς και τειχισμένη με ισχυρά τείχη. Τα εξαίρετα και άφθονα ψηφιδωτά δάπεδα της Πάφου, που συνεχώς αποκαλύπτονται από την αρχαιολογική σκαπάνη, μαρτυρούν την ακμή της πόλης, η οποία όμως υπέφερε κατά καιρούς και από ισχυρούς σεισμούς.

Το 45 μ.Χ. έφθασαν στην Πάφο οι απόστολοι Βαρνάβας, Παύλος και Μάρκος, κατά τη διάρκεια της πρώτης αποστολικής περιοδείας στην Κύπρο. Παρά το ότι η παράδοση λέει ότι στην Πάφο ο απόστολος Παύλος εισέπραξε "σαράντα παρά μίαν" (δηλαδή 39) μαστιγώσεις, ωστόσο μαρτυρείται, αντίθετα, ότι εκεί είχε κηρύξει το Χριστιανισμό και ενώπιον αυτού τούτου του Ρωμαίου κυβερνήτη, του Σεργίου Παύλου, ο οποίος και αποδέχθηκε τη νέα θρησκεία. Έτσι, η Κύπρος έγινε η πρώτη επαρχία της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας που διοικήθηκε από χριστιανό κυβερνήτη.

Κατά τα βυζαντινά χρόνια η Πάφος έχασε τα πρωτεία, επειδή πρωτεύουσα έγινε η Σαλαμίς. Οι σεισμοί αλλά και οι επανειλημμένες αραβικές επιδρομές, μεταξύ του 7ου και του 10ου μ.Χ. αιώνα, οδήγησαν την πόλη στην παρακμή. Από τα μεσαιωνικά χρόνια η πόλη άρχισε να γίνεται γνωστή και με την ονομασία Κτήμα, επειδή αποτέλεσε κτήμα βασιλικό (φέουδο). Ήταν τότε το δυτικό λιμάνι της Κύπρου, καθώς και επισκοπική έδρα. Η πόλη γνώρισε τη μεγαλύτερή της παρακμή κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας (1570-1878).

Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή εγκαταστάθηκαν στην Πάφο, όπως και σε όλη την Κύπρο, πολλές οικογένειες Ελλήνων Μικρασιατών, βρίσκοντας ανάμεσα στους Έλληνες της Κύπρου θερμή φιλοξενία και ρίζωσαν στο νησί εμπλουτίζοντας την κοινωνία και τον πολιτισμό.^[2][3][4][5] Το 1974, αρκετοί πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν στην Πάφο λόγω της τουρκικής εισβολής. Σήμερα είναι μια πόλη γραφική και σύγχρονη. Το 2017 ήταν η πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης.

Η πολύ μεγάλη πολιτιστική κληρονομιά που άφησαν στην πόλη και την περιοχή της Πάφου τα 4000 σχεδόν χρόνια ύπαρξής της, κατέστησαν την Πάφο ουσιαστικά ένα μεγάλο, ανοικτό μουσείο. Για αυτό τον λόγο η UNESCO πρόσθεσε απλά ολόκληρη την πόλη στον κατάλογο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της. Πραγματικός θησαυρός θεωρούνται τα ψηφιδωτά που ανευρέθησαν μετά από ανασκαφές στην Κάτω Πάφο, στην Οικία του Διονύσου, την Οικία του Αιώνος και την Οικία του Θησέως, και τα οποία διατηρήθηκαν σε πάρα πολύ καλή κατάσταση κάτω από τη γη για 16 αιώνες μέχρι την τυχαία ανακάλυψή τους στα τελευταία χρόνια και αποκάλυψή τους μετά από πολλών χρόνων ανασκαφές.

Στην ίδια περιοχή βρίσκονται και οι Τάφοι των Βασιλέων, που πιστεύεται ότι αποτελούν νεκροταφείο πλούσιων κατά τη Ρωμαϊκή εποχή. Οι τάφοι χρονολογούνται από τον 4ο αιώνα. Επίσης η στήλη του Αποστόλου Παύλου, οπού ο Απόστολος βασανίστηκε και μαστιγώθηκε με «σαράντα παρά μία» ως τιμωρία για την εισαγωγή «καινών δαιμονίων» στον τόπο κατά την Ιεραποστολική του δράση. Στην ίδια περιοχή βρίσκονται, κάτω από την επιφάνεια της γης οι κατακόμβες της Αγίας Σολομωνής και του Αγ. Λαμπριανού όπου γίνονταν οι πρώτες θρησκευτικές τελετές από τους Χριστιανούς όταν διώκονταν. Στην πρώτη μάλιστα, αυτή της Αγίας Σολομωνής σώζονται και τοιχογραφίες.

Επίσης στην ευρύτερη περιοχή των ψηφιδωτών βρίσκονται και τρία αρχαία θέατρα από τα οποία διατηρούνται μόνο τα δύο, το γνωστότερο από τα οποία είναι το «Αρχαίο Ωδείο» της Πάφου. Πρόκειται για ρωμαϊκό ωδείο το οποίο χρησιμοποιείται και σήμερα για παραστάσεις. Σώζονται επίσης κοντά στο Αρχαίο Ωδείο μέρος των τειχών της Πάφου, χαλάσματα της Ρωμαϊκής Αγοράς όπως και του Ασκληπιείου.

Πιο σύγχρονα μνημεία όπως το κάστρο «Σαράντα Κολώνες» απομεινάρι της εποχής των Λουζινιανών, όπως και το σήμα κατατεθέν της Πάφου, το περίφημο κάστρο που βρίσκεται στο λιμανάκι της Πάφου και είχε κτιστεί για προστασία του λιμανιού από επιδρομείς αρχικά από τους Βυζαντινούς, και έπειτα από τους Λουζινιανούς τον 13ο αιώνα.

Όλα τα πιο πάνω εντάχθηκαν σε ένα αρχαιολογικό πάρκο, που καλύπτει την περιοχή από το λιμάνι της πόλης μέχρι και τους τάφους των Βασιλέων, προσβάσιμο μόνο από πεζούς, ενώ ακόμα και σήμερα πολλές αποστολές από διάφορα πανεπιστήμια του εξωτερικού καταφθάνουν στην περιοχή για ανασκαφές αφού ένα πολύ μικρό ποσοστό της έχει ανασκαφεί πλήρως.

Το 2017 ψηφίστηκε ως πολιτισμική πρωτεύουσα της Ευρώπης φυσικά όχι τυχαία, λόγω της ευρείας πολιτισμικής της κληρονομιάς.

Η οικονομία της Πάφου στηρίζεται κατά μεγάλο μέρος στην ανεπτυγμένη τουριστική της βιομηχανία. Κάθε χρόνο εκατοντάδες χιλιάδες είναι οι τουρίστες που επισκέπτονται την πόλη. Επιπλέον, όπως και άλλες περιοχές του νησιού αποτελεί αγαπημένος προορισμός, κυρίως ζευγαριών από τη Ρωσία και το Ισραήλ για τη διεξαγωγή πολιτικών γάμων.

Το κλίμα της Κύπρου κάνει τους θερινούς μήνες έναν δημοφιλή χρόνο για τον τουρισμό στην Πάφο, όταν η θερμοκρασία ανέρχεται σε περίπου 30-35 βαθμούς Κελσίου. Εντούτοις, λόγω του πολύ ήπιου χειμώνα, αρκετοί τουρίστες έρχονται τους χειμερινούς μήνες και ασχολούνται με δραστηριότητες όπως το περπάτημα και την ποδηλασία.

• Δήμος Πάφου
• Ένωση Δήμων Κύπρου