Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου
Η Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου ή αλλιώς Αρχιεπισκοπή Νέας Ιουστινιανής και πάσης Κύπρου είναι η έδρα της Εκκλησίας της Κύπρου. Έχει Επισκοπική Περιφέρεια η οποία καλύπτει περιοχές που ανήκουν κυρίως στην επαρχία Λευκωσίας.
| Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Ίδρυση | 45 |
| Ιδρυτής | Απόστολος Βαρνάβας |
| Xώρα | Κύπρος |
| Έδρα | Πλατεία Αρχιεπισκόπου Κυπριανού, 1016, Λευκωσία |
| Υπαγωγή | Εκκλησία της Κύπρου |
| Ενορίες | 42 |
| Ναοί | 61 |
| Μητροπολιτικός Ναός | Καθεδρικός Ναός Αποστόλου Βαρνάβα |
| Ιεραρχία | |
| Αρχιεπίσκοπος | Γεώργιος |
| Βοηθός Επίσκοπος | Καρπασίας Χριστοφόρος, Νεαπόλεως Πορφύριος, Μεσαορίας Γρηγόριος |
| Πρωτοσύγκελλος | Αρχιμανδρίτης Ιωάννης Ιωάννου |
| Ιστοσελίδα | |
| Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου | |
Ιδρυτής, προστάτης και πρώτος προκαθήμενος υπήρξε ο Απόστολος Βαρνάβας το 45 μ.Χ.
Έδρα της Ιεράς Αρχιεπισκοπής είναι το Αρχιεπισκοπικό Μέγαρο, το οποίο βρίσκεται στην Παλιά Λευκωσία, απέναντι από το Παγκύπριο Γυμνάσιο.
Προκαθήμενος της Εκκλησίας της Κύπρου και διάδοχος του Αποστόλου Βαρνάβα είναι ο εκάστοτε Αρχιεπίσκοπος Νέας Ιουστινιανής και πάσης Κύπρου. Σημερινός 76ος Αρχιεπίσκοπος είναι ο από Πάφου Γεώργιος, που εξελέγη στις 24 Δεκεμβρίου 2022 από την Ιερά Σύνοδο, με 11 ψήφους.
Ιστορικά στοιχεία
ΕπεξεργασίαΤο Αυτοκέφαλο της Εκκλησίας της Κύπρου επιβεβαιώθηκε από την Γ΄ Οικουμενική Σύνοδο της Εφέσου (431 μ.Χ.), με τον 8ο κανόνα της, αφού είχε γίνει προηγουμένως προσπάθεια κατάργησής του από τον Αρχιεπίσκοπο Αντιοχείας.
Η Εκκλησία της Κύπρου είναι έτσι μία από τις παλαιότερες αυτοκέφαλες Ορθόδοξες Εκκλησίες, αφού ιστορικά ιδρύθηκε αμέσως μετά τα τέσσερα πρεσβυγενή (παλαίφατα) Πατριαρχεία (Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, Αλεξανδρείας, Αντιοχείας και Ιεροσολύμων) και πρι�� από όλα τα νεοπαγή Πατριαρχεία (Μόσχας, Σερβίας, Ρουμανίας, Βουλγαρίας και Γεωργίας). Εντούτοις, ιεραρχικά βρίσκεται μετά από όλα τα Πατριαρχεία, πράγμα το οποίο δεν αποτελεί υποτέλεια ή λιγότερη αξία, αλλά μόνο πρεσβεία λειτουργικής τιμής.
Ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου είναι ο Πρώτος τη τάξει των Αρχιεπισκόπων Αυτοκέφαλων Εκκλησιών.
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου
ΕπεξεργασίαΟ Αρχιεπίσκοπος Νέας Ιουστινιανής και Πάσης Κύπρου, όπως είναι ο πλήρης τίτλος του, είναι ο επίσκοπος της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κύπρου, προκαθήμενος της Εκκλησίας της Κύπρου, καθώς επίσης και πρόεδρος της Ιεράς Συνόδου της. Πρώτος Επίσκοπος, ιδρυτής και προστάτης υπήρξε ο Απόστολος Βαρνάβας, του οποίου η μνήμη εορτάζεται από την Ορθόδοξη Εκκλησία στις 11 Ιουνίου.
Ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου έχει μια μακρά ιστορία η οποία είναι συνυφασμένη με την ιστορία του νησιού, τους εθνικούς αγώνες και θυσίες γι' αυτό κάποιοι απέκτησαν τον τίτλο του Εθνάρχη. Τέτοια παραδείγματα είναι ο Αρχιεπίσκοπος Κυπριανός και ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος ο Γ΄.
Τίτλος
ΕπεξεργασίαΓύρω στον 7ο με 9ο αιώνα, έγιναν διάφορες αραβικές επιδρομές στην Κύπρο οι οποίες είχαν ως αποτέλεσμα να καταστραφούν κάποιες Επισκοπές. Για να προστατευτεί ο λαός της Κύπρου, ο τότε Αρχιεπίσκοπος με την βοήθεια του Αυτοκράτορα Ιουστινιανού Β΄, μερίμνησε ώστε να μεταφερθούν οι πιστοί στην περιοχή της Κυζίκου της Μικράς Ασίας. Η νέα «χώρα» που έζησαν οι Κύπριοι ονομάστηκε Νέα Ιουστινιανή προς τιμήν του Αυτοκράτορος που συνέβαλε στην ασφάλειά τους και υπήρξε η νέα έδρα του Αρχιεπισκόπου Κύπρου - η οποία αναγνωρίστηκε με τον 39ο κανόνα της Πενθέκτης Συνόδου το 691 μ.Χ. Έκτοτε, ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου φέρει τον τίτλο: Νέας Ιουστινιανής και πάσης Κύπρου. Όταν σταμάτησαν οι επιδρομές και το νησί ήταν πλέον ασφαλές, ο λαός γύρισε πίσω το 698 μ.Χ.
Προνόμια
ΕπεξεργασίαΟ Βυζαντινός αυτοκράτορας Ζήνων παραχώρησε το 478 στον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου (και στους διαδόχους του) τρία αυτοκρατορικά προνόμια που φέρει εως σήμερα:
- να υπογράφει διά κινναβάρεως (με κόκκινο μελάνι),
- να φέρει πορφυρούν μανδύα κατά τις ακολουθίες και
- να κρατεί Αυτοκρατορικό Σκήπτρο αντί της Ποιμαντορικής Ράβδου
Αυτό έγινε όταν ο τότε Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Ανθέμιος προσέφερε στον Αυτοκράτορα το ευαγγέλιο του Ματθαίου που βρέθηκε πάνω στο στήθος του Λειψάνου του Αποστόλου Βαρνάβα, το οποίο βρήκε ο Αρχιεπίσκοπος στον τάφο του Αποστόλου κατόπιν οράματος.
Προσφώνηση
ΕπεξεργασίαΟ Αρχιεπίσκοπος της Κύπρου, ως Προκαθήμενος Εκκλησίας προσφωνείται «Μακαριώτατος», όπως και όλοι οι Προκαθήμενοι Ορθόδοξων Αυτοκέφαλων Εκκλησιών. Αντιθέτως, για την Εκκλησία της Κύπρου, οι Μητροπολίτες με Μητροπολιτική Περιφέρεια φέρουν τον τίτλο «Πανιερώτατος», αντί «Σεβασμιώτατος», όπως στις λοιπές Εκκλησίες.
Αρχιεπισκοπικός κατάλογος
Επεξεργασία| Όνομα | Φωτογραφία | Έτη | Σημειώσεις |
|---|---|---|---|
| Απόστολος Βαρνάβας | ~ 45 – 57/61 | Κύπριος, ένας από τους Εβδομήκοντα Αποστόλους που απέστειλε ο Ιησούς Χριστός να κηρύξουν το Ευαγγέλιο. Μαζί με τον ανηψιό του Μάρκο ίδρυσαν την Εκκλησία της Κύπρου. | |
| Γελάσιος | ~ 325 – 368 | ||
| Επιφάνιος | ~ 368 – Μάιος 403 | ||
| Σταυρίνος Α΄ | ~ 403 – 431 | ||
| Τροΐλος | ~ 431 | ||
| Ρηγίνος | ~ 431 – 449 | ||
| Ολύμπιος Α΄ | ~ 449 – 457 | ||
| Σταυρίνος Β΄ | ~ 457 – 470 | ||
| Ανθέμιος | ~ 470 – μετά το 488 | κατά την αρχιεπισκοπική του θητεία αναγνωρίστηκε το αυτοκέφαλο της Εκκλησίας της Κύπρου | |
| Ολύμπιος Β΄ | ; | ||
| Φιλόξενος | ~ 533; | ||
| Δαμιανός | ; | Αναφέρεται από τον Μαχαιρά και μνημονεύεται στο συναξάρι της Κωνσταντινουπόλεως | |
| Σωφρόνιος Α΄ | ; | Διάδοχος του Δαμιανού, διακρίθηκε για την ευλάβειά του, ήταν μορφωμένος και βοηθούσε τους φτωχούς | |
| Δημητριανός | ; | Αναφέρεται από τον Μαχαιρά και μνημονεύεται στο συναξάρι της Κωνσταντινουπόλεως | |
| Δομέτιος | ; | Άγιος της ορθόδοξης εκκλησίας, μνημονεύεται από τον Μαχαιρά | |
| Γρηγόριος | 6ος αιώνας | Μνημονεύεται από τον Μαχαιρά, στο συναξάρι της Κωνσταντινουπόλεως αναφέρεται ως επίσκοπος Κωνσταντίας | |
| Νείλος | ; | Άγιος της ορθόδοξης εκκλησίας, αναφέρεται από τον Μαχαιρά | |
| Νεόφυτος | ; | Άγιος της ορθόδοξης εκκλησίας, αναφέρεται από τον Μαχαιρά | |
| Αρκάδιος Α΄ | τέλη 6ου – αρχές 7ου αιώνα | ||
| Πορφύριος | ; | Άγιος της ορθόδοξης εκκλησίας, αναφέρεται από τον Μαχαιρά | |
| Πλούταρχος | ~ 620 – 630 | Άγιος της ορθόδοξης εκκλησίας, κατά τον Μαχαιρά 6ος επίσκοπος | |
| Θεόδωρος Α΄ | ; | Άγιος της ορθόδοξης εκκλησίας, μνημονεύεται από τον Μαχαιρά | |
| Θεόδωρος Β΄ | ; | Άγιος της ορθόδοξης εκκλησίας, μνημονεύεται από τον Μαχαιρά | |
| Θεοφάνης | ; | Μνημονεύεται από τον κώδικα των Ιεροσολύμων | |
| Ιλάριος | ; | Μνημονεύεται από τον Ετιέν ντε Λουζινιάν | |
| Αρκάδιος Β΄ | 630 – 643 | ||
| Σέργιος | 643 – 681 | Άγιος της ορθόδοξης εκκλησίας | |
| Επιφάνιος Β΄ | 681 – 691 | ||
| Ιωάννης Α΄ | ~ 691 | Άγιος της ορθόδοξης εκκλησίας, μνημονεύεται από τον Μαχαιρά | |
| Κωνσταντίνος | ~ 783 | Αναφέρεται ότι υπέγραψε τα πρακτικά της Ζ΄ Οικουμενικής Συνόδου, στην οποία συμμετείχε μαζί με άλλους ιεράρχες της Κύπρου[1]. | |
| Επιφάνιος Γ΄ | ~ 890 | ||
| Ευθύμιος | 9ος αιώνας | Άγιος της ορθόδοξης εκκλησίας, μνημονεύεται από τον Μαχαιρά | |
| Βασίλειος | τέλη 11ου – αρχές 12ου αιώνα | ||
| Νικόλαος | 1106/7 – 1110 | Μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης | |
| Βαρνάβας Α΄ | ; | Άγιος της ορθόδοξης εκκλησίας, άγνωστο πότε έζησε | |
| Ιωάννης Β΄ | 1151 – 1175 | ||
| Βαρνάβας Β΄ | 1175 – 1191 | Άγιος της ορθόδοξης εκκλησίας | |
| Σωφρόνιος Β΄ | 1191 – 1209 | ||
| Ησαΐας | 1209 – 1222 | ||
| Νεόφυτος | 1222 – 1251 | ||
| Γερμανός | 1254 – ; | ||
| Κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας και Ενετοκρατίας (1260-1572), καταλύθηκε το Αυτοκέφαλο της Εκκλησίας της Κύπρου, οι επισκοπές της μειώθηκαν σε τέσσερις και υπήχθη απευθείας στο Βατικανό. Το 1572, οι Οθωμανοί αποκατέστησαν την κανονική τάξη | |||
| Τιμόθεος | 1572 – 1575 | Μέγας Πρωτοσύγκελλος του Οικουμενικού Πατριαρχείου[2] | |
| Λαυρέντιος | 1575 – 1587 | ||
| Νεόφυτος | 1587 – 1592 | ||
| Αθανάσιος Α΄ | 1592 – Ιούνιος 1600 | καθαιρέθηκε[3] | |
| Βενιαμίν[4] | Ιανουάριος 1601[5] – 1606 | ||
| Χριστόδουλος Α΄[4][6] | 1606 – 1638 | ||
| Νικηφόρος | 1641 – 1674 | ||
| Ιλαρίων[4] | 1674 – 1679 | ||
| Χριστόδουλος Β΄ | 1679 – 1685 | ||
| Ιάκωβος Α΄ | 1685 – 1695 | ||
| Γερμανός Β΄ | 1695 – 1705 | ||
| Αθανάσιος Β΄ | 1705 – 1709 | ||
| Ιάκωβος Β΄ | 1709 – 1718 | ||
| Σίλβεστρος | 1718 – 1734 | ||
| Φιλόθεος | 1734 – 1759 | ||
| Παΐσιος | 1759 – 1767 | ||
| Χρύσανθος | 1767 – 1 Σεπτεμβρίου 1810 | ||
| Κυπριανός | 16 Μαρτίου 1810 – 9 Ιουλίου 1821 † | ||
| Ιωακείμ | Δεκέμβριος 1821 – 21 Μαΐου 1824 | ||
| Δαμασκηνός | Ιούνιος 1824 – 1827 | ||
| Πανάρετος | 1827 – 13 Οκτωβρίου 1840 | παραιτήθηκε | |
| Ιωαννίκιος | 13 Οκτωβρίου 1840 – 3 Απριλίου 1849 † | ||
| Κύριλλος Α΄ | Ιούλιος 1849 – 23 Ιουλίου 1854 † | ||
| Μακάριος Α΄ | 26 Αυγούστου 1854 – 4 Αυγούστου 1865 † | ||
| Σωφρόνιος | 28 Οκτωβρίου 1865 – 9 Μαΐου 1900 † | ||
| Κύριλλος Β΄ | 8 Απριλίου 1909 – 6 Ιουλίου 1916 † | ||
| Κύριλλος Γ΄ | 11 Νοεμβρίου 1916 – 16 Νοεμβρίου 1933 † | ||
| Λεόντιος Α΄ | 20 Ιουνίου 1947 – 26 Ιουλίου 1947 † | ||
| Μακάριος Β΄ | 24 Δεκεμβρίου 1947 – 28 Ιουνίου 1950 † | ||
| Μακάριος Γ΄ | 20 Οκτωβρίου 1950 – 3 Αυγούστου 1977 † | ||
| Χρυσόστομος Α΄ | 13 Νοεμβρίου 1977 – 17 Μαΐου 2006 | παύθηκε για λόγους υγείας. Απεβίωσε 22/12/2007 | |
| Χρυσόστομος Β΄ | 5 Νοεμβρίου 2006 – 7 Νοεμβρίου 2022 † | ||
| Γεώργιος | 24 Δεκεμβρίου 2022 – σήμερα | ||
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpeg){kind=link}
Βοηθοί Επίσκοποι
ΕπεξεργασίαΒοηθοί Επίσκοποι είναι:
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ Νίκου Ι. Νικολαΐδη, Η εικονομαχία και η εικονολογία του αγίου Ιωάννου Δαμασκηνού, Εκδόσεις Χριστιανική Αδελφότης Λυδία, Θεσσαλονίκη, 2007, σελ. 95.
- ↑ Μητροπολίτης από Μ.Πρωτοσυγκέλλων, Αθηναγόρας (1932). «Ο θεσμός των συγκέλλων εν τω Οικουμενικώ Πατριαρχείω». Επετηρίς Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών: 244. https://ir.lib.uth.gr/xmlui/bitstream/handle/11615/19053/article.pdf?sequence=1&isAllowed=y. Ανακτήθηκε στις 26 Ιουλίου 2022.
- ↑ Αποστολόπουλος 1987, σελ. 270.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Χρυσόστομος Παπαδόπουλος (Αρχιεπίσκοπος Αθηνών), Ἐσωτερικὴ κατάστασις τῆς Ἐκκλησίας Κύπρου ἐν τέλει τοῦ ΙΣΤ´ καὶ κατὰ τὸν ΙΖ´ αἰῶνα, περιοδικό Θεολογία, τόμος ΣΤ', τεύχος 2, Αθήνα 1928, σελ. 97-129
- ↑ Αποστολόπουλος 1987, σελ. 271.
- ↑ Κονταλή, Αθηνά, Η συμμετοχή του Ελληνορθόδοξου κλήρου στα επαναστατικά κινήματα της Τουρκοκρατίας: 1453-1821, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ). Σχολή Θεολογική. Τμήμα Θεολογίας. Τομέας Ιστορικός, Αθήνα 2011, σελ. 184-187.
Πηγές
Επεξεργασία- Αγγελόπουλος, Αθανάσιος, Εκκλησιαστική Ιστορία: Η εκκλησία της Κύπρου στο παρελθόν και στο παρόν, εκδόσεις: Κυριακίδη Αφοί Α.Ε, Θεσσαλονίκη 1998, ISBN 9789603430407.
- Ειδήσεις ιστορικαί περί της Εκκλησίας της Κύπρου, Φιλίππου Γεωργίου, Αθήναι 1875.
- Κύπρος η Άγια νήσος, Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ' , Λευκωσία 1997. ISBN 9963-556-15-9
- Χρυσόστομος Παπαδόπουλος, Η εκκλησία της Κύπρου επί τουρκοκρατίας (1571-1878), Αθήνα 1929.
- Αποστολόπουλος, Δημήτρης Γ. (1987). Η Νομική Συναγωγή Του Δοσιθέου. Μία Πηγή Και Ένα Τεκμήριο. Αθήνα: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών.
Δείτε επίσης
ΕπεξεργασίαΕξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία