Ίσθμια

Οι Ισθμιακοί Αγώνες ή Ίσθμια ανήκαν στους Πανελλήνιους Αθλητικούς Αγώνες, το όνομα τους το έδωσε ο Ισθμός της Κορίνθου στην περιοχή του οποίου γινόντουσαν. Οι Ισθμιακοί αγώνες και οι Αγώνες της Νεμέας γινόντουσαν το δεύτερο και το τέταρτο έτος μετά τους Ολυμπιακούς αγώνες, κάθε δεύτερη φορά συνέπιπτε μαζί τους, οι Αγώνες της Πύθιας γινόντουσαν αντ��στοιχα στο τρίτο έτος του Ολυμπιακού κύκλου. Τους Αγώνες καθιέρωσε σε προϊστορικούς χρόνους ο ιδρυτής της Κορίνθου Σίσυφος προς τιμή του Μελικέρτη που ήταν γνωστός ως Παλαίμονας, ανακάλυψε το νεκρό σώμα του στον Ισθμό και το έθαψε με μεγάλες τιμές.^[1][2][3] Στην Ρωμαϊκή αυτοκρατορία η λατρεία του Μελικέρτη ήταν διαδεδομένη στην περιοχή.^[4] Άλλος ένας μύθος λέει ότι ο θρυλικός βασιλιάς των Αθηνών Θησέας επέκτεινε τους ταφικούς αγώνες του Μελικέρτη σε πλήρεις αθλητικούς Αγώνες προς τιμή του Ποσειδώνα. Με τον τρόπο αυτό ήθελε να ιδρύσει Πανελλήνιους Αγώνες που θα μπορούσαν να συναγωνιστούν τους αντίστοιχους που ίδρυσε στην Ολυμπία ο Κρητικός Ηρακλής.^[5]

Ο Θησέας ήρθε σε συμφωνία με τους Κορίνθιους ώστε να μπορούν οι Αθηναίοι επισκέπτες να κάθονται στις πρώτες θέσεις των Ισθμιακών Αγώνων.^[5] Μια άλλη παράδοση σημειώνει επιπλέον ότι ο τύραννος της Κορίνθου Κύψελος έδωσε στους Ισθμιακούς Αγώνες την παλιά τους αίγλη, οι πρώτοι καταγράφονται το 582 π.Χ. Οι αγώνες γινόντουσαν προς τιμή του Ποσειδώνα τον 2ο και τον 4ο χρόνο κάθε Ολυμπιάδας στο ιερό του Ποσειδώνα στον Ισθμό, την στενή λωρίδα γης που ένωνε την Πελοπόννησο με την ηπειρωτική Ελλάδα και ήταν προσβάσιμη εύκολα από ξηρά και από θάλασσα. Οι Αγώνες ήταν ανοιχτοί για όλους τους Έλληνες, για τους Αθηναίους ήταν πολύ δημοφιλείς αλλά οι Ηλείοι τους σαμπόταραν και τους χρησιμοποιούσαν σαν όργανο προπαγάνδας. Οι Αγώνες ήταν "Στεφανιαίοι", οι νικητές στεφανώνονταν μετά το τέλος του αγώνα με ένα στεφάνι το οποίο μέχρι τον 5ο αιώνα π.Χ. ήταν από Σέλινο.^[6] Το σέλινο αντικαταστάθηκε αργότερα από πεύκο και έμεινε γνωστό ως "Ισθμική πίτυς".^[7] Οι νικητές μπορούσαν να τιμηθούν με ένα άγαλμα ή μια ωδή, στην Αθήνα έπαιρναν επιπλέον το ποσό των 100 δραχμών. Οι Ρωμαίοι ξεκίνησαν την συμμετοχή τους στους Αγώνες (229 π.Χ.).^[8] Ο Τίτος Κουίνκτιος Φλαμινίνος βρήκε ευκαιρία με την διεξαγωγή των Αγώνων να ανακηρύξει την ανεξαρτησία των Ελληνικών πόλεων από την Μακεδονική κυριαρχία.^[9] Ο Αππιανός γράφει στον λογαριασμό του:

"Οι Ρωμαίοι και η Γερουσία, και ο Φλαμινίνος, ο στρατηγός τους, έχοντας νικήσει τους Μακεδόνες και το Φίλιππο, το βασιλά τους, ανακηρύσσουν την Ελλάδα ελεύθερη σπό ξένες φρουρές, χωρίς φόρους υποτελείας, ζώντας σύμφωνα με τα δικά της έθιμα και τους δικούς της νόμους." Το πλήθος ξέσπασε σε ζητωκραυγές και ζήτησε από τον κήρυκα να επαναλάβει την διακήρυξη του. Πολλοί ανδριάντες στήθηκαν για να τιμήσουν τον στρατηγό, έστειλαν απεσταλμένους με χρυσά στέμματα στην Ρώμη ώστε να τους ευχαριστήσουν για την ελευθερία τους, αυτό ήταν το τέλος του δεύτερου πολέμου ανάμεσα στους Ρωμαίους και τον Φίλιππο.

Μετά την καταστροφή της Κορίνθου από τους Ρωμαίους (146 π.Χ.) οι Ισθμιακοί Αγώνες μεταφέρθηκαν στην Σικυώνα.^[10] Ο Ιούλιος Καίσαρ έκτισε ξανά την Κόρινθο (44 π.Χ.) και αποφάσισε να επαναφέρει όλες τις παλιότερες τελετές, οι Ισθμιακοί Αγώνες ωστόσο τελέστηκαν πολύ αργότερα (42 μ.Χ.).^[11][12] Ο Λιβάνιος έγραψε ότι οι Ισθμιακοί Αγώνες τελέστηκαν κανονικά μέχρι τον 4ο αιώνα και συνεχίστηκαν μέχρι τα τέλη του αιώνα, οι συνθήκες με τις οποίες απαγορεύτηκαν δεν έχουν διευκρινιστεί.^[13] Οι αυτοκρατορικές πιέσεις μετά την επιβολή του χριστιανισμού είχαν σαν αποτέλεσμα την σταδιακή διακοπή τους, κάποιες τελετές διατηρήθηκαν στην Κόρινθο μέχρι τον 6ο αιώνα.^[14]