File:Azalaren kolorea, eboluzioaren margoa.webm
Original file (WebM audio/video file, VP8/Vorbis, length 2 min 8 s, 1,920 × 1,080 pixels, 2.26 Mbps overall, file size: 34.36 MB)
Captions
Captions
Summary
| Description |
Euskara: Azalaren kolorea, eboluzioaren margoa
Azala da organo bakarra kolorea aldatzen duena etnia batetik bestera. Horren arrazoia eboluzioa da. Afrikan bizitzetik, munduaren beste tokitara hedatzearen ondorioa da azalaren kolore-aldaketa. Horrek eragin zuzena du D3 bitaminaren sintesian. Transkribapena: Pertsona guztien garuna grisa da, eta odola gorria. Orduan, zergatik ez dugu guztiok azal-kolore berdina? Erantzuna eboluzioa da. Hasieran, ez zegoen alderik; gizaki guztiek azal beltza zuten. Afrikan bizi ziren, txinpantzeak bezala. Txinpantzeek ile beltzaren azpian, azala zuria dute, baina gizakiek, ilerik gabeko primateak izaki, azal beltzaren babesa behar zuten. Afrika, dagoen latitudean egonda, Eguzkiak gogor jotzen du azalean, argia zuzenean iristen delako lurrazalera. Besteak beste, atmosferak izpi ultramore gutxi islatzen ditu. Hori ona da gorputzarentzat, izpi ultramoreek D bitaminaren sintesia abiarazten dutelako azalean. Baina aldi berean txarra da, DNAn mutazio kaltegarriak eragin ditzakeelako. Zorionez, azalak badu substantzia bat izpietatik babesteko: melanina; hain zuzen, substantzia horrek ematen dio kolorea. Azken batean, lehen gizakiek kolore aproposena zuten Afrikan bizitzeko: beltza. Baina gero alde egin zuten Afrikatik. Eta beste latitude batzuetan, erradiazio ultramore gutxiago iristen zen. Mutazioen arriskua txikiagoa zen baina azal ilunaren melaninak D bitaminaren sintesia oztopatzen zuen. Beraz, urteen poderioz, azalaren kolorea tokiaren erradiazio kopuruari egokitu zitzaion. Eboluzioa!!! Gaur egun, arraza guztietako jendea dago munduaren leku guztietan. Kanadan, azal ilunekoek D bitaminaren faltari aurre egin behar diote, eta Kamerungo zuriek, azala babestu. Nolanahi ere, inuitak, polotik gertu bizi dira… Zergatik dute azal iluna? Bada, Eguzkiaren partez, dietatik ateratzen dutelako D bitamina. |
||
| Date | 11 February 2017 | ||
| Source |
|
||
| Author |
Euskara: Elhuyar Fundazioa eta EiTB - Guillermo Roa (irudiak eta testuak) eta Alaitz Ochoa de Eribe (ahotsa) English: Elhuyar Fundazioa and EiTB - Guillermo Roa (graphics and texts) and Alaitz Ochoa de Eribe (voice) |
Licensing
- You are free:
- to share – to copy, distribute and transmit the work
- to remix – to adapt the work
- Under the following conditions:
- attribution – You must give appropriate credit, provide a link to the license, and indicate if changes were made. You may do so in any reasonable manner, but not in any way that suggests the licensor endorses you or your use.
- share alike – If you remix, transform, or build upon the material, you must distribute your contributions under the same or compatible license as the original.
File history
Click on a date/time to view the file as it appeared at that time.
| Date/Time | Thumbnail | Dimensions | User | Comment | |
|---|---|---|---|---|---|
| current | 09:44, 30 January 2018 | 2 min 8 s, 1,920 × 1,080 (34.36 MB) | Elhuyar Fundazioa (talk | contribs) | {{eu|Bideo hau [http://teknopolis.elhuyar.eus/ Teknopolis saioan agertu da] eta Wikimedia Commonsera igo da Euskal Wikilarien Kultura Elkartearekin egindako akordioa dela eta.}}{{en|This video [http://teknopolis.elh... |
You cannot overwrite this file.
File usage on Commons
There are no pages that use this file.
Transcode status
Update transcode statusFile usage on other wikis
The following other wikis use this file:
- Usage on eu.wikipedia.org