Izvorni kôd stranice Socijalistička Republika Srbija

Nemate dopuštenje da uredite ovu stranicu, iz sljedećeg razloga:

Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.

The block was made by ‪EPIC‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.

Start of block: 09:48, 2 juli 2024
Expiry of block: 09:48, 2 juli 2025

Your current IP address is 206.189.44.186. The blocked range is 206.189.32.0/20.

Navedite sve gornje podatke u upite ili zahtjeve za deblokadu. Ako smatrate da ste greškom blokirani, dodatne informacije i uputstva možete pronaći na stranici o globalnoj smjernici "Zabranjeni otvoreni proksiji".

U suprotnom, zahtjev za blokadu postavite na Meta-Wikiju. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.

Možete vidjeti i kopirati izvorni kôd ove stranice.

{{Infokutija bivša država
| zvanično_ime         = Socijalistička Republika Srbija
|izvorno_ime           = Социјалистичка Република Србија
|zastava               = Flag of the Socialist Republic of Serbia.svg
|grb                   = Coat of arms of Serbia (1947–2004).svg
|genitiv               = SR Srbije
|razdoblje             = 1944 - 1992
| država_prije1                  = Kraljevina Jugoslavija
| država_prije_zastava1          = Flag of the Kingdom of Yugoslavia.svg
| država_poslije1                = SR Jugoslavija
| država_poslije_zastava1        = Flag of Serbia and Montenegro.svg
| službeni_jezik                 = [[srpsko-hrvatski jezik]]
|karta                           = Locator map Serbia in Yugoslavia.svg
|glavni_grad                     = [[Beograd]]
| državno_uređenje               = Socijalistička Republika unutar [[SFRJ]]
|površina                        = 88.361 
| stanovnika                     = 9.506.174
| stanovnika_godina              = 1991
|himna                           = [[Hej Slaveni]]
| vrsta_vlasti                   = 
| godina_prve_vlasti             = 
| vladar_prva_vlast              = 
| godina_druge_vlasti            =
| vladar_druga_vlast             = 
| godina_treće_vlasti            =
| vladar_treća_vlast             =
|broj                  = 
|valuta                = [[jugoslavenski dinar]]
|manji dio valute      = para
|pozivni broj          = 
}}

'''Socijalistička Republika Srbija''' je bila po po broju stanovnika i površini najveća republika od šest u sastavu [[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija|Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije]].

== Historija ==

SR Srbija nastala je ''de facto'' odmah po oslobođenju Srbije, krajem 1944. godine, kada je u Beogradu novembra 1944. održano [[Prvo zasjedanje ASNOS-a|prvo zasjedanje]] [[Antifašistička skupština narodnog oslobođenja Srbije|Antifašističke skupštine narodnog oslobođenja Srbije]] (ASNOS). Pod nazivom ''Federalna Država Srbija'' zvanično je nastala 9. aprila 1945. godine na zasedanju ASNOS-a. Posle proglašenja Federativne Narodne Republike Jugoslavije (FNRJ), 19. februara 1946. godine promijenila je naziv u Narodna Republika Srbija. Naziv Socijalistička Republika Srbija dobila je, kad i ostale jugoslovenske republike, [[Ustav SFRJ (1963)|Ustavom]] iz 1963. i nosila ga je do 28. septembra 1990. godine kada je, donošenjem novog Ustava, preimenovana u Republiku Srbiju.

=== Ustav Srbije iz 1990===
{{Glavni|:s:Ustav Republike Srbije (1990)}}
Nakon [[Izbori u Srbiji 1990.|prvih višestranačkih izbora 1990.]] godine ime mijenja u Republika Srbija. Donošenjem [[:s:Ustav Republike Srbije (1990)|Ustava iz 1990. godine]], Srbija se praktički proglašava nezavisnom (čl. 72. Ustava Srbije), 
{{Citat|Republika Srbija uređuje i obezbeđuje: suverenost, nezavisnost i teritorijalnu celokupnost Republike Srbije i njen međunarodni položaj i odnose s drugim državama i međunarodnim orgnizacijama;|Ustav Republike Srbije iz 1990. godine čl.72.1.}} 
ali se u čl. 135. dvosmisleno veže za SFRJ.{{Sundhaussen}}
{{Citat|Prava i dužnosti koje Republika Srbija, koja je u sastavu Socijalističke federativne fepublike Jugoslavije, ima po ovom Ustavu, a koji se prema saveznom ustavu ostvaruju u federaciji, ostvarivaće se u skladu sa saveznim ustavom. Kad se aktima organa federacije ili aktima organa druge republike, protivno pravima i dužnostima koje ona ima po Ustavu Socijalističke federativne republike Jugoslavije, narušava ravnopravnost Republike Srbije ili se na drugi način ugrožavaju njeni interesi, a pri tome nije obezbeđena kompenzacija, republički organi donose akte radi zaštite interesa Republike Srbije;|Ustav Republike Srbije iz 1990. godine čl.135.}}
Ovim se činom Srbija već 1990. godine otcjepljuje od Jugoslavije, te ostavlja mogućnost za potpunu nezavisnost od SFRJ. Ovi se Ustavom Srbije, propisuju odredbe koje su suprotne odredbama [[:s:Ustav Socijalističke federativne fepublike Jugoslavije (1974.)|Ustava SFRJ]] u članu 281. tač. 7 Ustava SFRJ o međunarodnim odnosima, narodnoj odbrani (član 281, tač. 6) i državnoj bezbjednosti (čl. 281, tač. 8). Odredbom člana 135, stav 2 Ustava Republike Srbije, Srbija se doslovno izuzima iz pravnog sistema SFRJ, jer predviđa da će poštovati savezne zakone jedino onda kada joj je to u interesu. U pravu je ovakva klauzula poznata kao klauzula ''[[si volam]]'' (ako hoću) i ima dejstvo da potpuno poništava svaku obavezu preuzetu pod uslovom ove klauzule. Što je potpuno logično – funkcija pravne obaveze je da ograniči volju onoga koji je preuzima. Ako klauzula predviđa da volja obavezanog ima primat nad obavezom, obaveza ne postoji. Ustav Srbije od 28. septembra 1990. predstavlja separatistički ustav, a donesen više od godinu dana pre proglašavanja nezavisnosti Slovenije i Hrvatske, 8. oktobra 1991.<ref name="Srdja">[http://pescanik.net/raspad-jugoslavije-i-2/ [[Srđa Popović]], ''Raspad Jugoslavije (I)'' na peščanik.net]</ref>

=== Raspad SFRJ ===

Nakon otcjepljenja [[Socijalistička Republika Slovenija|SR Slovenije]], [[Socijalistička Republika Hrvatska|SR Hrvatska]], [[Socijalistička Republika Bosna i Hercegovina|Bosne i Hercegovine]] i [[Socijalistička Republika Makedonija|SR Makedonije]], 1991-92. od SFR Jugoslavije, Republika Srbija zajedno sa [[Socijalistička Republika Crna Gora|SR Crnom Gorom]] 1992. godine stvara zajednicu [[Savezna republika Jugoslavija|Saveznu republiku Jugoslaviju]].

== Administrativna podjela ==
SR Srbija se sastojala se iz tri dijela: uže Srbije i dvije autonomne pokrajine [[SAP Vojvodina|SAP Vojvodine]] i [[SAP Kosovo|SAP Kosova]]. Glavni grad SR Srbije bio je i glavni grad SFR Jugoslavije - [[Beograd]]. Donošenjem Ustava iz 1990. godine ime autonomne pokrajine Kosovo, mijenja se u SAP Kosovo i Metohija. Glavni gradovi pokrajina bili su Novi Sad (SAP Vojvodina) i Priština (SAP Kosovo).
=== Teritorijalna organizacija ===
[[Datoteka:Medjuopstinske_regionalne_zajednice_Socijalisticke_Republike_Srbije.png|mini|desno|220p|Međuopštinske regionalne zajednice u Socijalističkoj republici Srbiji (1974-90)]]
{{Glavni|Teritorijalna organizacija Srbije (1945-2007)}}
Socijalistička Republika Srbija nekoliko puta je mijenjala teritorijalnu organizaciju. Prema zakonu iz septembra 1945. godine uža Srbija se se sastojala iz 16 okruga i područja grada Beograda. Okruzi su bili: beogradski, valjevski, vranjski, kragujevački, kruševački, leskovački, moravski ([[Jagodina]]), novopazarski, niški, pirotski, podrinski ([[Šabac]]), požarevački, timočki ([[Zaječar]]), toplički ([[Prokuplje]]), užički i čačanski.<ref>Živorad Jevtić: Administrativno-teritorijalne promene u valjevskom kraju (1944—1955), pp. 52, u [http://www.istorijskiarhiv.rs/sites/default/files/PODACI/materijali/GLASNIK%2023/Glasnik%20br%2023.pdf „Glasnik“, broj 23] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131104213100/http://www.istorijskiarhiv.rs/sites/default/files/PODACI/materijali/GLASNIK%2023/Glasnik%20br%2023.pdf |date=4. 11. 2013 }}, Međuopštinski istorijski arhiv, Valjevo, 1988. godine.</ref> Godine 1966. se ukidaju srezovi i općine postaju osnovne teritorijalne jedinice. Posle donošenja novog Ustava, 1975. godine došlo je do formiranja međuopćinskih-regionalnh zajednica (MRZ) koje su formirane slobodnim udruživanjem općina i bilo ih je ukupno osam na teritoriji uže Srbije, bez područja grada Beograda:

* Južnomoravska MRZ - sjedište [[Leskovac]],
* MRZ Kraljevo - sjedište [[Kraljevo]],
* MRZ Niš - sjedište [[Niš]],
* Podrinjsko-kolubarska MRZ - sjedište [[Valjevo]],
* Podunavska MRZ - sjedište Smederevo,
* MRZ Šumadije i Pomoravlja - sjedište [[Kragujevac]],
* MRZ Titovo Užice - sjedište [[Titovo Užice]],
* MRZ Zaječar - sjedište [[Zaječar]].

== Demografija ==

== Politika ==
=== Funkcioneri SR Srbije ===
==== Predsjednici ====
{{Glavni|Spisak predsjednika Srbije|Predsjedništvo SR Srbije}}
* '''Predsjednik [[Antifašistička skupština narodnog oslobođenja Srbije|ASNOS]]-a (1944—1945)'''
** [[Siniša Stanković]] (12. novembar 1944 - 7. april 1945)
* '''Predsjednik Prezidijuma Narodne skupštine (1945—1953)'''
** [[Siniša Stanković]] (7. april 1945 - mart 1953)
* '''Predsjednici Narodne skupštine (1953—1974)'''
** [[Petar Stambolić]] (decembar 1953 - april 1957)
** [[Jovan Veselinov]] (april 1957 - 26. jun 1963)
** [[Dušan Petrović Šane]] (26. jun 1963 - 6. maj 1967)
** [[Miloš Minić]] (6. maj 1967 - 6. maj 1969)
** [[Dragoslav Marković]] (6. maj 1969 - 19. april 1974)
** [[Živan Vasiljević]] (19. april - 6. maj 1974)
* '''Predsjednici Predsjedništva SR Srbije (1974—1990)'''
** [[Dragoslav Marković]] (6. maj 1974 - 5. maj 1978)
** [[Dobrivoje Vidić]] (5. maj 1978 - 5. maj 1982)
** [[Nikola Ljubičić]] (5. maj 1982 - 5. maj 1984)
** [[Dušan Čkrebić]] (5. maj 1984 - 5. maj 1986)
** [[Ivan Stambolić]] (5. maj 1986 - 14. decembar 1987)
** [[Petar Gračanin]] (14 decembar 1987 - 20 mart 1989)
** [[Ljubiša Igić]] (20. mart - 8. maj 1989)
** [[Slobodan Milošević]] (8. maj 1989 - 28. septembar 1990)

====Premijeri ====
* '''Ministar za Srbiju u [[Privremena vlada DFJ|Privremenoj vladi DFJ]] (1945)'''
** [[Jaša Prodanović]] (7. mart 1945 - 9. april 1945)
* '''Predsjednici vlade (1945—1953)'''
** [[Blagoje Nešković]] (9. april 1945 - 5. septembar 1948)
** [[Petar Stambolić]] (5. septembar 1948 - 5. februar 1953)
* '''Predsjednici Izvršnog vijeća (1953—1990)'''
** [[Petar Stambolić]] (5. februar 1953 - 16. decembar 1953)
** [[Jovan Veselinov]] (16. december 1953 - 6. april 1957)
** [[Miloš Minić]] (6. april 1957 - 9. jun 1962)
** [[Slobodan Penezić Krcun]] (9. jun 1962 - 6. november 1964)
** [[Stevan Doronjski]] (6. novembar 1964 - 17. novembar 1964)
** [[Dragi Stamenković]] (17. novembar 1964 - 6. jun 1967)
** [[Đurica Jojkić]] (6. jun 1967 - 7. maj 1969)
** [[Milenko Bojanić]] (7. maj 1969 - 6. maj 1974)
** [[Dušan Čkrebić]] (6. maj 1974 - 6. maj 1978)
** [[Ivan Stambolić]] (6. maj 1978 - 5. maj 1982)
** [[Branislav Ikonić]] (5. maj 1982 - 6. maj 1986)
** [[Desimir Jevtić]] (6. maj 1986 - 5. decembar 1989)
** [[Stanko Radmilović]] (5. decembar 1989 - 28. septembar 1990)

== Također pogledajte ==
* [[Srbija]]
* [[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija]]

== Reference ==
{{refspisak|2}}

== Vanjski linkovi ==
{{Commonscat|Socialist Republic of Serbia}}
{{SFRJ portal}}{{Portal|Srbija}}
{{Republike Jugoslavije}} 
{{Jugoslavenska hronologija}}

[[Kategorija:Države i teritorije osnovane 1944.|Srbija]]
[[Kategorija:Države i teritorije prestale sa postojanjem 1992.|Srbija]]
[[Kategorija:1944. u Jugoslaviji]]
[[Kategorija:1992. u Jugoslaviji]]
[[Kategorija:Socijalistička Republika Srbija|*]]
[[Kategorija:SFRJ]]
[[Kategorija:Historija Srbije]]
[[Kategorija:Socijalizam u Srbiji]]
[[Kategorija:Bivše socijalističke republike]]

Šabloni koji su upotrebljeni na ovoj stranici:

Šablon:Citat (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Šablon:Citat/styles.css (uredi)
Šablon:Comma separated entries (uredi)
Šablon:Commonscat (pogledaj izvor) (poluzaštićeno)
Šablon:Dotjeraj citate (uredi)
Šablon:Glavni (pogledaj izvor) (poluzaštićeno)
Šablon:ISBN (uredi)
Šablon:If empty (uredi)
Šablon:Infokutija bivša država (uredi)
Šablon:Jugoslavenska hronologija (uredi)
Šablon:Main other (uredi)
Šablon:Malo (uredi)
Šablon:Navbar (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Šablon:Navbar-collapsible (uredi)
Šablon:Navbox (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Šablon:Navkutija sa kolonama (uredi)
Šablon:Nowrap (uredi)
Šablon:Plain link (uredi)
Šablon:Plainlist/styles.css (uredi)
Šablon:Podaci o zastavi BiH (uredi)
Šablon:Podaci o zastavi Bosna i Hercegovina (uredi)
Šablon:Podaci o zastavi Crna Gora (uredi)
Šablon:Podaci o zastavi Demokratska Federativna Jugoslavija (uredi)
Šablon:Podaci o zastavi Država SHS (uredi)
Šablon:Podaci o zastavi Država Slovenaca, Hrvata i Srba (uredi)
Šablon:Podaci o zastavi HRV (uredi)
Šablon:Podaci o zastavi Hrvatska (uredi)
Šablon:Podaci o zastavi Jugoslavija (uredi)
Šablon:Podaci o zastavi Kosovo (uredi)
Šablon:Podaci o zastavi Kraljevina Crna Gora (uredi)
Šablon:Podaci o zastavi Kraljevina Jugoslavija (uredi)
Šablon:Podaci o zastavi Kraljevina Srbija (uredi)
Šablon:Podaci o zastavi NDH (uredi)
Šablon:Podaci o zastavi Nezavisna Država Hrvatska (uredi)
Šablon:Podaci o zastavi Republika Bosna i Hercegovina (uredi)
Šablon:Podaci o zastavi Republika Kosovo (uredi)
Šablon:Podaci o zastavi SCG (uredi)
Šablon:Podaci o zastavi SLO (uredi)
Šablon:Podaci o zastavi SRB (uredi)
Šablon:Podaci o zastavi SRJ (uredi)
Šablon:Podaci o zastavi SR Bosna i Hercegovina (uredi)
Šablon:Podaci o zastavi SR Crna Gora (uredi)
Šablon:Podaci o zastavi SR Hrvatska (uredi)
Šablon:Podaci o zastavi SR Makedonija (uredi)
Šablon:Podaci o zastavi SR Slovenija (uredi)
Šablon:Podaci o zastavi SR Srbija (uredi)
Šablon:Podaci o zastavi Savezna Republika Jugoslavija (uredi)
Šablon:Podaci o zastavi Sjeverna Makedonija (uredi)
Šablon:Podaci o zastavi Slobodna teritorija Trsta (uredi)
Šablon:Podaci o zastavi Slovenija (uredi)
Šablon:Podaci o zastavi Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija (uredi)
Šablon:Podaci o zastavi Srbija (uredi)
Šablon:Podaci o zastavi Srbija i Crna Gora (uredi)
Šablon:Portal (uredi)
Šablon:Promvel (uredi)
Šablon:Refspisak (uredi)
Šablon:Refspisak/styles.css (uredi)
Šablon:Republike Jugoslavije (uredi)
Šablon:SFRJ portal (uredi)
Šablon:Side box (uredi)
Šablon:Small (uredi)
Šablon:Sporedni okvir (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Šablon:Sundhaussen (uredi)
Šablon:Webarchive (uredi)
Šablon:ZD (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Šablon:ZD/core (uredi)
Šablon:ZID (uredi)
Šablon:ZID/core (uredi)
Modul:Arguments (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Check isxn (uredi)
Modul:Hatnote (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Hatnote list (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:If empty (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Main (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Navbar (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Navbar/configuration (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Navbar/styles.css (uredi)
Modul:Navbox (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:No globals (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Portal (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Portal/images/s (uredi)
Modul:Separated entries (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Side box (pogledaj izvor) (poluzaštićeno)
Modul:Side box/styles.css (uredi)
Modul:TableTools (pogledaj izvor) (poluzaštićeno)
Modul:Trim quotes (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Webarchive (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Webarchive/data (pogledaj izvor) (poluzaštićeno)
Modul:Yesno (pogledaj izvor) (zaštićeno)

Nazad na Socijalistička Republika Srbija.

Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/wiki/Socijalistička_Republika_Srbija"