Izvorni kôd stranice Promocija (šah)

Nemate dopuštenje da uredite ovu stranicu, iz sljedećeg razloga:

Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.

The block was made by ‪EPIC‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.

Start of block: 09:48, 2 juli 2024
Expiry of block: 09:48, 2 juli 2025

Your current IP address is 206.189.44.186. The blocked range is 206.189.32.0/20.

Navedite sve gornje podatke u upite ili zahtjeve za deblokadu. Ako smatrate da ste greškom blokirani, dodatne informacije i uputstva možete pronaći na stranici o globalnoj smjernici "Zabranjeni otvoreni proksiji".

U suprotnom, zahtjev za blokadu postavite na Meta-Wikiju. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.

Možete vidjeti i kopirati izvorni kôd ove stranice.

'''Promocija''' u [[šah]]u je pretvaranje i zamjena [[pješak (šah)|pješaka]], koji je u toku partije došao na protivničko osnovno polje. Pješak se u istom potezu zamjenjuje sa [[Dama (šah)|damom]], [[Top (šah)|topom]], [[Lovac (šah)|lovcem]] ili [[Skakač (šah)|skakačem]] iste boje, te u istom potezu preuzima sve osobine zamjenjene figure.

Po pravilu, pješak se promovira uvijek u najjaču figuru, damu, ali se zbog specifičnosti pozicije, može promovirati i u skakača, te time [[šah (šah)|šahom]] ili [[mat]]om bolje iskoristiti nego dama, ili da bi se eventualnom zamjenom dame, izbjegao [[pat]]. Promjena u figuru niže vrijednosti se naziva [[potpromocija]].

==Označavanje==
Označavanje promocije pješaka u [[Algebarska notacija|algebarskoj notaciji]] vrši se dodavanjem oznake figure nakon položaja polja. Npr:
* '''e8D''' - promocija dame '''D''' na polju e8,
* '''b8L''' - promocija lovca '''L''' na polju b8,
* '''f8L''' - promocija skakača '''S''' na polju f8,
* '''c8T''' - promocija topa '''T''' na polju c8.

== Pravilo  FIDE ==
U pravilu 3.7.e. stoji:
{{Citat|Kada pješak dostigne najudaljeniji red od njegovog početnog položaja, mora se zamijeniti kao dio istog poteza na istom polju novom damom, topom, lovcem ili skakačem iste boje. Igračev izbor nije ograničen na figure koje su prethodno uzete. Ova zamjena pješaka drugom figurom naziva se ''promocija'' i nova figura djeluje odmah.<ref>{{Cite web |url=http://crochess.com/dokumenti/pdf/pravila_saha_fide_2009_hr.pdf |title=Pravila šaha FIDE Pravilo 3.7.e. |access-date=26. 9. 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131109221809/http://crochess.com/dokumenti/pdf/pravila_saha_fide_2009_hr.pdf |archive-date=9. 11. 2013 |url-status=dead }}</ref>}}

Dobar primjer, gdje se može prepoznati problem promocije i značajka da se mora uzeti figura iste boje je:

{{Šahovski dijagram|=
| tleft
|
|=

 8 |  |  |  |  |  |  |  |  |=
 7 |  |  |  |  |  |rl|pl|kd|=
 6 |  |  |  |  |  |  |nl|  |=
 5 |  |  |  |  |  |  |  |kl|=
 4 |  |  |  |  |  |  |  |  |=
 3 |  |  |  |  |  |  |  |  |=
 2 |  |  |  |  |  |  |  |  |=
 1 |  |  |  |  |  |  |  |  |=
    a  b  c  d  e  f  g  h

|<center> '''Bijeli na potezu'''
}} 
Ako bi bilo moguće, da se bijeli pješak promovira u protivničku figuru, bijeli bi mogao potezom '''g8''' i promocijom, u crnog skakača, matirati crnog kralja. Otvaranjem topa, crni [[Kralj (šah)|kralj]] bi bio u šahu, a jedino polje '''g8''' bi bilo zauzeto sopstvenom figurom. Promocija u bijelu figuru vodi ka eventualnom [[remi]]ju, jer nakon promocije u damu:
:'''1. g8D''' 
slijedi:
:'''1... Kxg8'''
i eventualno
:'''2. Tf8+ Kg7'''
nakon čega crni kralj bježi iz opsade bijelog.

{{clear}}

== Turnirska praksa ==
Nakon što pješak dođe na protivnički osnovni red, mora se odmah zamijeniti željenom figurom Izbor figure koju igrač uzima, nije ograničen na figure koje nisu u igri, te se u toku igre mogu naći dvije ili tri dame. Rekord u broju dama na šahovskoj tabli je šest, mada je u šahovskim studijama, teoretski imati i sedam dama. Takođe postoje partije sa pet topova i pet skakača.<ref>[http://www.xs4all.nl/~timkr/records/records.htm Rekordi u šahu {{Simboli jezika|en|engleski}}]</ref>

U turnirskoj praksi, ponekad je problem da željene figure za promociju (npr. druge dame) nema. U tom primjeru, po pravilima [[FIDE]], sudija prekida partiju, tako što zaustavi [[Šahovski sat|sat]]. Ukoliko sudija nije u blizini, igrač sam smije zaustaviti sat i tražiti pomoć od sudije.<ref>{{Cite web |url=http://crochess.com/dokumenti/pdf/pravila_saha_fide_2009_hr.pdf |title=Pravila šaha FIDE Pravilo 6.12. |access-date=26. 9. 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131109221809/http://crochess.com/dokumenti/pdf/pravila_saha_fide_2009_hr.pdf |archive-date=9. 11. 2013 |url-status=dead }}</ref>

U brzim partijama, može se tolerirati, mada protiv pravila FIDE, da se slijedeća dama zamijeni na glavu postavljenim topom,
Promocija pješaka u topa ili lovca, umjesto dame, najčešće nema smisla, jer potezi ove dvije figure su mogući i kod dame. U izuzetnim slučajevima, ako je protivnik u mogućem [[pat]] položaju, ova promocija omogućava nastavak partije.

== Historija ==
U Srednjem vijeku promocija u damu je bila moguća, samo ako je dama u prijašnjim potezim već odstranjena sa stola. Ovo je pravilo vrijedilo sve do 17. vijeka. Od 1560. godine [[potpromocija]] je bila dozvoljena, ali zbog neujednačenosti pravila, ovo se pravilo nije svugdje koristilo.

U vremenu oko 1840. godine u prostorima njemačkog govornog područja, postojalo je pravilo, da se promocija može sprovesti, samo sa figurom, koja je ranije uklonjena sa table. Ovo je pravilo dovelo do principijelnog problema, kao u šahovkoj studiji švicarca [[Johann Conrad von Orelli|Johanna Conrada von Orellija]] (1788-1854) iz 1840. u knjizi ''Schachbüchlein''.
{{Šahovski dijagram|=
| tleft
|
|=

 8 |pl|  |  |  |nd|  |  |  |=
 7 |  |  |pd|bd|qd|  |rd|nd|=
 6 |bl|pd|kd|  |  |pd|  |bd|=
 5 |  |  |rd|  |  |  |  |  |=
 4 |  |  |pl|  |  |pl|pd|bl|=
 3 |nl|  |  |ql|  |  |pl|  |=
 2 |  |nl|  |  |  |  |  |  |=
 1 |rl|  |  |rl|  |  |  |kl|=
    a  b  c  d  e  f  g  h

|<center> '''Bijeli na potezu'''
}}

Kako do ovog poteza, nijedna bijela figura nije uklonjena sa ploče, bijeli se pješak na '''a8''', po gore navedenom pravilu, ne može promovirati. Bijeli mora čekati, da izgubi jednu figuru, da bi promovirao pješaka. Problem nastaje u tome ako bijeli odigra:
: '''Dd3-e4+'''
te nakon 
: '''...De7xe4+'''
bijeli promovira damu na '''a8''', te slijedi [[mat]] crnome kralju. No, kako je potezom crnog, bijeli kralj u šahu, dolazi do problema, ko ima prednost u ovoj partiji, te ko bi bio pobjednik. Odgovor na ovo pitanje nije pronađen, a pravilo je kasnije promjenjeno.

{{clear}}
U drugoj polovini 19. vijeka, bilo je dozvoljeno, da se pješak nakon dolaska na zadnji protivnički red, ne promovira, nego da do kraja partije ostane na tom polju kao tzv. [[dummy pješak]]

== Vanski linkovi ==
* [https://web.archive.org/web/20131109221809/http://crochess.com/dokumenti/pdf/pravila_saha_fide_2009_hr.pdf Pravila šaha FIDE]
{{Šah portal}}

== Također pogledajte ==
* [[Šahovske figure]]
* [[Pješak (šah)]]

== Reference ==
<references />

{{Šah}}

[[Kategorija:Pravila šaha]]
[[Kategorija:Šahovska terminologija]]

Šabloni koji su upotrebljeni na ovoj stranici:

Šablon:Citat (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Šablon:Citat/styles.css (uredi)
Šablon:Cite web (uredi)
Šablon:Clear (uredi)
Šablon:Dotjeraj citate (uredi)
Šablon:Navbox (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Šablon:Navkutija (pogledaj izvor) (poluzaštićeno)
Šablon:Portal (uredi)
Šablon:Raščistiti (uredi)
Šablon:Simboli jezika (uredi)
Šablon:Šah (uredi)
Šablon:Šah portal (uredi)
Šablon:Šahovski dijagram (uredi)
Šablon:Šahovski dijagram/alt (uredi)
Šablon:Šahovski dijagram/kvadrat (uredi)
Šablon:Šahovski dijagram/red (uredi)
Šablon:Šahovski dijagram/slova (uredi)
Modul:Arguments (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Citation/CS1 (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Citation/CS1/COinS (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Citation/CS1/Configuration (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Citation/CS1/Date validation (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Citation/CS1/Identifiers (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Citation/CS1/Utilities (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Citation/CS1/Whitelist (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Citation/CS1/styles.css (uredi)
Modul:Navbar (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Navbar/configuration (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Navbar/styles.css (uredi)
Modul:Navbox (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:No globals (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Portal (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Portal/images/other (uredi)
Modul:Trim quotes (pogledaj izvor) (zaštićeno)

Nazad na Promocija (šah).

Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/wiki/Promocija_(šah)"