Izvorni kôd stranice Latvija

Nemate dopuštenje da uredite ovu stranicu, iz sljedećeg razloga:

Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.

The block was made by ‪EPIC‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.

Start of block: 09:48, 2 juli 2024
Expiry of block: 09:48, 2 juli 2025

Your current IP address is 206.189.44.186. The blocked range is 206.189.32.0/20.

Navedite sve gornje podatke u upite ili zahtjeve za deblokadu. Ako smatrate da ste greškom blokirani, dodatne informacije i uputstva možete pronaći na stranici o globalnoj smjernici "Zabranjeni otvoreni proksiji".

U suprotnom, zahtjev za blokadu postavite na Meta-Wikiju. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.

Možete vidjeti i kopirati izvorni kôd ove stranice.

{{Infokutija država
|izvorno_ime            = Latvijas Republika 
|zvanično_ime           = Republika Latvija
|ime_genitiv            = Latvije 
|zastava                = Flag of Latvia.svg 
|grb                    =Coat of Arms of Latvia.svg 
|mapa                   = EU-Latvia.svg
|službeni_jezik         = [[Latvijski jezik|latvijski]] 
|glavni_grad            = [[Riga]] 
|državno_uređenje       = [[parlament]]na [[republika]]
|vrsta_prve_vlasti      = [[Spisak predsjednika Latvije|Predsjednik]] 
|vladar_prva_vlast      = [[Edgars Rinkēvičs]] 
|vrsta_druge_vlasti     = [[Spisak premijera Latvije|Premijer]] 
|vladar_druga_vlast     =  [[Evika Siliņa]]
|po_površini_na_svijetu = 124. 
|površina               = 64.589 
|procenat_vode          = 1,5 
|po_broju_stanovnika_na_svijetu = 143. 
|stanovnika             = 1.919.968 <small>(procjena 2018)</small> 
|gustoća                = 36 
|nezavisnost            = od [[Rusija|Rusije]] 
|nezavisnost_priznato   = [[18. novembar]] [[1918]].
| bdp_ukupno                     = $60,732 milijardi
| bdp_godina                     = 2019
| po_broju_bdp_na_svijetu        = -
| bdp_per_capita                 = $31.490
| hdi                            = <span style="color: #0c0; font-size: larger;">▲</span>0,847
| hdi_godina                     = 2017
| hdi_nivo                       = {{color|#009900|visok}}
| po_broju_hdi_na_svijetu        = 48. na svijetu
| gini                           = {{Gubitak}} 35,6
| gini_godina                    = 2018.
| po_broju_gini_na_svijetu       = 
|valuta                 = [[euro]] <br /><small>do 31.12.2013. [[Latvijski lats|Lats]] (LVL)</small>
|vremenska_zona         = [[EET]] ([[UTC]]+2)<br /> - ljeti [[EEST]] (UTC+3) 
|himna                  = "[[Dievs, svētī Latviju!]]" <br />("Bože, blagoslovi Latviju!") {{Center|[[Datoteka:Latvian National Anthem.ogg]]}}
|internetski_nastavak   = [[.lv]] 
|pozivni_broj           = +371 
| najveća_tačka_ime              = [[Gaiziņkalns]]
| najveća_tačka_metara           = 312
| najveće_jezero_ime             = [[Rāzna]]
| najveće_jezero_površina        = 555
| najveća_rijeka_ime             = 
| najveća_rijeka_dužina          = 
}}
'''Latvija''' ili '''Letonija''' ({{jez-lv|Latvija}}), zvanično '''Republika Latvija''' ili '''Republika Letonija''' ({{jez-lv|Latvijas Republika|linkovi=ne}}), jest [[Suverena država|suverena]] [[Istočna Evropa|istočnoevropska]] država, članica [[Evropska unija|Evropske unije]] i jedna od tri [[Baltik|baltičke]] države.<ref>[http://unstats.un.org/unsd/methods/m49/m49regin.htm#europe ''Regioni Evrope''] Pristupljeno 13.11.2015.</ref> Graniči sa [[Estonija|Estonijom]] na sjeveru, [[Rusija|Rusijom]] na istoku, [[Litvanija|Litvanijom]] i [[Bjelorusija|Bjelorusijom]] na jugoistoku. Izlazi na [[Baltičko more]] unutar kojeg ima morsku granicu sa [[Švedska|Švedskom]] koja se nalazi na zapadu.
Prema podacima iz 2012. godine, u državi je živjelo 2.070.371 stanovnika<ref>[http://www.csb.gov.lv/en/statistikas-temas/population-census-2011-key-indicators-33613.html ''Broj stanovnika''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120610225219/http://www.csb.gov.lv/en/statistikas-temas/population-census-2011-key-indicators-33613.html |date=10. 6. 2012 }} Pristupljeno 13.11.2015.</ref> od čega su preko 60% [[Latvijci]]. Zauzima površinu od 64,589&nbsp;km<sup>2</sup>.<ref>[http://www.li.lv/index.php?option=com_content&task=view&id=12&Itemid=1060 ''Ukratko o Latviji''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181226035413/http://www.li.lv/index.php?option=com_content&task=view&id=12&Itemid=1060 |date=26. 12. 2018 }} Pristupljeno 13.11.2015.</ref>
[[Glavni grad]] je [[Riga]], [[Evropski glavni grad kulture]] iz 2014. godine.
Službeni jezik je [[latvijski jezik]] i uz [[Litvanski jezik|litvanski]] jedini je preživjeli baltički jezik. [[Unitarna država|Unitarna je država]], podijeljena na 118 administrativnih jedinica od čega je 109 općina i 9 gradova.<ref>[http://www.ambermarks.com/Kartes/Rajoni/ERajoni.htm ''Administrativna podjela Latvije''] Pristupljeno 13.11.2015.</ref>

== Historija ==
{{Glavni|Historija Latvije}}
[[Latvijci]] su na teritorij svoje današnje domovine došli već u 2. mileniju p. n. e. U 12. vijeku organizirali su prve države, ali su one nakon nepunog vijeka postojanja pale pod vlast Njemačkog viteškog reda koji je pokrstio baltičke države i osnovao niz gradova s njemačkim doseljenicima. Međutim, nije bilo njemačke kolonizacije sela tako da je u gradovima prevladavalo njemačko, a u selima latvijsko stanovništvo. U 15. vijeku [[Poljska]] je preuzela većinu njemačkih posjeda, a u 17. vijeku dio današnje Latvije zaposjela je [[Švedska]]. Početkom 18. vijeka na ovaj prostor dolazi nova velesila čiji uticaj traje gotovo do danas – [[Rusija]]. Krajem toga vijeka pod njenom su vlašću bile obje historijske pokrajine današnje Latvije: [[Livonija]] (sjeverno od rijeke Zapadna Dvina) i [[Kurlandija]] (južno i zapadno od Zapadne Dvine). 
Dakle, borba velesila za jednu malu zemlju čije je stanovništvo od njenog nastanka sanjalo o nezavisnosti. Taj se san nakratko i ostvario: između dva svjetska rata, od [[1918]]. do [[1939]]. Latvija je bila samostalna. Latvijci se danas rado sjećaju tog vremena. No, već početkom [[Drugi svjetski rat|Drugog svjetskog rata]] Latviju je okupirao [[Sovjetski Savez]]. Raspadom te države Latvija je od 21. augusta [[1991]]. ponovo samostalna država. Zanimljivo je da je tu samostalnost vrlo brzo (6. septembra [[1991]].) priznala i službena [[Moskva]].

== Geografija ==
{{Glavni|Geografija Latvije}}
Latvija ima povoljan položaj, smještena između ostale dvije Baltičke države predstavlja križanje puteva između juga i sjevera, te od Baltika prema istoku. Na zapadu, Latvija izlazi na [[Baltičko more]] koje ima jako bitnu ulogu za [[privredu]] i [[ekonomiju]] čitave države. Obale su slabo razvedene. Na sjeverozapadu se nalazi [[Riški zaljev]] koji je ime dobio po glavnom gradu države.
Latvija je pretežno ravničarska zemlja, te je [[Reljef (geografija)|reljef]] uglavnom jednoličan. Idući prema istoku, teren se malo uzdiže. Najviši vrh Latvije je [[Gaizinkalns]] visok svega 312 m.
Latvija ima mnogo jezera – oko 3000. Većinom su ledenjačka, a najviše ih je na jugoistoku i u priobalnoj nizini. Najveći vodotok je [[Zapadna Dvina]] (latvijski ''Daugava'') koja teče s Valdajske uzvisine, istog uzvišenja u Rusiji s kojega teku i [[Volga]], [[Dnjepar]] i [[Lovat]].
Najveći grad je [[Riga]], koji je ujedno i glavni grad države. Još neki važniji gradovi su [[Liepaja]] i [[Daugavpils]].
Liepaja je poznata po mnogim obilježjima. U njoj se nalazi najveće baltičko brodogradilište, pa se ovaj grad često naziva i ''Latvijskim Liverpoolom''. Poznata je i po svojoj muzičkoj tradiciji i koncertima.
Na klimu Latvije utiče više faktora; reljef, geografski položaj, otvorenost prema moru (blizina [[Atlantik]]a) i dr. Zime su hladne, a ljeta umjereno topla. Prosječna godišnja temperatura izosi 26&nbsp;°C.

== Vlada ==
Nakon proglašenja Latvije nezavisnom državom, na njenom čelu je bio [[Anatolijs Gorbunovs]] koji je na vlast došao još [[1988]]. godine. Danas, na čelu Latvije je predsjednik [[Valdis Zatlers]]. Važnije vladajuće letonske stranke su ''Demokratska radnička partija Latvije'', ''Nacionalni pokret za nezavisnost'', ''Socijalno demokratska partija Latvije'', ''Letonska Liberalna stranka'' i druge. Izbori za letonski parlament, '''Saeima''', održavaju se svake četiri godine. Od 1. maja [[2004]]., Latvija je članica [[Evropska unija|Evropske unije]].

== Administrativna podjela ==
Latvija je podjeljena na 26 država, zvanih "rajons":
[[Aizkraukles rajons]], [[Aluksnes rajons]], [[Balvu rajons]], [[Bauskas rajons]], [[Cesu rajons]], [[Daugavpils rajons]], [[Dobeles rajons]], [[Gulbenes rajons]], [[Jekabpils rajons]], [[Jelgava rajons]], [[Kraslavas rajons]], [[Kuldigas rajons]], [[Liepaja rajons]], [[Limbazu rajons]], [[Ludzas rajons]], [[Madonas rajons]], [[Ogres rajons]], [[Ogres rajons]], [[Preilu rajons]], [[Preilu rajons]], [[Rezekne rajons]], [[Riga rajons]], [[Saldus rajons]], [[Talsu rajons]], [[Tukuma rajons]], [[Valkas rajons]], [[Valmieras rajons]], [[Ventspils rajons]]

Sedam latvijskih gradova ima poseban status:
* [[Daugavpils]]
* [[Jelgava]]
* [[Jurmala]]
* [[Liepaja]]
* [[Rezekne]]
* [[Riga]]
* [[Ventspils]]

== Privreda ==
Latvija je u vrijeme SSSR, od baltičkih zemalja, najviše bila okrenuta industriji i to pretežno elektrotehničkoj i mašinskoj koje su proizvodile za potrebe sovjetske vojske. Raspadom Sovjetskog Saveza i odlaskom planske ekonomije, pad su zabilježili svi privredni aspekti pa je standard osjetno pao. No već od [[1994]]. prilike se znatno popravljaju – zbog širokih reformi i strane pomoći. Danas bruto društveni proizvod raste po stopi od dojmljivih 7.4% godišnje, a stopa nezaposlenosti iznosi relativno niskih 8.6% (2003.). Industrijska proizvodnja raste po stopi od čak 8% (2003.). Ipak, velik broj mladih ljudi odlazi u inostranstvo na rad, od čega vrlo velik broj u [[Irska|Irsku]], što je ipak, gladajući sa strane geografa i ekonoma, nepotrebno. "[[Dublin]] je postao latvijski grad"- rekli bi Latvijci.

== Stanovništvo ==
Najbrojnije stanovništvo Latvije čine [[Latvijci]], 62,1%. Značajnu ulogu imaju i Rusi, njih 26,9%. Od ostalih naroda ovdje žive [[Bjelorusi]], [[Litvanci]], [[Ukrajinci]], [[Poljaci]] i dr.
Zbog prisutnosti [[Nijemci|Nijemaca]] tokom historije, Latvijci se vjerski izjašnjavaju kao [[protestanti]] (po učenju [[Martin Luther|Martina Luthera]]), odnosno [[katolici]].

== Jezik ==
[[Letonski jezik]] spada u grupu baltičkih jezika i službeni je jezik u Latviji. Ipak, postoje nesuglasice. Dio ruske nacionalne manjine se ne slaže sa učenjem latvijskog u školama, tvrdeći da je za vrijeme [[SSSR]]-a, u svim njegovim članicama, [[ruski jezik|ruski]] bio službeni jezik.
Bilo kako bilo, na ulicama možete čuti narod kako govori i latvijskim i ruskim jezikom. 
Latvijski je jako zanimljiv jezik. Ima 33 glasa i abeceda mu je slična bosanskoj. Postoje glasovi slični bosanskim, ali se drukčije pišu, npr. glas Ķ odgovara bosanskom glasu Ć itd.
U latvijskom jeziku moze se naći i dosta tuđica iz [[njemački jezik|njemačkog]], [[španski jezik|španskog]] i [[slavenski jezici|slavenskih jezika]].

== Kultura ==
Bitan uticaj na latvijsku kulturu imali su historijski i društveni razlozi, što je najviše osjetno na arhitekturi građevina u većim gradovima, npr. u Rigi. Katedrale i crkve građene su u njemačkom stilu.
Kod muzike, velika se pažnja posvećuje tradicionalnoj muzici, ali ni moderna, zabavna muzika nije zapostavljena. Grad [[Lijepaja]], naziva se još i gradom rockera jer iz njega potiču najpoznatiji latvijski rockeri svih vremena: [[Fomins & Kleins]], [[Livi]] i dr.

== Također pogledajte ==
{{Proširiti sekciju}}

== Reference ==
{{reference}}

== Vanjski linkovi ==

* [http://www.latvia.travel Dobrodosli u Latviju]
* [http://www.latvia.eu/ Latvia Online]

{{Commonscat|Latvia}}
{{Baltičke države}}
{{EU}}
{{Države Evrope}}
{{Mediteranska unija}}
{{NATO}}
{{Vijeće Evrope}}

[[Kategorija:Države članice NATO-a]]
[[Kategorija:Države svijeta]]
[[Kategorija:Latvija|*]]
[[Kategorija:Države i teritorije osnovane 1918.]]
[[Kategorija:Države i teritorije osnovane 1991.]]
[[Kategorija:Sjeverna Evropa]]
[[Kategorija:Države članice Vijeća Evrope]]
[[Kategorija:Države nastale raspadom Sovjetskog Saveza]]

Šabloni koji su upotrebljeni na ovoj stranici:

Šablon:Ambox/igralište (uredi)
Šablon:Baltičke države (uredi)
Šablon:Boja (uredi)
Šablon:Centar (uredi)
Šablon:Center (uredi)
Šablon:Color (uredi)
Šablon:Commonscat (pogledaj izvor) (poluzaštićeno)
Šablon:Države Evrope (uredi)
Šablon:EU (uredi)
Šablon:Evropska unija (uredi)
Šablon:Glavni (pogledaj izvor) (poluzaštićeno)
Šablon:Gubitak (uredi)
Šablon:Infokutija država (pogledaj izvor) (poluzaštićeno)
Šablon:Jez-lv (uredi)
Šablon:Malo (uredi)
Šablon:Mediteranska unija (uredi)
Šablon:NATO (uredi)
Šablon:Navbox (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Šablon:Navkutija (pogledaj izvor) (poluzaštićeno)
Šablon:Plain link (uredi)
Šablon:Plainlist/styles.css (uredi)
Šablon:Podaci o zastavi Estonija (uredi)
Šablon:Podaci o zastavi Latvija (uredi)
Šablon:Podaci o zastavi Litvanija (uredi)
Šablon:Proširiti sekciju (uredi)
Šablon:Reference (uredi)
Šablon:Refspisak (uredi)
Šablon:Refspisak/styles.css (uredi)
Šablon:Side box (uredi)
Šablon:Small (uredi)
Šablon:Sporedni okvir (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Šablon:Vijeće Evrope (uredi)
Šablon:Webarchive (uredi)
Šablon:Yesno (uredi)
Šablon:ZID (uredi)
Šablon:ZID/core (uredi)
Modul:Arguments (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Category handler (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Hatnote (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Hatnote list (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Main (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Message box/configuration (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Message box/igralište (uredi)
Modul:Namespace detect (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Namespace detect/config (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Namespace detect/data (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Navbar (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Navbar/configuration (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Navbar/styles.css (uredi)
Modul:Navbox (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:No globals (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Side box (pogledaj izvor) (poluzaštićeno)
Modul:Side box/styles.css (uredi)
Modul:Webarchive (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Webarchive/data (pogledaj izvor) (poluzaštićeno)
Modul:Yesno (pogledaj izvor) (zaštićeno)

Nazad na Latvija.

Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/wiki/Latvija"