Прагляд зыходнага тэксту старонкі Беларуская Самаабарона

Вам не дазволена правіць гэту старонку, з-за наступнай прычыны:

Ваш IP-адрас у дыяпазоне, які быў заблакаваны на ўсіх вікі-праектах Фонда Вікімедыя.

Блакіроўка была зроблена ‪EPIC‬. Названая прычына: Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.

Пачатак блакіроўкі: 11:48, 2 ліпеня 2024
Канец блакіроўкі: 11:48, 2 ліпеня 2025

Ваш бягучы IP-адрас - 206.189.44.186, а заблакаваны дыяпазон - 206.189.32.0/20. Калі ласка, уключайце ўсе гэтыя падрабязнасці ў свае звароты.

Калі вы лічыце, што былі заблакаваны па памылцы, вы можаце знайсці дадатковую інфармацыю і інструкцыі на старонцы Недапушчальнасць выкарыстання адкрытых проксі-сервераў глабальных правіл.

У адваротным выпадку, каб абмеркаваць блакіроўку, калі ласка, звярніцеся з запытам пра перагляд на МетаВікі або адпраўце электроннае паведамленне ў чаргу VRT stewards па адрасе stewards@wikimedia.org, уключаючы ўсе вышэйпералічаныя дэталі.

Можна бачыць і капіраваць зыходны тэкст гэтай старонкі:

{{не блытаць|Беларускі корпус самааховы|Беларуская самаахова}}

'''Беларуская Самаабарона''' (БСА) — беларуская ўзброеная нацыянальна-вызваленчая арганізацыя, якая дзейнічала на [[Палессе|Палессі]] напярэдадні і напачатку [[Вялікая Айчынная вайна|нямецка-савецкай вайны 1941—1945 гадоў]]. З часам перафарматавалася ў [[Беларуская Народная Партызанка|Беларускую Народную Партызанку]].

== Перадгісторыя стварэння БСА ==
Пасля пачатку [[Другая Сусветная вайна|Другой Сусветнай вайны]] на тэрыторыі [[БССР]], а менавіта на тэрыторыі [[Палессе|Палесся]], зноў актывізавалася антысавецкая дзейнасць, якая была таксама дадаткова прастымуляваная нямецкім камандаваннем. Перад наступам на Палессе нямецкае кіраўніцтва прыйшло да высновы, што ў гэтай мясцовасці немагчыма выкарыстанне танкаў і цяжкай тэхнікі, таму было вырашана выкарыстаць патэнцыял беларускіх і ўкраінскіх антысавецкіх дзеячаў і арганізацый, якія існавалі на ўжо захопленай [[Трэці Рэйх|Германіяй]] былой тэрыторыі [[Польшча|Польшчы]]: сярод іх былі «[[Беларускі Цэнтральны (Народны) Фронт (1942)|Беларускі Народны Фронт]]» Шчорса-[[Вінцэнт Гадлеўскі|Гадлеўскага]], і «Украінскае Нацыянальнае Вызваленне» [[Тарас Бульба-Баравец|Тараса Бульбы-Бараўца]]. «Беларускі Народны Фронт» быў вядомы тым, што прыкрываючыся нацыяналістычнай арганізацыяй, разбудоўваў падпольныя структуры беларускага супраціву і арганізоўваў беларускія дыверсійныя групы, якія перакідваліся ў БССР, у складзе якіх былі вядомыя беларускія нацыяналісты: [[Міхал Вітушка]], [[Усевалад Родзька]], [[Сцяпан Гугель]], [[Мечыслаў Контаўт]], [[Рыгор Зыбайла]], [[Юрка Вежан]] і іншыя. «Украінскае Нацыянальнае Вызваленне» (пазней стала звацца «[[Палеская Сеч]] Украінскай Паўстанчай Арміі» або проста [[УПА]]) у той час займалася вызваленнем вязняў з савецкіх турмаў, захопам зброі і амуніцыі з мэтай схову ў хованках, а таксама вызваленнем мабілізаваных у савецкую армію. Згодна з планамі немцаў, гэтыя і іншыя шматлікія дробныя арганізацыі павінны былі на першых кроках нямецка-савецкай вайны вызваляць тэрыторыю (якая пазней акупавалася [[Вермахт]]ам), выконваць абарончыя функцыі і змагацца супраць савецкіх салдат, якія патрапяць у будучы «Палескі кацёл». Аб кіраўніцтве Беларускай Самаабароны няма дакладных звестак: [[Тарас Бульба-Баравец]] называе камандзірамі аддзелаў БСА «капітана Усевалада Родзьку ды ягонага заступніка паручніка Міхала Вітушку», але таксама вядома, што да кіраўніцтва належалі сябры [[Беларуская Народная Грамада (1941)|Беларускай Народнай Грамады]] [[Якуб Харэўскі]] і [[Васіль Вір]].

== Стварэнне і дзейнасць БСА ==
Шматлікія аперацыі беларускіх антысавецкіх арганізацый ад самага пачатку праводзіліся разам з украінцамі, вынікам чаго стала беларуска-украінская канферэнцыя БСА і «Палескай Сечы» Тараса Бульбы-Бараўца у [[Пінск]]у. Ад беларускай стараны выступалі [[Міхал Вітушка]], [[Усевалад Родзька]], атаман [[Якуб Харэўскі]] (Новік) і [[Васіль Вір]], а ад украінскай стараны галавой дэлегацыі быў атаман П. Даўмацюк-Налівайка. Вынікі канферэнцыі былі настолькі паспяховымі, што [[Тарас Бульба-Баравец]] пазней напісаў: 
<blockquote>«''…беларусы віталі нашу дэлегацыю з асаблівай гасціннасцю, уласціваю хіба толькі гэтаму рыцарскаму народу. Яны цалкам ухвалілі супольны план як найхутчэйшага ачышчэння ўсіх нашых палескіх земляў ад расейска-бальшавіцкага тэрору. Дэлегацыі дамовіліся, што штаб беларусаў падрыхтуе таксама свой план, а тады абодва планы будуць узгоднены і па аднаму сігналу распачнецца генеральны наступ. Адносіны беларусаў да немцаў былі такімі самымі, як і ў нас. Беларусы таксама змагаліся за сваю суверэнную дзяржаву супраць СССР і былі гатовыя на чынную барацьбу супраць Германіі, у выпадку, калі нямецкая палітыка ня будзе шанаваць дзяржаўных інтарэсаў беларускага народу.»''<ref name=billboard>https://zhytomyr.svoboda.org.ua/news/do-70-richchya-olevskoyi-respubliky-zhytomyrska-svoboda-vstanovyla-bilbordy-iz-zobrazhennyam-tarasa-bulby-borovtsya/41099/</ref>{{ref-uk}}
</blockquote>
З украінскай стараны план быў створаны асабіста атаманам Бульбай-Бараўцом, паручнікам Дарашэнкам, сотнікам Васілём Раеўскім і іншымі, ад беларусаў план верагодна гатавалі [[Міхал Вітушка]] і [[Усевалад Родзька]], таму што менавіта яны былі выкліканыя ў кастрычніку [[1941]] году нямецкім кіраўніцтвам у [[Мінск]] з мэтай падрабязнага апісання Палескай аперацыі.

Згодна з планам, распрацаваным сумесна штабамі БСА і Палескай Сечы [[УПА]], 5 тысяч салдат БСА і 10 тысяч украінцаў пачыналі аперацыю 20 жніўня [[1941]] году. Немцы толькі назіралі за ходам аперацыі і не ўдзельнічалі непасрэдна, украінцы павінны былі вызваляць раёны [[Столін]]-[[Сарны]]-[[Алеўск]]-[[Наваград-Валынскі]]-[[Оўруч]], беларусы бралі сабе ўсе раёны на ўсход ад лініі [[Слуцк]]-[[Лунінец]] у напрамку [[Мазыр]]а, а ў канцы аперацыі хаўрусныя беларуска-украінскія войскі аб’ядноўваліся ў раёне Мазыра. Мясцовае насельніцтва [[Палессе|Палесся]] было расчаравана савецкай уладай, а менавіта яе рэпрэсіямі і эканамічнымі мерапрыемствамі, таму беларускія войскі мелі дапамогу мясцовых жыхароў і ўжо ў першыя дні вайны паспяхова вызвалялі адну вёску за іншай ад савецкіх войскаў. Сумесныя войскі хутка ішлі наперад, а ў кожным вызваленым ад [[Чырвоная Армія|Чырвонай Арміі]], [[НКВД]] і савецкіх партызанаў населеным пункце ўкраінцы і беларусы ўсталёўвалі сваю ўладу, выдавалі газеты і дзялілі зямлю. У гэты час [[Вермахт]] абыходзіў [[Палессе]] з поўдня і поў��ачы на ўсход да [[Кіеў|Кіева]] і [[Смаленск]]у. Сур’ёзнага супраціву беларускім вайскоўцам Чырвоная Армія не аказвала і хутка адступала ўглыб [[СССР]], таму беларусы хутка атрымалі кантроль над цэлымі раёнамі. У выніку цэлыя савецкія злучэнні Чырвонай Арміі і НВКД апынуліся разбітымі ў так званым «Палескім катле» - трыкутніку [[Пінск]]-[[Мазыр]]-[[Корасцень]]. 

У кастрычніку [[1941]] году ў вызваленае Палессе прыбыла нямецкая адміністрацыя з мэтай усталявання новай улады і кантролю, а першым крокам было падначальванне мясцовай міліцыі. [[Палеская Сеч]] [[УПА]] Тараса Бульбы-Бараўца ў адказ на гэтыя меры прыхавала зброю і афіцыйна абвесціла аб самароспуску 15 лістапада 1941 году, а Беларуская Самаабарона падзялілася. Некаторыя аддзелы БСА адышлі ў лясы, а большая частка функцыянавала далей як афіцыйная паліцыя. [[Міхал Вітушка]] і [[Усевалад Родзька]] таксама перайшлі на легальнае становішча. Як узгадваў [[Васіль Вір]], нават вясковая дапаможная паліцыя не хавала антынямецкіх настрояў і беларускія аддзелы выкурвалі прысланыя нямецкія атрады. Фармальна Беларуская Самаабарона ўжо не дзейнічала і яе сябры былі падпарадкаваныя немцам, але фактычна падтрымлівалася сувязь з мінскімі актывістамі, мінская паліцыя крыху дапамагала зброяй, а частка самаабароны дзеяла самастойна. Пазней раздробленая Беларуская Самаабарона перафарматавалася ў [[Беларуская Народная Партызанка|Беларускую Народную Партызанку]], якая таксама дзейнічала разам з украінцамі і згодна з успамінамі атамана [[Язэп Таўпека|Язэпа Таўпекі]], запанавала ў беларускіх лясах і вёсках зімой [[1941]] году.

== Форма БСА ==
Беларуская Самаабарона таксама мела ўласную вайсковую форму: 
* Ушытыя з савецкіх, пясковага колеру шынеляў, фрэнчы і шапкі-кэпі (на ўзор аўстрыйскіх), на якіх была выява [[Латарынгскі крыж|Ярылавага крыжа]]
* шлемы савецкага вырабніцства з выявай Ярылавага крыжа, намаляванага белым ці жоўтым колерам

== Гл. таксама ==
* [[Беларуская Народная Партызанка]]
* [[Беларуская Народная Грамада (1941)|Беларуская Народная Грамада]]

{{зноскі}}
== Літаратура ==
* Антысавецкія рухі ў Беларусі. 1944—1956. Даведнік, — Мінск, 1999. ISBN 985-6374-07-3

== Спасылкі  ==
* [http://jivebelarus.net/history/new-history/belarusian-partizans.html#lnk0 Гісторыя Беларускай Самаабароны]
* [http://baocinfo.blogspot.com/2011/08/blog-post_22.html Гісторыя БСА і супраца з Палескай Сечу УПА]


{{DEFAULTSORT:Беларуская Самаабарона}}
[[Катэгорыя:Антысавецкія падпольныя арганізацыі на Беларусі]]
[[Катэгорыя:Партызанскі рух падчас Вялікай Айчыннай вайны]]
[[Катэгорыя:Палітычныя арганізацыі беларускай гісторыі]]
[[Катэгорыя:Арганізацыі паводле алфавіта]]
[[Катэгорыя:Беларуская Народная Партызанка]]
[[Катэгорыя:Нямецкая акупацыя Беларусі (1941—1944)]]

Вярнуцца да Беларуская Самаабарона.

Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Беларуская_Самаабарона"