Прагляд зыходнага тэксту старонкі Афінскі акропаль

Вам не дазволена правіць гэту старонку, з-за наступнай прычыны:

Ваш IP-адрас у дыяпазоне, які быў заблакаваны на ўсіх вікі-праектах Фонда Вікімедыя.

Блакіроўка была зроблена ‪EPIC‬. Названая прычына: Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.

Пачатак блакіроўкі: 11:48, 2 ліпеня 2024
Канец блакіроўкі: 11:48, 2 ліпеня 2025

Ваш бягучы IP-адрас - 206.189.44.186, а заблакаваны дыяпазон - 206.189.32.0/20. Калі ласка, уключайце ўсе гэтыя падрабязнасці ў свае звароты.

Калі вы лічыце, што былі заблакаваны па памылцы, вы можаце знайсці дадатковую інфармацыю і інструкцыі на старонцы Недапушчальнасць выкарыстання адкрытых проксі-сервераў глабальных правіл.

У адваротным выпадку, каб абмеркаваць блакіроўку, калі ласка, звярніцеся з запытам пра перагляд на МетаВікі або адпраўце электроннае паведамленне ў чаргу VRT stewards па адрасе stewards@wikimedia.org, уключаючы ўсе вышэйпералічаныя дэталі.

Можна бачыць і капіраваць зыходны тэкст гэтай старонкі:

{{Infobox World Heritage Site
|BelName     = Афінскі Акропаль
|Name        = Acropolis of Athens
|Image       = [[Выява:Athens Acropolis.jpg|230px]]
|State Party = {{GRE}}
|Type = культурны
|Criteria = I, II, III, IV, VI
|ID = 404
|Region = [[Спіс аб’ектаў Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА ў Еўропе|Еўропа і Паўночная Амерыка]]
  |lat_dir = N |lat_deg = 37.971421 |lat_min =  |lat_sec = 
  |lon_dir = E |lon_deg = 23.726166 |lon_min =  |lon_sec = 
|Year = 1987
|Session = 11-я
|Extension =
|Danger =
|Link = http://whc.unesco.org/ru/list/404
}}
'''Афі́нскі акро́паль''' ({{lang-el|Ακρόπολη Αθηνών}}) — [[акропаль]] у горадзе [[Афіны]], які ўяўляе сабой 156-мятровы скалісты ўзгорак з пакатай вяршыняй (каля 300 м у даўжыню і 170 м у шырыню).

Першыя ўмацаванні на скалістым адгор'і плошчай 300 м на 130 м, які ўздымаецца на ўскраіне Афін, з'явіліся яшчэ задаўга да надыходу класічнага перыяду. Ужо ў часы [[Архаіка|архаікі]] тут размяшчаліся велічныя храмы, скульптуры, розныя прадметы культу. Акропаль таксама завуць «Кекропія» (Cecropia) ці «Кекропс» (Kekrops) — у гонар [[Кекропс, сын Геі|Кекропса]], які па легендзе быў першым царом Афін і заснавальнікам Акропаля.<ref name="test">[http://beway.ru/a/gryeciia-akropol-171 Афінскі Акропаль] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20120423123320/http://beway.ru/a/gryeciia-akropl-171 |date=23 красавіка 2012 }}, архітэктура і ансамбль Афінскага Акропаля.</ref>

У мікенскі перыяд ([[XV стагоддзе да н.э.|XV]]—[[XIII стагоддзе да н.э.|XIII стст. да н.э.]]) з'яўляўся ўмацаванай царскай рэзідэнцыяй. У [[VII стагоддзе да н.э.|VII]]—[[VI стагоддзе да н.э.|VI стст. да н.э.]] у Акропалі вялося вялікае будаўніцтва. Пры тыране [[Пісістрат|Пісістраце]] ([[560 да н.э.|560]]—[[527 да н.э.|527 гг. да н.э.]]) на месцы царскага палаца быў пабудаваны храм багіні Афіны [[Гекатампедон]] (гэта значыць храм даўжынёю ў сто крокаў; захаваліся фрагменты скульптур франтонаў, выяўлены падмурак). У [[480 да н.э.|480 годзе да н.э.]] падчас [[Грэка-персідскія войны|грэка-персідскіх войн]] храмы Акропаля былі разбураны персамі. Жыхары Афін далі клятву аднавіць святыні толькі пасля выгнання ворагаў з [[Элада|Элады]].

У [[447 да н.э.|447 годзе да н.э.]] па ініцыятыве [[Перыкл]]а на Акропалі пачалося новае будаўніцтва; кіраўніцтва ўсімі працамі было даручана знакамітаму скульптару [[Фідый|Фідыю]], які, мабыць і з'явіўся аўтарам праекта, які лёг у аснову ўсяго комплексу, яго архітэктурнага і скульптурнага аблічча. Над стварэннем ансамбля Акропаля працавалі таксама дойліды [[Калікрат]], [[Іктын]], [[Мнесікл]], [[Архілох]] і іншыя<ref>{{кніга|аўтар=Бартенев И. А., Батажкова В. Н.|загаловак=Очерки истории архитектурных стилей|месца=М.|выдавецтва=Изобразительное искусство|год=1983|старонак=264|старонкі=31}}</ref>.

У [[V]] стагоддзі [[Парфенон]] стаў царквой [[Багародзіца|Маці Божай]], статуя [[Афіна Парфенас|Афіны Парфенас]] была перавезена ў [[Канстанцінопаль]]. Пасля заваявання Грэцыі туркамі (у [[XV]] стагоддзі) храм ператварылі ў [[мячэць]], да якой прыбудавалі мінарэты, затым — у арсенал; [[Эрэхтэён]] стаў гарэмам турэцкага пашы, [[храм Нікі Аптэрас]] быў разабраны, з яго блокаў складзена сцяна бастыёна. У [[1687]] годзе пасля траплення ядра з венецыянскага карабля выбух знішчыў амаль усю цэнтральную частку храма Афіны — Дзевы, пры няўдалай спробе венецыянцаў зняць скульптуры Парфенона некалькі статуй былі разбіты. Напачатку [[XIX]] стагоддзя англійскі лорд Элгін выламаў шэраг [[Метопа|метоп]], дзясяткі метраў [[Фрыз (архітэктура)|фрыза]] і амаль усе захаваныя скульптуры франтонаў Парфенона, [[карыятыда|карыятыду]] — з порціка Эрэхтэёна.

У [[1827]] годзе падчас абароны Акропаля [[Грэчаская рэвалюцыя|грэчаскімі паўстанцамі]] ад турэцкага гарматнага ядра моцна пацярпеў храм [[Эрэхтэён]]. Папярэднія спробы турак падарваць Акропаль з дапамогай падкопаў сарваў грэчаскі [[сапёр]] [[Костас Хармавітыс]], імя якога дадзена адной з цэнтральных вуліц сталіцы.

Пасля абвяшчэння незалежнасці Грэцыі падчас рэстаўрацыйных прац (галоўным чынам у канцы XIX стагоддзя) па магчымасці было адноўлена старажытнае аблічча Акропаля: ліквідавана ўся позняя забудова на яго тэрыторыі, нанова выкладзены храм [[Ніка (міфалогія)|Нікі]] Аптэрас і г.д. Рэльефы і скульптуры храмаў Акропаля знаходзяцца ў [[Брытанскі музей|Брытанскім музеі]] ([[Лондан]]), у [[Луўр]]ы ([[Парыж]]) і Музеі Акропаля. Скульптуры, якія заставаліся пад голым небам, цяпер заменены копіямі.

== План мясцовасці ==
<imagemap>
Image:AcropolisatathensSitePlan.png|right|600px|alt=План мясцовасці Афінскага акропаля
poly 332 198 447 158 468 217 352 254 [[Парфенон]]
poly 305 130 374 115 385 146 314 167 [[Гекатампедон]]
poly 346 116 389 108 375 71 334 82 [[Эрэхтэён]]
poly 248 137 266 160 252 168 243 151 [[Афіна Прамахас|Статуя Афіны Прамахас]]
poly 104 164 193 115 225 200 158 224 [[Прапілеі]]
poly 132 223 152 226 150 257 136 255 [[Храм Нікі Аптэрас]]
poly 168 256 193 261 188 278 166 277 [[Элеўсініён]]
poly 191 213 258 199 245 259 185 246 [[Браўранеён]]
poly 248 260 315 276 321 245 255 231 [[Халькатэка]]
poly 322 78 337 97 343 111 310 122 304 108 [[Пандрасеён]]
poly 258 81 281 73 288 96 266 102 [[Арэфарыён]]
poly 402 102 428 100 435 120 408 127 [[Афінскі алтар]]
poly 462 120 500 96 540 96 533 136 506 146 464 149 [[Свяцілішча Зеўса Паліея]]
poly 574 155 641 184 628 212 564 183 [[Свяцілішча Пандыёна]]
poly 26 384 56 336 88 314 129 313 160 337 174 370 175 399 139 416 72 417 25 402 [[Адэон Герода Атычнага]]
poly 182 381 462 384 460 419 179 415 [[Стоа Эўмена]]
poly 395 325 469 309 478 356 406 372 [[Асклепіён]]
poly 484 397 492 356 516 323 555 297 596 293 642 300 670 311 650 345 683 389 540 457 [[Тэатр Дыяніса]]
poly 655 343 738 276 807 356 722 425 [[Адэон Перыкла]]
poly 564 460 678 414 684 442 627 505 586 515 [[Тэатр Дыяніса|Тэменас]]
poly 300 32 332 42 323 67 296 64 [[Свяцілішча Аглаўры]]
</imagemap>

# [[Парфенон]]
# [[Гекатампедон]]
# [[Эрэхтэён]]
# [[Афіна Прамахас|Статуя Афіны Прамахас]]
# [[Прапілеі]]
# [[Храм Нікі Аптэрас]]
# [[Элеўсініён]]
# [[Браўранеён]]
# [[Халькатэка]]
# [[Пандрасеён]]
# [[Арэфарыён]]
# [[Афінскі алтар]]
# [[Свяцілішча Зеўса Паліея]]
# [[Свяцілішча Пандыёна]]
# [[Адэон Герода Атычнага]]
# [[Стоа Эўмена]]
# [[Асклепіён]]
# [[Тэатр Дыяніса]]
# [[Адэон Перыкла]]
# [[Тэменас]] [[Дыяніс]]а
# [[Свяцілішча Аглаўры]]

== Галерэя ==
<gallery>
Выява:The entrance to the Acropolis.jpg|Уваход у Акропаль
Выява:Restored Ionic column at the entrance to the Acropolis of Athens.jpg|Адрэстаўраваная [[Іанічны ордар|іанічная калона]] на ўваходзе ў Афінскі Акропаль.
Выява:Reconstruction of Parthenon.jpg|[[Парфенон]]
Выява:Athen Erechtheum BW 2017-10-09 13-47-38.jpg|[[Эрэхтэён]], паўднёва-заходні бок
Выява:Acropolis of Athens at night (cropped).jpg
</gallery>

{{зноскі}}

== Спасылкі ==
{{Commons|Category:Acropolis of Athens}}
* [http://www.parthenon.ru/content/chron.shtml Храналогія Акропаля] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20080317185405/http://www.parthenon.ru/content/chron.shtml |date=17 сакавіка 2008 }}
* [http://www.tomovl.ru/painting/Acropolis.html  Шэдэўр старажытнай архітэктуры Афінскі Акропаль]
* [http://newsless.ru/architecture/afinskiy-akropol/ Афінскі Акропаль]{{Недаступная спасылка}} у блогу Newsless.ru

{{Акропаль}}
{{Славутасці Афін}}
{{Сусветная спадчына ў Грэцыі}}

[[Катэгорыя:Афінскі акропаль| ]]
[[Катэгорыя:Сусветная спадчына ў Грэцыі]]
[[Катэгорыя:Аб’екты Еўрапейскай спадчыны]]

Шаблоны на гэтай старонцы:

Вярнуцца да Афінскі акропаль.

Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Афінскі_акропаль"