Царква Сьвятога Спаса (Віцебск)

Помнік сакральнай архітэктуры
Царква Сьвятога Спаса
Спаская царква
Краіна	Беларусь
Места	Віцебск
Каардынаты	55°12′03.5″ пн. ш. 30°12′07.9″ у. д. / 55.200972° пн. ш. 30.202194° у. д. / 55.200972; 30.202194Каардынаты: 55°12′03.5″ пн. ш. 30°12′07.9″ у. д. / 55.200972° пн. ш. 30.202194° у. д. / 55.200972; 30.202194
Царква Сьвятога Спаса на мапе Беларусі Царква Сьвятога Спаса
Царква Сьвятога Спаса на Вікісховішчы

Царква Сьвятога Спаса^[a] — помнік архітэктуры пачатку XIX стагодзьдзя ў Віцебску. Знаходзілася на Спаскай вуліцы^[b]. Твор архітэктуры клясыцызму. У 1950-я гады савецкія ўлады зруйнавалі царкву (захаваліся падмуркі).

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Драўляную Спаскую царкву збудавалі ў XV—XVI стагодзьдзях^[1]. Упершыню яна ўпамінаецца ў інвэнтары 1552 году.

	Цэркаў Сьвятога Спаса, к той цэркві надаў мешчанін віцебскі Фёдар Якаўлевіч зямліцу каторую поп тое цэркві з долі пахаці даць

У 1750 годзе збудавалі новую драўляную царкву, якая мела 5 купалоў і гонтавы дах.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

Па першым падзеле Рэчы Паспалітай (1772 год), калі Віцебск апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, царква працягвала дзеяць як уніяцкая. У канцы XVIII ст. царква згарэла, захавалася толькі ��ураваная званіца. У 1810 годзе пачалося будаваньне мураванай царквы. У вайну 1812 году будынак зруйнавалі. У 1813—1819 гадох на цяперашнім месцы збудавалі новую мураваную царкву, пазьней — мураваную званіцу.

Па гвалтоўнай ліквідацыі Грэцка-каталіцкай (Уніяцкай) царквы ў 1839 годзе расейскія ўлады адабралі будынак царквы ў Сьвятога Пасаду і перадалі яго Ўрадаваму сыноду Расейскай імпэрыі (Маскоўскай царкве). Царкву перабудоўвалі ў 1847 і 1855 гадох.

Найноўшы час

У 1930-я гады савецкія ўлады зачынілі царкву.

У Другую сусьветную вайну царква нязначна пацярпела. У 1950-я гады савецкія ўлады зруйнавалі помнік архітэктуры.

Архітэктура

Помнік архітэктуры клясыцызму. Царква мела крыжова-купальны плян. Над сяродкрыжжам узвышаўся купал.

Інтэр’ер меў рысы стылю барока.

Галерэя

Старыя здымкі
1911 г. (удалечыні)
да 1918 г. (удалечыні)
1920-я гг.
1941—1944 гг.

1941—1944 гг.
1941—1944 гг.
1941—1944 гг.
1941—1944 гг.

Заўвагі

^ Назва помніка архітэктуры прыводзіцца паводле беларускай гістарычнай традыцыі. Афіцыйны тытул Маскоўскага патрыярхату: «Царква Праабражэньня Гасподняга» або «Спаса-Праабражэнская царква» (рас. Церковь Преображения Господнего, Спасо-Преображенская церковь); таксама Спаская царква
^ цяпер тэрыторыя школы №10

Крыніцы

^ Кулагін А. Праваслаўныя храмы на Беларусі. — Менск, 2001.

Літаратура

Кулагін А. Праваслаўныя храмы на Беларусі: Энцыкл. даведнік. — 2-е выд. — Менск: БелЭн, 2001. — 328 с.: іл. ISBN 985-11-0190-7.

Вонкавыя спасылкі

Царква Сьвятога Спаса ў Віцебску, Radzima.org

[1] Назва помніка архітэктуры прыводзіцца паводле беларускай гістарычнай традыцыі. Афіцыйны тытул Маскоўскага патрыярхату: «Царква Праабражэньня Гасподняга» або «Спаса-Праабражэнская царква» (рас. Церковь Преображения Господнего, Спасо-Преображенская церковь); таксама Спаская царква

[2] цяпер тэрыторыя школы №10

[3] Кулагін А. Праваслаўныя храмы на Беларусі. — Менск, 2001.

[a]