Прагляд крыніцы для Сьцяг Расеі

Вы ня маеце дазволу на рэдагаваньне гэтай старонкі з наступнай прычыны:
Ваш IP-адрас у дыяпазоне, які быў заблакаваны на ўсіх вікі-праектах Фонда Вікімедыя.
Блакіроўка была зроблена ‪EPIC‬. Названая прычына: Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.
Пачатак блакіроўкі: 11:48, 2 ліпеня 2024
Канец блакіроўкі: 11:48, 2 ліпеня 2025
Ваш бягучы IP-адрас - 206.189.44.186, а заблакаваны дыяпазон - 206.189.32.0/20. Калі ласка, уключайце ўсе гэтыя падрабязнасці ў свае звароты.
Калі вы лічыце, што былі заблакаваны па памылцы, вы можаце знайсці дадатковую інфармацыю і інструкцыі на старонцы Недапушчальнасць выкарыстання адкрытых проксі-сервераў глабальных правіл.
У адваротным выпадку, каб абмеркаваць блакіроўку, калі ласка, звярніцеся з запытам пра перагляд на МетаВікі або адпраўце электроннае паведамленне ў чаргу VRT stewards па адрасе stewards@wikimedia.org, уключаючы ўсе вышэйпералічаныя дэталі.
Вы можаце праглядаць і капіяваць крынічны тэкст гэтай старонкі.
{{Картка сьцяга}}
'''[[Сьцяг|Дзяржа́ўны сьцяг]] [[Расея|Расе́йскай Фэдэра́цыі]]''' — яе афіцыйны дзяржаўны сымбаль (нараўне з [[Герб Расеі|гербам]] і [[Гімн Расейскай Фэдэрацыі|гімнам]]). Уяўляе сабой прастакутнае [[палотнішча]] з трох роўнавялікіх гарызантальных палос: верхняй — [[белы|белага]], сярэдняй — [[сіні|сіняга]] і ніжняй — [[чырвоны|чырвонага]] колераў. Суадносіны шырыні сьцягу да яго даўжыні 2:3<ref>Фэдэральны канстытуцыйны закон «Аб Дзяржаўным сьцягу Расейскай Фэдэрацыі» ад 8 сьнежня 2000 году.</ref>.

== Гісторыя сьцягу Расеі ==
=== Першы расейскі сьцяг ===
[[Файл:Flag of the Netherlands.svg|міні|Сьцяг Нідэрляндаў]]
Да [[17 стагодзьдзе|XVII стагодзьдзя]] Расея ня мела адзінага дзяржаўнага сьцягу. Гісторыю яго ўзьнікненьня можна прасачыць з часоў [[цар]]а [[Аляксей Міхайлавіч|Аляксея Міхайлавіча Раманава]], калі, у [[1668]] годзе, на ваду быў спушчаны першы расейскі ваенны [[карабель (транспарт)|карабель]] «[[Арол (фрэгат)|Арол]]».

[[Нідэрлянды|Галяндзкі]] [[інжынэр]] Д. Бутлер, які кіраваў пабудовай карабля, зьвярнуўся да [[Баярская дума|Баярскай думы]] з просьбай «…папытаць у Яго Царскай Вялікасьці наказ: які, як таму ёсьць звычай у іншых дзяржаў, падняць на караблі сьцяг»<ref name="dygalo-113">Цытуецца па: Дыгало В. А. Флот государства Российского. Откуда и что на флоте пошло / Под редакцией И. Ф. Цветкова. — Москва: Издательская группа «Прогресс», «Пангея», 1993, с. 113.</ref>. [[Палацавы загад]] на гэтую просьбу адказаў, што ў практыцы такой акалічнасьці не здаралася, а [[Зброевая палата]] «будуе [[сьцяг]]і, [[харугва|харугвы]] і [[прапор]]ы для [[вайсковая частка|вайсковых частак]] і [[ваявода|ваявод]], а як быць з карабельным сьцягам, Цар загадаў спытаць яго, Бутлера, які ёсьць на то звычай у яго краіне».

[[Файл:Coat of Arms of Moscow.svg|міні|Герб Масквы]]

[[Сьцяг Нідэрляндаў]] з [[1630]] году прадстаўляў сабой палотнішча, якое складаецца з трох гарызантальных палос роўнай шырыні: чырвонай (верхняй), белай (сярэдняй) і сіняй (ніжняй), пра што Бутлер і даклаў цару. Вядома, што даклад Бутлера падзейнічаў: «Размалёўка, што яшчэ трэба да карабельнага будынка, апрыч таго, што цяпер набыта за морам» сьведчыць, што для сьцягоў была закупленая «кіндзяк-пунсовая», белая і сіняя матэрыя<ref name="dygalo-113" />.

Магчыма, на выбар Аляксеем Міхайлавічам белага, сіняга і чырвонага ў якасьці расейскіх нацыянальных колераў паўплывала тая акалічнасьць, што яны паўтараюць расфарбоўку маскоўскага герба: «У чарвленам шчыце [[Георгій Пераможца|Сьвяты Вялікапакутнік і Пераможца Георгій]], у срэбным узбраеньні і лазуравай прывалоке (мантыі) на срэбным […] каню, які дзівіць […] цмока»<ref>Цытуецца па: Гербы городов, губерний и посадов Российской империи. Репринтное воспроизведение издания 1899 года. — Москва: «Планета», 1991, с. 96.</ref>.

Як бы то ні было, сьцяг менавіта гэтых колераў і быў падняты на «Арле». [[Князь]] Аляксандар Пуцяцін у артыкуле «Аб расейскім нацыянальным сьцягу» піша, што гэты сьцяг фактычна і быў першым расейскім нацыянальным сьцягам.

Калі з колерамі расейскага сьцягу сытуацыя ўяўляецца даволі яснай, то з нагоды яго выявы існуюць розныя меркаваньні:

* Аўтар «Нарысаў расейскай марской гісторыі» Ф. Ф. Весялага лічыць, што «з колераў матэрый, ужывальных на сьцягу карабля „Орёл“, і з таго, што пры ўзбраеньні яго галоўнымі распарадчыкамі былі галяндцы, можна з вялікай верагоднасьцю дапусьціць, што тагачасны сьцяг у перайманьне галяндзкаму складаўся з трох гарызантальных палос: белай, сіняй і чырвонай»<ref>Цытуецца па: Дыгало В. А. Флот государства Российского. Откуда и что на флоте пошло / Под редакцией И. Ф. Цветкова. — Москва: Издательская группа «Прогресс», «Пангея», 1993, с. 117.</ref>. Пацьверджаньнем гэтага зьяўляецца тая акалічнасьць, што для свайго сына, Пятра (будучага расейскага [[імпэратар]]а [[Пётар I Вялікі|Пятра I Вялікага]]), Аляксей Міхайлавіч загадаў шыць трохпалосныя бела-сіне-чырвоныя сьцягі.

* З гэтымі довадамі ня згодзен іншы вядомы гісторык флота, П. І. Белавенец. У працы «Колеры расейскага дзяржаўнага нацыянальнага сьцягу» ён высылаецца на вядомую гравюру «Узяцьце крэпасьці [[Азоў]]. 1696 год» галяндзкага мастака [[Сханэбэк|А. Сханэбэка]]. Сьцягі расейскага флёта на ёй маюць выгляд палотнішч, падзеленых крыжом на роўныя часткі. Варта, аднак, адзначыць, што ўзяцьце Азова ставіцца да часоў Пятра I; да гэтага жа часу ставіцца і першае дакумэнтальнае згадваньне аб бела-сіне-чырвоным сьцягу, максымальна блізкім да сучаснага сьцягу Расеі.

=== Сьцяг цара Маскоўскага ===
[[Файл:Flag of Russia.svg|міні|Сьцяг [[Масковія]] (1686—1721)]]

[[6 жніўня]] [[1693]] году, падчас плаваньня Пятра I на 12-гарматнай яхце «[[Сьвяты Пётар]]» у [[Белае мора|Белым моры]] з атрадам ваенных караблёў, пабудаваных у [[Архангельск]]у, на ёй упершыню быў падняты ў якасьці [[сьцяг|штандару]] так званы «Сьцяг цара Маскоўскага» — палотнішча, якое складаецца з трох гарызантальных палос белага, сіняга і чырвонага колераў, з залатым двухгаловым арлом пасярэдзіне. Сьцяг, аналягічны сучаснаму расейскаму сьцягу, стаў выкарыстоўвацца ў якасьці марс��ога сьцягу Расеі. Улічваючы тую акалічнасьць, што ў сухапутных войсках кожны [[полк]] меў свой сьцяг, адзіны марскі сьцяг, прыняты Пятром, зьяўляўся дэ-факта дзяржаўным сьцягам Расеі.

У [[1699]]—[[1700]] гг. Пятром I уводзіцца новы штандар і распрацоўваюцца новыя варыянты [[Сьцяг ваенна-марскі|ваенна-марскога сьцягу]]. [[20 студзеня]] [[1705]] году Пётар I выдаў указ, паводле якога «на гандлёвых усякіх суднах» павінен паднімацца бела-сіне-чырвоны сьцяг. Трохпалосны сьцяг выкарыстоўваўся і на ваенных караблях да [[1712]] году, калі ў якасьці ваенна-марскога сьцягу быў зацьверджаны [[Андрэеўскі сьцяг]]. Бела-сіне-чырвоны сьцяг становіцца камэрцыйным сьцягам (гэта значыць сьцягам грамадзянскіх суднаў).

Аднак ужываньне дадзенага сьцягу не абмежавалася толькі гандлёвым флётам. Бела-сіне-чырвоны сьцяг выкарыстоўваўся як ваенна-палявы сьцяг падпадзяленьняў расейскага войска: так, падчас [[бітвы пры Нарве]] расейскія палкі ішлі ў бой пад бела-сіне-чырвоным сьцягам з залатымі двухгаловымі арламі. Акрамя таго, бела-сіне-чырвоныя шалікі — былі часткай афіцэрскай формы ў расейскім войску з [[1700]]—[[1732]] гады<ref name="NacInteresy" />.

=== Сьцяг Расейскай імпэрыі ===
Нягледзячы на тое, што Пётар I распрацаваў за сваё жыцьцё велізарную колькасьць сьцягоў (розныя варыянты Андрэеўскага сьцягу, штандары цара Маскоўскага і [[імпэратар]]а Ўсерасейскага, варыянты гюйсаў і іншае), дзяржаўны сьцяг [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]] ім так і не быў усталяваны.

[[Файл:Flag of Russia.svg|міні|Сьцяг Расейскай імпэрыі (1721—1917)]]

Пераемнікі Пятра амаль паўтара стагодзьдзя працягвалі гэтую «традыцыю»: нягледзячы на шырокае выкарыстаньне ў побыце расейскага бела-сіне-чырвонага трыкалора, юрыдычна яго статус у якасьці сьцягу Расейскай імпэрыі ня быў усталяваны.

Разам з тым, у Расейскай імпэрыі было створана мноства сьцягоў, якія базуюцца на пятроўскім трыкалоры. Так, у [[1806]] годзе зьяўляецца сьцяг [[Расейска-Амэрыканская кампанія|Расейска-Амэрыканскай кампаніі]], уяўлялы сабой палотнішча з трох гарызантальных палос (белай, сіняй і чырвонай), з чорным двухгаловым арлом пасярэдзіне белай паласы і надпісам «Расейска-Амэрыканская кампанія».

У [[1832]] годзе быў уведзены сьцяг генэральнага консула Расейскай імпэрыі: пятроўскі трыкалор з Андрэеўскім сьцягам у [[Крыж (сьцяг)|кантоне]]. Гэта сьведчыць, што і пры [[Мікалай I|Мікалаю I]] бела-сіне-чырвоныя колеры не гублялі свайго нацыянальнага значэньня<ref name="NacInteresy">[https://web.archive.org/web/20140223192035/http://www.ni-journal.ru/archive/2000/n_5_6_2000/2fa5a9e0/e74c6382/ Шарапаў У. Е. Традыцыі расейскай геральдыкі // Нацыянальныя інтэрасы, № 5-6, 2000.]</ref>.

У [[1858]] годзе ў валадараньне імпэратара [[Аляксандар II|Аляксандра II]] старшыня [[геральдычная палата|геральдычнай палаты]] Расейскай імпэрыі [[барон]] [[Бэрнгард Васільевіч Кенэ|Кенэ]] зьвярнуў увагу імпэратара на тое, што колеры дзяржаўнага сьцягу Расеі не супадаюць з колерамі дзяржаўнага герба (што ішло насуперак з правіламі [[Нямеччына|нямецкай]] [[геральдыка|геральдыкі]]). Нягледзячы на тое, што ў рэчаіснасьці колеру расейскага сьцягу адпавядалі колерам цэнтральнага, найстаражытнага малюнка дзяржаўнага герба імпэрыі, а менавіта — герба Масквы, барону Кенэ атрымалася пераканаць імпэратара ў неабходнасьці стварэньня новага сьцягу.

[[Файл:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|міні|Сьцяг Аўстрыйскай імпэрыі (1804—1867), дынастычны сьцяг [[Габсбургі|Габсбургаў]]]]

У тым жа годзе была выпушчаная брашура [[Аляксандр Пятровіч Языкаў|А. П. Языкава]] «Аб расейскім дзяржаўным колеры», дзе ў якасьці колераў сьцягу прапаноўваліся чорны, жоўты й белы. Менавіта гэтая камбінацыя і была прынятая ў тым жа годзе ў якасьці дзяржаўнага сьцягу Расейскай імпэрыі. Не выключана<ref name="NacInteresy" />, што на гэтае рашэньне паўплывала тая акалічнасьць, што яшчэ адна імпэрыя таго часу — [[Аўстрыйская імпэрыя|Аўстрыйская]] — выкарыстоўвала падобны сьцяг, уяўлялы сабой чорна-жоўтая палотнішча (колеры [[Сьвятая Рымская імпэрыя|Сьвятой Рымскай імпэрыі нямецкай нацыі]] [[15 стагодзьдзе|XV]]—[[19 стагодзьдзе|XIX]] стагодзьдзяў).

Указам Аляксандра II ад [[11 чэрвеня]] [[1858]] году быў уведзены чорна-жоўта-белы «сьцяг гербавых колераў»: «Апісаньне Найвысока зацьверджанага малюнка разьмяшчэньня гербавых колераў Імпэрыі на сьцягах і іншых прадметах, ужывальных для ўпрыгожваньняў пры ўрачыстых выпадках. Разьмяшчэньне гэтых колераў гарызантальнае, верхняя паласа чорная, сярэдняя жоўтая (або залатая), а ніжняя белая (або срэбная). Першыя палосы адпавядаюць чорнаму дзяржаўнаму арлу ў жоўтым полі, і кукарда з гэтых двух колераў была заснаваная імпэратарам [[Павал I|Паўлам I]], паміж тым як сьцягі і іншыя ўпрыгожваньні з гэтых колераў ужываліся ўжо ў часы валадараньня імпэратрыцы [[Ганна Іяанаўна|Ганны Іяанаўны]]. Ніжняя паласа белая або срэбная адпавядае кукардзе Пятра Вялікага і імпэратрыцы [[Кацярына II|Кацярыны II]]; імпэратар жа [[Аляксандар I Раманаў|Аляксандар I]], пасьля ўзяцьця [[Парыж]]у ў [[1814]] годзе, злучыў правільную гербавую кукарду з старажытнай Пятра Вялікага, якая адпавядае беламу або срэбнаму вершніку (Сьв. Георгію) у маскоўскім гербе». Указ зацьверджаны [[Сэнат]]ам па дакладзе [[міністар|міністра]] імпэратарскага двара [[граф (тытул)|графа]] У. Адлербэрга<ref>Поўны збор законаў Расейскай Імпэрыі, т. XXXIII, № 33.289.</ref>. Такім чынам, сьцяг гербавых колераў стаў першым афіцыйна зацьверджаным дзяржаўным сьцягам Расеі.

[[Файл:Romanov Flag.svg|міні|Сьцяг гербавых колераў Расейскай імпэрыі (1858—1883), дынастычны сьцяг [[Раманавы|Раманавых]]]]

Варта, аднак, адзначыць, што згадваньне «белай кукарды Пятра I» хібна, паколькі ў часы Пятра Вялікага кукарды не існавала. Белая кукарда або бант («расейскі палявы знак») зьявіліся ў [[1731]] годзе. Чорны бант з жоўтымі палоскамі па баках усталяваў імпэратар [[Пётар III]], [[Кацярына II]] ізноў увяла белы бант. У [[1796]] годзе [[Павал I]] паўторна ўсталяваў чорна-памяранцавую кукарду; і толькі пры [[Аляксандар I Раманаў|Аляксандру I]] у [[1844]] годзе кукарда стала трохкаляровай<ref name="VexEmpire">[http://www.vexillographia.ru/russia/Empire.htm Сайт «Вэксыляграфія»: Сьцягі Расейскай імпэрыі]{{ref-ru}}</ref>.

Расейскае грамадзтва не прымала гэты новы сымбаль дзяржаўнай улады: у расейцаў чорна-жоўтыя колеры асацыяваліся з Аўстрыяй і кіравальнай тамака домам Габсбургаў<ref name="NacInteresy" />. У імпэрыі раўналежна існавала два сьцягу: чорна-жоўта-белы — нацыянальны «[[дэ-юрэ]]» і бела-сіне-чырвоны — нацыянальны «[[дэ-факта]]», прычым перавагі насельніцтва паўсюдна аддаваліся апошняму<ref name="NacInteresy" />.

Імпэратар [[Аляксандар III]], вядомы сваімі расейсафільскімі настроямі, падчас каранаваньня зьвярнуў увагу на кантраст у Маскве: [[Маскоўскі Крэмль|Крэмль]] быў упрыгожаны і ўся працэсія апранутая ў чорна-жоўта-белае, а ў горадзе пераважалі бела-сіне-чырвоныя колеры. Была прызначаная камісія з аўтарытэтных асоб пад старшынствам [[генэрал-ад'ютант]]а [[адмірал]]а [[Кастусь Мікалаевіч Пасьет|К. М. Пасьета]]. Камісія вынесла наступнае рашэньне: «Бела-сіне-чырвоны сьцяг, заснаваны імпэратарам Пятром Вялікім, мае за сабой амаль 200-летнюю даўнасьць. У ім заўважаюцца і геральдычныя дадзеныя: маскоўскі герб адлюстроўвае белага вершніка ў сінім плашчы на чырвоным полі. Пацьверджаньнем гэтым колерам служаць і сьцягі ў ваенным флёце: 1-я лінія пазначаецца чырвоным, 2-я — сінім і 3-я — белым сьцягам з Андрэеўскім крыжом у [[крыж (сьцяг)|крыжы]]. [[Контар-адмірал|Контар]]- і [[віцэ-адмірал]]ьскія сьцягі адпаведна маюць чырвоную і сінюю палосы, нарэшце, гюйс складзены з колераў: белага, сіняга і чырвонага. Зь іншага боку, бела-жоўта-чорны колеру ні гістарычных, ні геральдычных асноў за сабой не маюць». На падставе рашэньня камісіі адмірала Пасьета нацыянальным сьцягам быў найвысока зацьверджаны бела-сіне-чырвоны<ref>Цытуецца па: Пуцяцін Аляксандар. Аб расейскім нацыянальным сьцягу.</ref>.

[[Файл:Russian_Empire_1914_17.svg|міні|Сьцяг Расейскай імпэрыі «для прыватнага ўжываньня» (1914—1917)]]

[[28 красавіка]] [[1883]] году ([[7 траўня]] 1883 году гэтае рашэньне было ўключана ў Збор узаконеньняў Расейскай імпэрыі) Аляксандрам III было выдадзена «Наказ аб сьцягах для ўпрыгожваньня будынкаў ва ўрачыстых выпадках», які загадваў выкарыстоўваць выключна бела-сіне-чырвоны сьцяг. Чорна-жоўта-белы з гэтага моманту лічыўся дынастычным сьцягам дому Раманавых. Паводле іншых дадзеных, супярэчным дадзенаму сьцьвярджэньню, бела-сіне-чырвоны сьцяг найвысока сьцьвярджаецца імпэратарам Аляксандрам III «для камэрцыйных суднаў»<ref>Марскі Статут, артыкул 1142. Выданьне 1886 году.</ref>.

Апошні расейскі імпэратар [[Мікалай II]] у [[1896]] годзе канчаткова замацаваў за бела-сіне-чырвоным сьцягам статус адзінага дзяржаўнага сьцягу Расейскай імпэрыі (нягледзячы на тое, што ў валадараньне Мікалая II пытаньне аб нацыянальным сьцягу Расеі неаднаразова абмяркоўваўся<ref>[https://web.archive.org/web/20080619050653/http://monar.ru/index.php?article=download%2Fsim%2Fchern_zol_bel_flag&format=jpg&page=1 Белинский В. Е. Русский национальный флаг и его реформа. — Санкт-Петербург: Сенатская типография, 1911]</ref>).
 
З пачаткам [[Першая сусьветная вайна|Першай сусьветнай вайны]] ў [[1914]] годзе для ўзьняцьця патрыятызму насельніцтва адмысловым цыркулярам міністэрства замежных справаў быў уведзены дадатковы імпэрскі сьцяг «для ўжываньня ў прыватным побыту». Ён адрозьніваўся ад дзяржаўнага сьцягу імпэ��ыі жоўтым квадратам з чорным двухгаловым арлом (кампазыцыя, якая адпавядае палацаваму штандару імпэратара). Арол адлюстроўваўся без тытульных гербаў на крылах, квадрат перакрываў белую і каля чвэрці сіняй паласы сьцягу. Аднак гэты сьцяг не атрымаў распаўсюджваньні; насуперак распаўсюджанай памылцы, ён ніколі не быў дзяржаўным сьцягам Расейскай імпэрыі. Новы сьцяг не ўводзіўся як абавязковы, яго выкарыстаньне толькі «дазвалялася». Сымболіка сьцягу падкрэсьлівала яднаньне цара з народам.

[[Файл:Imperial Russian Aviation Roundel.svg|міні|Эмблема Імпэратарскага ваенна-паветранага флёта]]

Бела-сіне-чырвоны дзяржаўны сьцяг праіснаваў да [[1918]] году, па марскіх звычаях лічачыся таксама і нацыянальным сьцягам Расеі. Чорны, залаты (жоўты) і срэбны (белы) колеры захавалі статус гербавых колераў імпэрыі, іх перасталі выкарыстоўваць для ўпрыгожваньня хат. Асновай ваеннай сымболікі, у прыватнасьці, вайсковых кукард зьяўляліся [[Георгіеўскі крыж|георгіеўскія колеры]]. Тым ня менш, з часу стварэньня [[Імпэратарскі ваенна-паветраны флёт|Імпэратарскага ваенна-паветранага флёту]] ([[1910 год]]) у якасьці яго апазнавальнага знака была прынятая бела-сіне-чырвоная, а не чорна-памяранцавая або чорна-жоўта-белая эмблема<ref name="VexEmpire"/>.

=== Сьцяг Расейскай рэспублікі ===
Пасьля [[Лютаўская рэвалюцыя|Лютаўскай рэвалюцыі]] [[1917]] году імпэратар [[Мікалай II]] зрокся ад пасаду ў карысьць свайго брата, вялікага князя [[Міхась Аляксандравіч|Міхася Аляксандравіча]], які, у сваю чаргу, перадаў уладу [[Часавы ўрад (Расея)|Часаваму ўраду]]. [[14 верасьня]] [[1917]] году Расея была абвешчаная дэмакратычнай рэспублікай.

Падчас рэвалюцыі шырока выкарыстоўваўся чырвоны сьцяг, аднак Юрыдычная нарада, якая адбылося [[25 красавіка]] 1917 году, прапанавала пакінуць у якасьці нацыянальнага бела-сіне-чырвоны сьцяг. На паседжаньні Часавага ўрада [[6 траўня]] 1917 году пытаньне аб дзяржаўным гербе і нацыянальным сьцягу быў адкладзены да «дазволы [[Усерасейскі ўстаноўчы збор|Ўстаноўчым зборам]]». Бела-сіне-чырвоны сьцяг працягваў быць дзяржаўным сымбалям Расеі да красавіка 1918 году.

=== Сьцяг Савецкай Расеі ===
{{Асноўны артыкул|Сьцяг Расейскай СФСР}}

[[Файл:Flag_RSFSR_1918.svg|міні|Сьцяг РСФСР (1918—1954)]]
[[Файл:Flag_of_Russian_SFSR.svg|міні|Сьцяг РСФСР (1954—1991)]]

Пасьля [[Кастрычніцкі пераварот|кастрычніцкага перавароту]] роля дзяржаўнага сьцягу ў першыя месяцы савецкай улады выконвала прастакутнае чырвонае палотнішча, якое ня мела ніякіх надпісаў або эмблем. Аднак, такі выгляд дзяржаўнага сьцягу ня быў усталяваны ніякімі нарматыўнымі дакумэнтамі (юрыдычна захоўвалася і афіцыйная назва, прынятая Часавым урадам — Расейская Рэспубліка, і бела-сіне-чырвоны сьцяг).

8 красавіка 1918 году пытаньне аб дзяржаўным сьцягу было абмеркаванае на паседжаньні [[Рада Народных Камісараў СССР|Рады Народных Камісараў]]. У пастанове СНК прапаноўвалася [[Усерасейскі Цэнтральны Выканаўчы Камітэт|ЦВКу]] абвясьціць дзяржаўным сьцягам чырвонае палотнішча з літарамі « П. В. С. С.» (гэта значыць з абрэвіятурай дэвізу «Пралетары ўсіх краін, злучайцеся!» ({{мова-ru|«Пролетарии всех стран, соединяйтесь!»}})). Аднак гэтая прапанова не была прынята. Дэкрэтам Усерасейскага Цэнтральнага Выканаўчага Камітэта ад [[13 красавіка]] [[1918]] году афіцыйным сьцягам [[РСФСР]] быў абвешчана чырвоны сьцяг з надпісам: «Расейская Сацыялістычная Фэдэратыўная Савецкая Рэспубліка». У тэксьце дэкрэту не ўтрымоўвалася ніякіх удакладненьняў адносна колеру, велічыні й разьмяшчэньня надпісу, суадносіны шырыні і даўжыні палотнішча.

[[10 ліпеня]] 1918 году [[V Усерасейскі зьезд Рад]] зацьвердзіў першую Канстытуцыю РСФСР, якая была апублікаваная [[19 ліпеня]] таго жа году. У артыкуле 90 Канстытуцыі ўтрымоўвалася апісаньне: «Гандлёвы, марскі і вайсковец сьцяг Р. С. Ф. С. Р. складаецца з палотнішча чырвонага (пунсовага) колеру, у левым куце якога, у тронка, наверсе, зьмешчаныя залатыя літары: Р. С. Ф. С. Р. або надпіс: Расейская Сацыялістычная Фэдэратыўная Рэспубліка». Канстытуцыя РСФСР [[1937]] году таксама пацьвердзіла выкарыстаньне гэтага сьцягу ў якасьці дзяржаўнага.

У лютым [[1947]] годзе Прэзыдыюм [[Вярхоўная Рада СССР|Вярхоўнай Рады СССР]] прыняў пастанову, якая рэкамэндуе саюзным рэспублікам прыняць новыя дзяржаўныя сьцягі, заснаваныя на сьцягу СССР. У [[1954]] годзе быў усталяваны новы выгляд сьцягу РСФСР: чырвонае прастакутнае палотнішча са сьветла-сіняй паласой у тронка ва ўсю шырыню сьцягу, якая складае адну восьмую даўжыні сьцягу. У левым верхнім куце чырвонага палотнішча адлюстроўваліся залатыя серп і молат і над імі чырвоная пяціканцовая зорка, апраўленая залатой аблямоўкай. Суадносіны шырыні сьцягу да яго даўжыні — 1:2. Сьцяг уведзены Ўказам Прэзыдыюма Вярхоўнай Рады РСФСР ад [[9 студзеня]] 1954, затым зацьверджаны [[23 сьнежня]] [[1955]] году Ўказам Прэзыдыюма Вярхоўнай Рады РСФСР аб Становішчы аб Дзяржаўным сьцягу РСФСР, затым пацьверджаны артыкулам 181 Канстытуцыяй РСФСР [[1978]] году. [[22 студзеня]] [[1981]] году Ўказам Прэзыдыюма Вярхоўнай Рады РСФСР у Становішчы аб сьцягу таксама было ўдакладнена, што на зваротным боку палотнішча зорка, [[серп і молат]] не адлюстроўваюцца<ref>[http://www.vexillographia.ru/russia/RSFSR.htm Сайт «Вэксыляграфія»: Сьцяг РСФСР]{{ref-ru}}</ref>.

=== Выкарыстаньне сьцягу царскай Расеі ў савецкі час ===
[[Файл:Флаг РОА (1944-1945).jpg|значак|Палкавы сьцяг [[Расейская вызвольная армія|Расейскай вызвольнай арміі]]<ref>[https://www.liveauctioneers.com/en-gb/item/60849221_german-russian-liberation-army-roa-regimental-flag German Russian Liberation Army ROA Regimental Flag], Liveauctioneers, 29.04.2018.</ref>, 1944—1945 гг.]]

Падчас [[Грамадзянскай вайны ў Расеі|Грамадзянскай вайны]] бела-сіне-чырвоны сьцяг Расеі выкарыстоўваўся [[Белае войска|Белым рухам]], а па яго канчатку — эмігранцкімі арганізацыямі за межамі Расеі.

Падчас [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны 1941—1945 гадоў]] гістарычны сьцяг Расеі, нараўне з [[Андрэеўскі сьцяг|Андрэеўскім сьцягам]], выкарыстоўваўся расейскімі воінскімі фармаваньнямі, якія ваявалі на боку [[Трэці райх|Трэцяга райха]]: [[РОА]], [[РОНА]], [[Казачы Стан]], [[Зялёнае войска адмысловага прызначэньня|1-га Расейскага Нацыянальнага Войска (1-я РНА)]]. Знакам [[РОА]] зьяўляўся [[Андрэеўскі сьцяг]], абрамлены чырвонай паласой. Пры гэтым, выкарыстаньне нацыянальнай сымболікі для пазначэньні прыналежнасьці вайскоўцаў да калябарацыянісцкіх фармаваньняў было ў [[Трэці райх|Трэцім райху]] агульнапрынятым і распаўсюджвалася ня толькі на расейскіх, але і на францускіх, ангельскіх, скандынаўскіх памагатых нацызму.

У [[1987]] годзе бела-сіне-чырвоны сьцяг стаў выкарыстоўвацца так званымі патрыятычнымі арганізацыямі<ref name="NacInteresy" /> (у прыватнасьці — [[НПФ «Памяць»|грамадзтвам «Памяць»]]). З [[1989]] году гэты сьцяг стаў выкарыстоўвацца іх апанэнтамі — напрыклад, «[[Дэмакратычны зьвяз|Дэмакратычным зьвязам]]». У пошуках новага сымбулю вялікая частка манархістаў і прыхільнікаў кансэрватыўных рухаў прыняла чорна-золата-белы сьцяг Аляксандра II<ref name="NacInteresy" />.

<gallery>
Файл:За единую Россію.jpg|Прапагандысцкі плякат Белага руху з выявай бела-сіне-чырвонага сьцягу Расеі. 1919 год
Файл:First Russian National Army - 2.svg|Адзін з варыянтаў нарукаўнага знаку «[[1-я Расейская нацыянальная армія|Асобай дывізіі генэрала Смыслоўскага]]», 1943 год
Файл:Olšanské hřbitovy, Ruská osvobozenecká armáda.jpg|Братэрскія могілкі салдатаў РОА у [[Прага|Празе]] з эмблемай у выглядзе Андрэеўскага сьцягу. 1945 год
Файл:Русское кладбище в Ново-Дивееве (13370867853).jpg|Мэмарыяльны манумэнт «Воінам Расейскага вызвольнага Руху і чыноў РОА»
</gallery>

=== Сьцяг Расейскай Фэдэрацыі ===
[[Файл:Flag of Russia 1991-1993.svg|міні|Сьцяг Расейскай Фэдэрацыі (1991—1993)]]

У канцы [[1980-я|1980-х гадоў]] гістарычны сьцяг Расеі стаў адным з знакаў руху за рэформы і супраць камуністычнай ідэалёгіі. Падчас так званага «[[Жнівеньскі путч|Жнівеньскага путчу]]» расейскі трыкалёр шырока выкарыстоўваўся сіламі, якія супрацьстаялі [[ГКЧП]].

Пасьля паразы ГКЧП, пастановай Вярхоўнай Рады РСФСР ад 22 жніўня 1991 году<ref> Пастанова Вярхоўнай Рады РСФСР ад 22 жніўня 1991 г. № 1627 / I—I «Аб афіцыйным прызнаньні і выкарыстаньні Нацыянальнага сьцягу РСФСР» </ref>, бела-сіне-чырвоны сьцяг стаў выкарыстоўвацца ў РСФСР як дзяржаўны, аднак заканадаўча гэтае становішча было замацавана толькі 1 лістапада 1991<ref> Закон РСФСР ад 1 лістапада 1991 году «Аб зьменах і дадатках Канстытуцыі (Асноўнага Закона) РСФСР».</ref><ref>Артыкул 181 Канстытуцыі (Асноўнага Закона) Расейскай Савецкай Фэдэратыўнай Сацыялістычнай Рэспублікі.</ref>. Сьцягам РСФСР усталёўвалася прастакутнае палотнішча з роўнавялікімі гарызантальнымі палосамі: верхняя паласа белага колеру, сярэдняя — блакітнага колеру і ніжняя — пунсовага колеру. Суадносіны шырыні сьцягу да яго даўжыні — 1:2.

25 сьнежня 1991 году назва дзяржавы «РСФСР» было заменена на «Расейская Фэдэрацыя (Расея)»<ref>Закон РСФСР ад 25 сьнежня 1991 году № 2094-1 «Аб зьмене назвы дзяржавы Расейская Савецкая Фэдэратыўная Сацыялістычная Рэспубліка».</ref>.

[[Файл:Flag of Russia.svg|міні|Сьцяг Расейскай Фэдэрацыі (з&nbsp;1993)]]

11 сьнежня 1993 году Прэзыдэнт Расейскай Фэдэрацыі [[Барыс Ельцын|Б. Н. Ельцын]] падпісаў Указ № 2126 «Аб Дзяржаўным сьцягу Расейскай Фэдэрацыі», якім было зацьверджана Становішча аб Дзяржаўным сьцягу Расейскай Фэдэрацыі і прызнана якія страцілі сілу Становішча аб Дзяржаўным сьцягу РСФСР, зацьверджанае Ўказам Прэзыдыўма Вярхоўнай Рады РСФСР ад 23 сьнежня 1953 году<ref> Указ адмяніў не існае Становішча, Становішча аб Дзяржаўным сьцягу РСФСР зацьверджана 23 сьнежня ''1955'' году.</ref>. У артыкуле 1 Становішчы аб Дзяржаўным сьцягу Расейскай Фэдэрацыі ён быў апісаны як прастакутнае палотнішча з трох роўнавялікіх гарызантальных палос: верхняй — белага, сярэдняй — сіняга і ніжняй — чырвонага колеру. Суадносіны шырыні сьцягу да яго даўжыні — 2:3.

Апісаньне дзяржаўнага сьцягу Расейскай Фэдэрацыі, якое зьмяшчалася ў Палажэньні 1993 году, было бязь зьменаў паўторанае ў артыкуле 1 Фэдэральнага канстытуцыйнага закона ад 25 сьнежня 2000 году № 1-ФКЗ «Аб Дзяржаўным сьцягу Расейскай Фэдэрацыі». Закон уступіў у сілу 27 сьнежня 2000 году.

1 студзеня 1999 году ўведзены ДАСТ Р 51130-98 «Сьцяг Дзяржаўны Расейскай Фэдэрацыі. Агульныя тэхнічныя ўмовы».

== Дзень Дзяржаўнага сьцягу Расейскай Фэдэрацыі ==
{{Асноўны артыкул|Дзень Дзяржаўнага сьцягу Расейскай Фэдэрацыі}}

Дзень Дзяржаўнага Сьцягу Расейскай Фэдэрацыі адзначаецца [[22 жніўня]] кожнага году. Ён быў зацьверджаны ў [[1994]] годзе ўказам [[прэзыдэнт Расейскай Фэдэрацыі|прэзыдэнта Расейскай Фэдэрацыі]].

== Значэньне колераў сьцягу ==

У цяперашні час не існуе афіцыйнага тлумачэньня колераў сьцягу Расеі. Аднак у дарэвалюцыйныя часы яны тлумачыліся наступным чынам:

* белы — колер [[свабода|свабоды]];
* сіні — колер [[Багародзіца|Багародзіцы]];
* чырвоны колер — знак дзяржаўнасьці.

Колеры бела-сіне-чырвонага сьцягу Расеі (так званыя [[панславянскія колеры]]) былі выкарыстаныя пры стварэньні сьцягоў шматлікімі славянскімі дзяржавамі й народамі — [[Чэхаславакія|Чэхаславакіяй]] (цяпер — [[сьцяг Чэхіі]]), [[Славаччына|Славаччынай]], [[Славенія|Славеніяй]], [[Харватыя|Харватыяй]], [[Сэрбія|Сэрбіяй]], [[Чарнагорыя|Чарнагорыяй]] (з заменай сіняга на блакітны), [[Баўгарыя|Баўгарыяй]] (з заменай сіняга на зялёны), [[Лужыцкія сэрбы|лужыцкімі сэрбамі]]. Акрамя таго, агульнаславянскі сьцяг таксама афарбаваны ў колеры расейскага сьцягу.

== Глядзіце таксама ==
* [[Сьцяг СССР]]
* [[Сьцяг РСФСР]]
* [[Дзяржаўныя сымбалі Расеі]]
* [[Дзень Дзяржаўнага сьцягу Расейскай Фэдэрацыі]]

== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}

== Літаратура ==
* [https://web.archive.org/web/20080619050653/http://monar.ru/index.php?article=download%2Fsim%2Fchern_zol_bel_flag&format=jpg&page=1 Белинский В. Е. Русский национальный флаг и его реформа. — Санкт-Петербург: Сенатская типография, 1911]
* Гербы городов, губерний и посадов Российской империи. Репринтное воспроизведение издания 1899 года. — Москва: «Планета», 1991.
* Дыгало В. А. Флот государства Российского. Откуда и что на флоте пошло / Под редакцией И. Ф. Цветкова. — Москва: Издательская группа «Прогресс», «Пангея», 1993.
* Полное собрание законов Российской Империи, т. XXXIII, № 33.289.
* Путятин Александр. О русском национальном флаге.

== Вонкавыя спасылкі ==
* [[Зьміцер Дрозд|Дрозд Д.]] [https://web.archive.org/web/20210302051219/https://bydc.info/news/1041-byl-li-zapreshchen-natsistami-rossijskij-belo-sine-krasnyj-flag Был ли запрещен нацистами российский бело-сине-красный флаг?], Беларускі дакумэнтацыйны цэнтар, 7.11.2020 г.

{{Сьцягі краін Эўропы}}
{{Азія па тэмах|Сьцяг|Сьцягі}}
{{Расея ў тэмах}}

[[Катэгорыя:Дзяржаўныя сымбалі Расеі]]
[[Катэгорыя:Сьцягі Расеі| ]]
Шаблёны, якія ўжываюцца на гэтай старонцы:
Вярнуцца да старонкі «Сьцяг Расеі».
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Сьцяг_Расеі»