Прагляд крыніцы для Вайна ў Віетнаме

Вы ня маеце дазволу на рэдагаваньне гэтай старонкі з наступнай прычыны:

Ваш IP-адрас у дыяпазоне, які быў заблакаваны на ўсіх вікі-праектах Фонда Вікімедыя.

Блакіроўка была зроблена ‪EPIC‬. Названая прычына: Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.

Пачатак блакіроўкі: 11:48, 2 ліпеня 2024
Канец блакіроўкі: 11:48, 2 ліпеня 2025

Ваш бягучы IP-адрас - 206.189.44.186, а заблакаваны дыяпазон - 206.189.32.0/20. Калі ласка, уключайце ўсе гэтыя падрабязнасці ў свае звароты.

Калі вы лічыце, што былі заблакаваны па памылцы, вы можаце знайсці дадатковую інфармацыю і інструкцыі на старонцы Недапушчальнасць выкарыстання адкрытых проксі-сервераў глабальных правіл.

У адваротным выпадку, каб абмеркаваць блакіроўку, калі ласка, звярніцеся з запытам пра перагляд на МетаВікі або адпраўце электроннае паведамленне ў чаргу VRT stewards па адрасе stewards@wikimedia.org, уключаючы ўсе вышэйпералічаныя дэталі.

Вы можаце праглядаць і капіяваць крынічны тэкст гэтай старонкі.

{{Бітва
|Назва                 = Вайна ў Віетнаме
|Частка                = 
|Выява                 = 
|Подпіс да выявы       = 
|Дата                  = 1959 — 30.04.1975
|Месца                 = [[Віетнам]], [[Лаос]], [[Камбоджа]]
|Прычына               = 
|Вынік                 = Вайсковая перамога Паўночнага Віетнама
|Тэрытарыяльныя зьмены = Узьяднаньне Віетнама

|Супернік1             = [[Файл:Flag of South Vietnam.svg|border|25px]] [[Паўднёвы Віетнам|Рэспубліка Віетнам]] </br> {{Сьцяг ЗША}} [[Злучаныя Штаты Амэрыкі|ЗША]] </br> {{Сьцяг Паўднёвай Карэі}} [[Рэспубліка Карэя|Паўднёвая Карэя]] </br> {{Сьцяг Тайлянду}} [[Тайлянд]] </br> {{Сьцяг Аўстраліі}} [[Аўстралія]] </br> {{Сьцяг Новай Зэляндыі}} [[Новая Зэляндыя]]</br>{{Сьцяг Філіпінаў}} [[Філіпіны]]
|Супернік2             = {{Сьцяг Віетнаму}} [[Паўночны Віетнам]] </br> [[Файл:FNL Flag.svg|border|25px]] [[Нацыянальны Фронт Вызваленьня Паўднёвага Віетнаму|НФВПВ]] </br> {{Сьцяг Кітаю}} [[Кітай]] </br> {{Сьцяг СССР}} [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|СССР]] </br> {{Сьцяг КНДР}} [[Карэйская Народна-Дэмакратычная Рэспубліка|Паўночная Карэя]]
|Супернік3             = 
|Супернік4             = 

|Камандуючыя1          = 
|Камандуючыя2          = 
|Камандуючыя3          = 
|Камандуючыя4          = 

|Сілы1                 = 
|Сілы2                 = 
|Сілы3                 = 
|Сілы4                 = 

|Страты1               = 
|Страты2               = 
|Страты3               = 
|Страты4               = 

|Агульныя страты       = 
|Дадаткі               = 
}}
'''Вайна ў Віетнаме''' — ваенны канфлікт, які адбываўся на тэрыторыях [[Віетнам]]у, [[Лаос]]у і [[Камбоджа|Камбоджы]] з [[26 верасьня]] [[1959]] году да [[30 красавіка]] [[1975]] году. Асноўнымі супернікамі ў вайне былі [[камунізм|камуністычны]] Паўночны Віетнам разам з камуністычнымі саюзьнікамі і урад Паўднёвага Віетнаму пры падтрымцы [[Злучаныя Штаты Амэрыкі|Злучаных Штатаў Амэрыкі]] і іншых краінаў<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/628478/Vietnam-War Вайна ў Віетнаме ў энцыкляпэдыі Britannica]{{Ref-en}}</ref>. Вайна завяршылася захопам [[Хашымін|Сайгону]] паўночнавіетнамскай арміяй у красавіку [[1975]] году. А ў наступным годзе Паўночны і Паўднёвы Віетнам былі аб’яднаныя ў адну дзяржаву. Вайна лічыцца адным з эпізодаў [[халодная вайна|халоднай вайны]]<ref>Lind, Michael (1999). [https://www.nytimes.com/books/first/l/lind-vietnam.html ''«Vietnam, The Necessary War: A Reinterpretation of America’s Most Disastrous Military Conflict»'']. The New York Times.</ref>. Вайна доўжылася каля 19 гадоў, а таксама сталася каіталізатарам для разьвязваньня [[Грамадзянская вайна ў Лаосе|грамадзянскай вайны ў Лаосе]] і [[Грамадзянская вайна ў Камбоджы|Камбоджы]], ва ўсім трох краінах па выніку ўсталяваліся камуністычныя рэжымы.

Існуюць некалькі канкуруючых поглядаў на канфлікт. [[Паўночны Віетнам]] і [[Віетконг|Нацыянальны фронт вызваленьня]] разлядалі вайну як барацьбу супраць сілаў ЗША ў [[каляніяльная вайна|каляніяльнай вайне]] і як працяг [[Першая Віетнамская вайна|Першай Віетнамскай вайны]] супраць сілаў з [[Францыя|Францыі]], а затым і ЗША<ref name="Hanois War">Nguyễn, Liên-Hằng T. (2012). [https://muse.jhu.edu/book/44136 ''«Hanoi’s War: An International History of the War for Peace in Vietnam»'']. University of North Carolina Press. {{ISBN|9781469601663}}.</ref>, асабліва на тле правалу выкананьняў палажэньняў [[Жэнэўская канфэрэнцыя 1954 году|Жэнэўскай канфэрэнцыі 1954 году]], якая заклікала да свабодных выбараў у [[Паўднёвы Віетнам|Паўднёвым Віетнаме]]. Між тым, з боку сілаў Паўночнага Віетнаму вайна таксама разглядаласяя як грамадзянская або вызваленчая, асабліва на пачатку і на пазьнейшых этапах пасьля таго як ЗША узялі паўзу ва ўдзелу ў канфлікце ў пэрыяд з 1965 па 1970 год<ref name="Hanois War"/><ref name="history.ac.uk">[http://www.history.ac.uk/reviews/review/711 ''«Vietnam: Explaining America’s Lost War»'']. Reviews in History. Institute of Historical Research.</ref>. З пункту гледжаньня [[Часовы ўрад Паўднёвага Віетнаму|часовага ўраду Паўднёвага Віетнаму]], пераемніка Віетконга, вайна зьяўлялася часткай значных сацыяльных зьмяненьняў у Віетнаме пасьля [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]] і першапачаткова інтэрпрытавался як рэвалюцыйная вайна пры падтрымцы [[Ханой|Ханою]]<ref>Elliott, David W. P. (2007). [https://books.google.com/?id=JcUpuSZ5Cg8C ''«The Vietnamese War: Revolution and Social Change in the Mekong Delta, 1930—1975»'']. M.E. Sharpe. {{ISBN|9780765606037}}.</ref><ref>Donnell, John C; Pauker, Guy J; Zasloff, Joseph J (March 1965). [http://www.dtic.mil/docs/citations/AD0738742 ''«Viet Cong Motivation and Morale in 1964: A Preliminary Report»'']{{Недаступная спасылка|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. Defense Technical Information Center.</ref>. Паўднёвы Віетнам разглядаў вайну як грамадзянскую і абарончую вайну супраць камунізму<ref name="history.ac.uk"/><ref>Nguyễn, Nathalie Huỳnh Châu (2016). [https://books.google.com/?id=S7gkrgEACAAJ ''«South Vietnamese Soldiers: Memories of the Vietnam War and After»'']. ABC-CLIO, LLC. {{ISBN|9781440832413}}.</ref>, спрабуючы абараніць свае хаты і сем’і ад камуністычнага тэрору<ref>Wiest, Andrew (October 2009). [https://books.google.ca/books?id=TnQTCgAAQBAJ ''«Vietnam’s Forgotten Army: Heroism and Betrayal in the ARVN»'']. NYU Press. {{ISBN|9780814794678}}.</ref>. У сваю чаргу ўрад ЗША разглядаў свой удзел у вайне як спосаб прадухіленьня захопу Паўднёвага Віетнаму камуністычнымі сіламі. Удзел ЗША ў вайне абумоўліваўся [[тэорыя даміно|тэорыяй даміно]], то бок палітыкай стрымліваньня распаўсюджваньня камунізму па сьвеце<ref>Steven Mintz. [https://web.archive.org/web/20111030062649/http://www.digitalhistory.uh.edu/modules/vietnam/index.cfm «The Vietnam War»]. Digital History.</ref>.

Не зважаючы на [[Парыскае мірнае пагадненьне]], якое было складзенае і падпісанае ўсімі бакамі ў студзені 1973 году баявыя дзеяньні працягваліся. [[Хашымін|Сайгон]] і [[Ханой]] спрабавалі захапіць тэрыторыі адзін аднаго, а рэжым спыненьня агню быў парушаны празь некалькі дзён пасьля ягонага ўсталяваньня<ref>[http://www.historynet.com/war-peace-vietnam.htm ''«War for Peace in Vietnam»'']. HistoryNet.</ref>. У ЗША і Заходнім сьвеце назіраўся вялікі рух супраць вайны ў Віетнаме, які разьвіўся як частка больш буйной контракультуры — найбуйнейшы антываенны рух да гэтага моманту ў гісторыі<ref>Zimmerman, Bill (2017-10-24). [https://www.nytimes.com/2017/10/24/opinion/vietnam-antiwar-movement.html ''«The Four Stages of the Antiwar Movement»'']. The New York Times.</ref>. Вайна зьмяніла дынаміку ў адносінах паміж капіталістычным і сацыялістычным блёкамі<ref>Thee, Marek (1976). ''«The Indochina Wars: Great Power Involvement — Escalation and Disengagement''». Journal of Peace Research. </ref>, і істотна паўплывала на палітычны ляндшафт у Злучаных Штатах і большай частцы Заходняй Эўропы<ref>Marlantes, Karl (2017). [https://www.nytimes.com/2017/01/07/opinion/sunday/vietnam-the-war-that-killed-trust.html ''«Vietnam: The War That Killed Trust»'']. The New York Times.</ref>. Вайна ў ЗША выклікала тое, што называлася [[віетнамскі сындром|віетнамскім сындромам]], грамадзкай непрыязнасьцю да амэрыканскіх вайскоўцаў за мяжой<ref>Kalb, Marvin (22 January 2013). [http://www.brookings.edu/blogs/up-front/posts/2013/01/22-obama-foreign-policy-kalb «It’s Called the Vietnam Syndrome, and It’s Back»]. Brookings Institution. </ref>, што разам з [[Ўотэргейцкі скандал|Ўотэргейцкім скандалам]] спрыяла крызісу даверу, які закрануў Злучаныя Штаты ў 1970-х гадох<ref>Horne, Alistair (2010). «Kissinger’s Year: 1973». Phoenix Press. — С. 370—371. — ISBN 978-0-7538-2700-0.</ref>.

== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}

== Вонкавыя спасылкі ==
* [http://www.americanhistoryprojects.com/downloads/vietnam.htm Дэталёвая бібліяграфія Віетнамскай вайны].
* [http://www.ibiblio.org/pub/academic/history/marshall/military/vietnam/short.history/chap_28.txt Амэрыканскае войска ў Віетнаме]. Афіцыйная гісторыя амэрыканскага войска.

{{Накід:Гісторыя}}
{{Халодная вайна}}
{{Беларусы ў войнах другой паловы XX стагодзьдзя}}

[[Катэгорыя:Грамадзянскія войны пасьля 1945 году]]
[[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Істотныя артыкулы]]
[[Катэгорыя:Гісторыя Віетнаму]]
[[Катэгорыя:Індакітайскія войны]]
[[Катэгорыя:Прэзыдэнцтва Дўайта Дэйвіда Эйзэнгаўэра]]
[[Катэгорыя:Прэзыдэнцтва Джона Фіцджэралда Кенэдзі]]
[[Катэгорыя:Прэзыдэнцтва Ліндана Бэйнза Джонсана]]
[[Катэгорыя:Прэзыдэнцтва Рычарда Мілхаўса Ніксана]]
[[Катэгорыя:Прэзыдэнцтва Джэралда Рудалфа Форда]]
[[Катэгорыя:Войны Аўстраліі]]
[[Катэгорыя:Войны Віетнаму]]
[[Катэгорыя:Войны ЗША]]
[[Катэгорыя:Войны Камбоджы]]
[[Катэгорыя:Войны КНР]]
[[Катэгорыя:Войны Лаосу]]
[[Катэгорыя:Войны Новай Зэляндыі]]
[[Катэгорыя:Войны Паўднёвай Карэі]]
[[Катэгорыя:Войны Паўночнай Карэі]]
[[Катэгорыя:Войны СССР]]
[[Катэгорыя:Войны Тайлянду]]
[[Катэгорыя:Войны Філіпінаў]]

Шаблёны, якія ўжываюцца на гэтай старонцы:

Вярнуцца да старонкі «Вайна ў Віетнаме».

Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Вайна_ў_Віетнаме»