Касьцёл Сьвятога Станіслава і кляштар кармэлітаў (Магілёў)

10 верасьня 1633 году кароль і вялікі князь Уладзіслаў Ваза выдаў Бялыніцкім кармэлітам дазвол на заснаваньне ў Магілёве кляштару. На 1687 год у ім было 6 манахаў. Паводле інвэнтару 1692 году, у кляштары захоўваўся абраз Маці Божай, які лічыўся цудоўным.

У 1708 годзе ў час вялікага пажару драўляныя будынкі кляштару згарэлі. У 1738—1752 гадох вялося будаваньне мураваных касьцёла і кляштару. У 1765 годзе біскуп віленскі Ф. Зянковіч асьвяціў новы касьцёл пад тытулам Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі.

Па першым падзеле Рэчы Паспалітай (1772 год), калі Магілёў апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, касьцёл і кляштар працягвалі дзеяць. 25 сьнежня 1772 году маскоўская гаспадыня Кацярына II абвясьціла пра стварэньне ў Расейскай імпэрыі рымска-каталіцкай Беларускай дыяцэзіі з цэнтрам у Магілёве. У 1783 годзе касьцёл стаў катэдрай Магілёўскай архідыяцэзіі, біскуп Станіслаў Богуш-Сестранцэвіч асьвяціў яго ў гонар Сьвятога Станіслава. У 1788 годзе фасад касьцёла рэканструявалі^[1].

Па здушэньні вызвольнага паўстаньня (1830—1831) расейскія ўлады ў 1831 годзе ліквідавалі кляштар. Па 1860 годзе касьцёл стаў парафіяльным.

У 1956 годзе савецкія ўлады зачынілі касьцёл, у ім разьмясьціўся Цэнтральны гістарычны архіў БССР. У 1960 годзе ў будынак былога касьцёла пераехаў Дзяржаўны архіў Магілёўскай вобласьці. У гэты час помнік страціў частку росьпісаў і арган з рэдкімі керамічнымі трубамі.

У пачатку 1990-х гадоў будынак касьцёла вярнулі каталікам. Да 1994 году ішла рэстаўрацыя помніка. Касьцёл атрымаў статус конкатэдры ва ўтворанай у 1991 годзе Менску-Магілёўскай архідыяцэзіі. З 1993 году тут штогод праводзіцца фэст духоўнай музыкі «Магутны Божа».

Касьцёл — 3-нэфавая 2-вежавая базыліка. У выніку перабудовы 1788 году да фасаду прыбудавалі 4-калённы іянічны портык з трыкутным франтонам, з бакоў касьцёла — 3-ярусныя бакавыя крылы, завершаныя 8-граннымі ратондападобнымі вежачкамі.

У інтэр’еры захаваўся адзін з найбольш разгорнутых фрэскавых цыклаў у Беларусі. Росьпісы на скляпеньнях ў 1765—1767 і 1780-я гады выканала група магілёўскіх мастакоў пад кіраўніцтвам Паўла Піятроўскага.

Кляштарны корпус — 2-павярховы прастакутны ў пляне будынак, які далучаецца да касьцёла. Фадады праразаюцца прастакутнымі аконнымі праёмамі.

• Старая графіка
•  
  «Прывілей кармэлітам на заснаваньне кляштару ў Магілёве», 1765—1767 гг.
•  
  М. Львоў, 1800 г.
•  
  М. Львоў, 1800 г.
•  
  1840 г.

•  
  А. Бусырскі, 1830-я гг.
•  
  1871 г.
•  
  1880 г.
•  
  1882 г.

•  
  1882 г.
•  
  1901 г.
•  
  К. Франц, 1918 г.
•  
  К. Франц, 1918 г.

• Старыя здымкі
•  
  1910 г.
•  
  1909 г.
•  
  да 1912 г.
•  
  1913 г.

•  
  1913 г.
•  
  1913 г.
•  
  1913 г.
•  
  1913 г.

•  
  1916 г.
•  
  да 1918 г.
•  
  да 1918 г.
•  
  18 чэрвеня 1917 г.

•  
  1918 г.
•  
  1918 г.
•  
  1918 г.
•  
  1918 г.

•  
  26 сакавіка 1918 г.
•  
  А. Вінэр, 1939 г.
•  
  А. Вінэр, 1939 г.
•  
  А. Вінэр, 1939 г.

•  
  А. Вінэр, 1939 г.
•  
  А. Вінэр, 1939 г.
•  
  А. Вінэр, 1939 г.
•  
  А. Вінэр, 1939 г.

•  
  А. Вінэр, 1939 г.
•  
  А. Вінэр, 1939 г.
•  
  1941 г.
•  
  1941 г.

•  
  1941 г.
•  
  1941 г.
•  
  1942 г.
•  
  травень 1943 г.

• Сучасны стан
•  
  Галоўны фасад
•  
  Выгляд з боку апсыды
•  
  Будынак кляштару
•  
  Інтэр’ер

•  
  Росьпісы
•  
  Фрэска «Прывілей кармэлітам на заснаваньне кляштару ў Магілёве»
•  
  «Унебаўзяцьце Маці Божай»
•  
  «Перамяненьне»

• Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — 788 с. — ISBN 985-11-0378-0
• Кулагін А. Каталіцкія храмы на Беларусі: Энцыкл. даведнік / А. Кулагін; маст. І. Бокі. — 2-е выд. — Менск: БелЭн, 2001. — 216 с.: іл. ISBN 985-11-0199-0.

• Касьцёл Сьвятога Станіслава і кляштар кармэлітаў у Магілёве, Radzima.org