Дубровенскі замак
| Помнік абарончай архітэктуры | |
Дубровенскі замак
| |
.jpg) Дубровенскі замак
| |
| Краіна | Беларусь |
| Места | Дуброўна |
| Каардынаты | 54°34′24.11″ пн. ш. 30°40′28.77″ у. д. / 54.5733639° пн. ш. 30.6746583° у. д.Каардынаты: 54°34′24.11″ пн. ш. 30°40′28.77″ у. д. / 54.5733639° пн. ш. 30.6746583° у. д. |
| Дата заснаваньня | XVI ст. |
Дубровенскі замак на мапе Беларусі   Дубровенскі замак | |
Дубровенскі замак — помнік гісторыі і абарончай архітэктуры ў Дуброўне. Знаходзіўся пры ўтоку ракі Задубровенкі ў Дняпро. Існаваў у XVI—XVIII стагодзьдзях. Складаўся зь Верхняга і Ніжняга замкаў.
Гісторыя
рэдагавацьВялікае Княства Літоўскае
рэдагавацьУ 1593 годзе праз Дуброўну праязджаў амбасадар аўстрыйскага імпэратара Мікалай Варкач, які пакінуў сьціслае апісаньне «Дуброўна — места і ў гэтым месцы апошні памежны замак супраць маскавітаў. Места ляжыць на Дняпры, а па другі бок замка працякае рака Дуброўніца. Гэты замак шырокі ў акружыне, толькі ўвесь драўляны».
У 1654 годзе за часамі вайны Маскоўскай дзяржавы з Рэччу Паспалітай па працяглай аблозе (чэрвень—кастрычнік) Дуброўну акупавалі маскоўскія войскі. Яшчэ да захопу места маскоўскі гаспадар Аляксей Міхайлавіч даваў інструкцыі ваяводзе князю Чаркаскаму: «Как город Дубровно здастца, и… шляхты лучших людей выбрав, при��лать к государю,… а остальную шляхту велеть послать на Тулу, а мещан и уездных людей раздать ратным людям семьями, а город Дубровно выжечь». Гэты загад быў выкананы: 17 кастрычніка замак спалілі, палонных шляхціцаў з складу залогі, а таксама 30 сем’яў найлепшых мяшчанаў вывезьлі ў гаспадарскую стаўку ў Смаленск.
У XVII ст. збудавалі стары палац, у 1720-я гады — новы палац.
У 1731 годзе, паводле інвэнтару, Верхні і Ніжні замкі амаль страцілі абарончае значэньне, хоць іх і аднавілі па Вялікай Паўночнай вайне[1].
Пад уладай Расейскай імпэрыі
рэдагавацьПа першым падзеле Рэчы Паспалітай (1772 год) замак спыніў сваё існаваньне[2]
Архітэктура
рэдагавацьНеаднаразова перабудоўваўся. У першай палове XVІІІ ст. драўляны замкава-палацавы комплекс стаяў у атачэньні вадзянога рова і ўмацоўваўся земляным валам, на якім 6ылі драўляныя абарончыя сьцены. Завершаная гонтавым шатром 2-ярусная брама з мостам цераз роў злучала замак зь местам. У яе ніжнім ярусе з бакоў ад праезду разьмяшчаліся вязьніца і кардэгарда, у верхнім — заля з галерэяй. У цэнтры замка стаялі стары і новы палацы, злучаныя дарожкай з брусоў зь невялікім мостам цераз сажалку (у цэнтры моста была відавая пляцоўка ў форме балькончыка, агароджанага ажурным парапэтам з точанымі балясамі).
Стары палац — 1-павярховы прастакутны ў пляне будынак, накрыты гонтавым дахам. Абапал разьмешчанай у яго цэнтры прыхожай групаваліся чатыры жылыя пакоі і два алькежы. Фасад з боку Дняпра афармляла галерэя з балюстрадай.
Новы палац — 2-павярховы прастакутны ў пляне будынак, які складаўся з цэнтральнай часткі з прыхожай на першым паверсе і вялікай заляй на другім, завершанай самастойным гонтавым дахам, і двух бакавых крылаў (у правым — чатыры жылыя пакоі і кабінэт, у левым — ядальня і два жылыя пакоі). Быў накрыты складаным гонтавым дахам з шасьцю люкарнамі. Плян анфілядны. У пакоях стаялі грубкі зь белай і зялёнай паліванай кафлі. Вокны ў алавяных пераплётах[3].
Крыніцы
рэдагаваць- ^ Памяць: Гіст.-дак. хроніка Дубровенскага р-на. Кн. 1. — Мн., 1997. С. 50—67.
- ^ БЭ. — Мн.: 1998 Т. 6. С. 246.
- ^ Якімовіч Ю. Дубровенскі замак // Архітэктура Беларусі. Энцыкл. — Менск, 1993. С. 205.
Літаратура
рэдагаваць- Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Менск: Беларус. энцыкл., 1993. — 620 с.: іл. ISBN 5-85700-078-5.
- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 1998. — Т. 6: Дадаізм — Застава. — 576 с. — ISBN 985-11-0106-0
- Памяць: Гіст.-дак. хроніка Дубровенскага р-на. Кніга 1. — Мн.: Паліграфафармленне, 1997. — 598 с.: іл. ISBN 985-6351-02-02