Бераставіцкі раён
Бераставі́цкі раён — адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка на паўднёвым захадзе Гарадзенскай вобласьці Беларусі. Плошча раёну складае 743 км². Насельніцтва на 2018 год — 15 440 чалавек[2], гарадзкое насельніцтва складае 35 %[5]. Сярэдняя шчыльнасьць — 21 чалавек на 1 км². Адміністрацыйны цэнтар — мястэчка Вялікая Бераставіца.
| Бераставіцкі раён | |
 | |
| Агульныя зьвесткі | |
|---|---|
| Краіна | Беларусь |
| Статус | раён Беларусі |
| Уваходзіць у | Гарадзенская вобласьць |
| Адміністрацыйны цэнтар | Вялікая Бераставіца |
| Дата ўтварэньня | 15 студзеня 1940 |
| Кіраўнік | Антон Кулісевіч[d][1] |
| Насельніцтва (2018) | 15 440[2] |
| Шчыльнасьць | 20,8 чал./км² |
| Плошча | 743,43[3] км² |
| Вышыня па-над узр. м. · сярэдняя вышыня | 193 м[4] |
| Месцазнаходжаньне Бераставіцкага раёну | |
| |
| Мэдыя-зьвесткі | |
| Часавы пас | UTC +3 |
| Тэлефонны код | +375-15-11 |
| Паштовыя індэксы | 231 7хх |
| Афіцыйны сайт | |
 Дадатковыя мультымэдыйныя матэрыялы | |
Геаграфічнае становішча
рэдагавацьБераставіцкі раён мяжуе з Гарадзенскім, Ваўкавыскім, Мастоўскім і Сьвіслацкім раёнамі Гарадзенскай вобласьці ды Польшчай на захадзе.
Працягласьць тэрыторыі з поўначы на поўдзень 45 км, а з захаду на ўсход — 25 км.
Рэльеф і карысныя выкапні
рэдагавацьТэрыторыя раёну разьмяшчаецца ў межах паўднёвага адгалінаваньня Беларускай грады. Вялікую частку раёну займае Ваўкавыскае ўзвышша, на поўначы — частка Нёманскай нізіны, на паўночным захадзе — ускраіна Гарадзенскага ўзвышша. Пераважаюць вышыня 160—200 мэтраў над узроўнем мора. Найвышэйшы пункт 212 мэтраў знаходзіцца на поўначы раёну (Магілянская града).
Карысныя выкапні: торф (Алекшыцы), высакаякасная цагляная гліна (Знайдзіна), будаўнічыя пяскі, вялікія запасы мінэральнай вады.
Клімат і расьліннасьць
рэдагавацьКлімат умерана кантынэнтальны. Сярэдняя тэмпэратура студзеня -5 °С, ліпеня 18 °С. Сярэдняя колькасьць ападкаў складае 560 мм. Працягласьць вэгетацыйнага пэрыяду 200 дзён.
Пераважаюць лясы хваёвыя, яловыя, сустракаюцца бярозавыя, дубовыя, грабавыя. Лясы займаюць 15% тэрыторыі раёну. Глебы пераважаюць дзярнова-падзолістыя. Балоты займаюць 7,6% плошчы раёну.
Гідраграфія
рэдагавацьПрацякае рака Сьвіслач з прытокамі Верацёйкай, Бераставічанкай, Вуснаркай, Гладышам.
Насельніцтва
рэдагаваць- XXI стагодзьдзе: 2009 год — 18 017 чал.[6] (перапіс); 2015 год — 15 950 чал.[7]; 2016 год — 15 718 чал.[5]; 2017 год — 15 571 чал.[8]; 2018 год — 15 440 чал.[2]
Канфэсійны склад
рэдагавацьУ раёне дзейнічае 14 рэлігійных суполак, зь іх 8 праваслаўнай, 5 — каталіцкай канфэсіі і адна Хрысьціянаў Веры Эвангельскай.
Адукацыя
рэдагавацьНа тэрыторыі раёну дзейнічаюць Малабераставіцкая прафэсійна-тэхнічная вучэльня №195 перапрацоўчай прамысловасьці і Бераставіцкая прафэсійна-тэхнічная вучэльня №194 сельскагаспадарчай вытворчасьці. У Берас��авіцкім раёне разьмешчаныя 8 сярэдніх і 4 базавыя школы, дзейнічаюць 2 дзіцяча-юнацкія спартовыя школы, 1 музычная школа, 2 школы мастацтваў, 11 дашкольных і 18 клюбных установаў, 9 кінаўстановак і 23 бібліятэкі. У вёсцы Макараўцы разьмяшчаецца дом-інтэрнат для інвалідаў і састарэлых. Дзейнічаюць 3 бальніцы, 4 урачэбныя амбуляторыі, 11 фэльчарска-акушэрскіх пунктаў.
У вёсках Малая Бераставіца, Кватары, Макараўцы, гістарычна-этнаграфічнай ПТВ-195 (вёска Муравана), гісторыка-краязнаўчай ПТВ-194 (мястэчка Вялікая Бераставіца) дзейнічаюць школьныя краязнаўчыя музэі.[9]
Гаспадарчая дзейнасьць
рэдагавацьАгульная плошча сельскагаспадарчых угодзьдзяў складае 50,9 тыс. га, зь іх асушаных 7,9 тыс. га. Асноўныя галіны сельскай гаспадаркі: мясамалочная жывёлагадоўля, вырошчваюць збожжавыя, кармавыя культуры, бульбу, цукровыя буракі.
Прадпрыемствы: па перапрацоўцы сельскагаспадарчай сыравіны (масласырзавод, сьпіртзавод), вытворчасьць будаўнічых матэрыялаў (цагляны і лесазавод).
Праходзіць чыгунка Ваўкавыск — Беласток, аўтамабільныя дарогі на Горадню, Ваўкавыск, Сьвіслач, Беласток.
На тэрыторыі раёну знаходзяцца 4 памежныя заставы, кантрольна-прапускны пункт, мытны пост «Бераставіца» Гарадзенскай рэгіянальнай мытні.
Гісторыя
рэдагавацьУтвораны 15 студзеня 1940 году як Крынкаўскі, з 20 верасьня 1944 году — Бераставіцкі.
16 кастрычніка 2007 году ў зьвязку з тым, што пасёлак Пагранічны зьмяніў статус з рабочага на сельскі быў скасаваны Пагранічны пасялковы савет і створаны Пагранічны сельсавет.
Турыстычная інфармацыя
рэдагавацьЗахаваліся помнікі архітэктуры: касьцёл Найсьвяцейшай Панны Марыі ў в. Вялікія Эйсманты, Сьвята-Раства-Багародзіцкая царква ў в. Масаляны, царква ў в. Гарбачы, касьцёл Узьвіжаньня Сьвятога Крыжа ў в. Макараўцы, Сьвята-Пакроўская царква ў в. Алекшыцы; сядзібы ў в. Малая Бераставіца, в. Масаляны, в. Мураваная, в. Пархімаўцы і Стары Дворац.
Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел
рэдагавацьУ складзе раёну 127 сельскіх населеных пунктаў, 6 сельсаветаў: Алекшыцкі, Бераставіцкі, Канюхоўскі, Малабераставіцкі, Пагранічны, Эйсмантаўскі.
Асобы
рэдагаваць- Кастусь Каліноўскі — нацыянальны герой Беларусі, Летувы і Польшчы, адзін з кіраўнікоў нацыянальна-вызваленчага паўстаньня 1863—1864 гадоў, рэвалюцыянэр-дэмакрат, публіцыст, паэт
- Андрэй Пачобут (нар. 1973 , Вялікая Бераставіца) — журналіст, публіцыст, актывіст Саюзу палякаў Беларусі (СПБ), вязень сумленьня
- Паўлюк Шукайла (1904, в. Малая Лапеніца — 1939) — беларускі паэт, крытык, ахвяра камуністычных рэпрэсій
Крыніцы
рэдагаваць- ^ http://berestovitsa.grodno-region.by/ru/biography_kuli-ru/
- ^ а б в Численность населения на 1 января 2018 г. и среднегодовая численность населения за 2017 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа (рас.) Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь
- ^ Государственный земельный кадастр Республики Беларусь (рас.) (на 1 студзеня 2010 г.)
- ^ GeoNames (анг.) — 2005.
- ^ а б Численность населения на 1 января 2016 г. и среднегодовая численность населения за 2015 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа (рас.) Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь
- ^ Перепись населения — 2009. Гродненская область (рас.) Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь
- ^ Численность населения на 1 января 2015 г. и среднегодовая численность населения за 2014 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа (рас.) Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь
- ^ Численность населения на 1 января 2017 г. и среднегодовая численность населения за 2016 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа (рас.) Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь
- ^ Бераставіцкі раён на Гродзенскі абласны выканаўчы камітэт
Літаратура
рэдагаваць- Берестовицкий район // Туристская энциклопедия Беларуси / редкол. Г. П. Пашков [и др.]; под общ. ред. И. И. Пирожника. — Мн., 2007. — 648 с. ISBN 978-985-11-0384-9.
Вонкавыя спасылкі
рэдагавацьБераставіцкі раён — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў