Адриатик диңгеҙ

Диңгеҙгә атаманы, По һәм Адидже йылғаларының дельтаһы яр буйында урынлашҡан, боронғо Адрия порты биргән^[1]. Башта боронғо гректар былай итеп диңгеҙҙең тик төньяҡ өлөшөн атағандар (грек. Adrias Kolpos), әммә һуңыраҡ был атама бөтә диңгеҙгә күскән. Боронғо Римда был диңгеҙ Mare Seperum йәғни Mare Hadriaticum тип аталған.

Майҙаны — 144 мең км², тәрәнлге — төньяҡ өлөшөндә 20 метрҙан көньяҡ-көнсығыш өлөшөндә 1230 метрға тиклем. Көньяҡ өлөшөндә Отранто боғаҙы аша Ион диңгеҙе менән тоташа. Ҡоро ер эсенә 796 километрға үтеп инә, киңлеге 93 километрҙан 222 километрға тиклем барып етә/

Иң ҙур ҡултыҡтары: Венеция, Триест һәм Манфредония. Иң ҙур яр буйы утрауҙары — Крк (405 км²), Црес (405 км²), Брач (395 км²), Хвар (300 км²), Паг (285 км²) һәм Корчула (276 км²)^[2].

Климаты урта диңгеҙ һыҙаттарына эйә, әммә унан бер ни тиклем айырыла. Төбәк елдәре (бор, мистраль, сирокко) һауа температураһына ҙур йоғонто яһай. Һыу температураһы төньяҡтан көньяҡҡа ҡарай августта 24°C-тан 26 °C-ҡа тиклем, ә февралдә 7°C-тан 13 °C-ҡа тиклем үҙгәрә. Тоҙлолоғо 35—38 промилле.

Балыҡ тотоу (сардиналар, скумбрия һымаҡтар), марикультура (устрицалар, мидиялар) үҫешкән. Шельфтә нефть һәм тәбиғи газ сығарыла.

Төп порттары:

• Албанияла — Дуррес, Влёра.
• Босния һәм Герцеговинала — Неум.
• Италияла — Триест, Венеция, Бари, Анкона, Бриндизи.
• Словенияла — Копер.
• Хорватияла — Риека, Сплит, Дубровник.
• Черногорияла — Бар, Котор.