Gürcüstan üçün mənbəyə bax

Aşağıdakı səbəbə görə bu səhifəni redaktə etmək hüququnuz yoxdur:

Sizin IP-ünvanınız bütün Vikimedia Fondu vikilərində bloklanmış diapazon daxilindədir.

Blok ‪EPIC‬ tərəfindən tətbiq edilib. Göstərilən səbəb: Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.

Blokun başlaması: 08:48, 2 iyul 2024
Blokun bitməsi: 08:48, 2 iyul 2025

Cari IP-ünvanınız: 206.189.44.186. Bloklanmış diapazon: 206.189.32.0/20. Zəhmət olmasa, yuxarıda göstərilən bütün məlumatları edəcəyiniz müraciətlərə daxil edin.

Səhvən bloklandığınızı düşünürsünüzsə, əlavə məlumat və təlimatları Açıq proksilərə yox qlobal siyasətində tapa bilərsiniz.

Əks halda bloku müzakirə etmək üçün Meta-Wiki-də sorğu göndərin. Siz həmçinin stüardlar VRT sorğu növbəsinə (stewards@wikimedia.org) yuxarıdakı bütün təfərrüatlar daxil olmaqla e-məktub göndərə bilərsiniz.

Siz bu səhifənin məzmununu görə və köçürə bilərsiniz.

{{Dövlət
| orijinal_adı                  = <span style="line-height:1.33em;"> საქართველო </span><br>''Sakartvelo''
| rəsmi_adı                     = <span style="line-height:1.33em;">Gürcüstan</span>
| adı                           = Gürcüstan
| milli_şüarı                   = <span style="line-height:1.33em;">ძალა ერთობაშია (''Dzala ertobaşia''){{spaces|2}}<small>([[Gürcü dili|gürcü]])<br>"Güc birlikdədir"</small></span>
| himni                         = [[Gürcüstan himni|Tavisupleba]]<br><center> "Azadlıq"[[Şəkil: Georgian national anthem.oga]]</center>
| bayrağı                       = Flag of Georgia.svg
| gerbi                         = Greater coat of arms of Georgia.svg
| xəritəsi                      = Georgia (orthographic--projection).svg
| rəsmi_dilləri                 = [[Gürcü dili|gürcü]]<ref>{{Cite web |title=Gürcüstanın Konstitusiyası, art. 8 |url=http://parliament.ge/ge/kanonmdebloba/constitution-of-georgia-68 |access-date=2017-10-14 |archive-date=2021-01-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210111084535/http://parliament.ge/ge/kanonmdebloba/constitution-of-georgia-68 |url-status=dead }}</ref>
| paytaxtı                      = [[Tbilisi]]
| koordinatları                 = {{Coord|41|43|N|44|47|E|type:city}}
| ən_böyük_şəhəri               = [[Tbilisi]], [[Kutaisi]], [[Batumi]]
|etnik_qrupları =               = 86,8% [[gürcülər]], 6,2% [[azərbaycanlılar]], 4,5% [[ermənilər]], 0,7% [[ruslar]], 2,1% digər
|etnik_qrupları_il = 2014
| idarəetmə_forması             = [[Unitar dövlət|Unitar]] [[Parlamentli respublika|parlament]] [[respublika]]sı
| rəhbərin_titulu1              = [[Prezident]]
| rəhbərin_titulu2              = Baş nazir
| rəhbərin_titulu3              = Parlamentin sədri
| rəhbərin_adı1                 = [[Salome Zurabişvili]]
| rəhbərin_adı2                 =
[[İrakli Kobaxidze]] 
| rəhbərin_adı3                 = Şalva Papuaşvili
| quruluş_növü                  = Birləşmə
| quruluş                       = 
| quruluş_hadisəsi1             = [[Gürcüstan çarlığı]]
| quruluş_tarixi1               = 1008
| quruluş_hadisəsi2             = [[Gürcüstan Demokratik Respublikası]]
| quruluş_tarixi2               = 26 may 1918
| quruluş_hadisəsi3             = Müstəqilliyin bərpası<br>elan edilib<br>təsdiq olunub
| quruluş_tarixi3               = <br><br>9 aprel 1991<br>25 dekabr 1991
| ərazi_sırası                  = 121
| ərazisi                       = 69700
| su_ərazisi_faizi              = 
| təxmini_əhalisi               = 3 729 500<ref name="pri-res-01-2015-geo">{{cite web|url=http://www.geostat.ge/cms/site_images/_files/english/population/Population%20press_30.04.2015_Final_eng.pdf|title=Number of Population as of January 1, 2015|publisher=National Statistics Office of Georgia|accessdate=1 may 2015|archive-date=23 October 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20151023182931/http://www.geostat.ge/cms/site_images/_files/english/population/Population%20press_30.04.2015_Final_eng.pdf|url-status=unfit}}.</ref>
| təxmini_əhalisi_il            = 2015
| təxmini_əhali_sırası          = 117
| əhalisinin_siyahıya_alınması  = 3 729 635<ref name="pr2014c">{{cite web |url=http://www.geostat.ge/cms/site_images/_files/english/population/According%20to%20preliminary%20results%20of%20the%202014%20population%20census%20Final.pdf |title=Preliminary Results of 2014 General Population Census of Georgia |publisher=National Statistics Office of Georgia |accessdate=1 may 2015 |archive-date=23 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151023164201/http://www.geostat.ge/cms/site_images/_files/english/population/According%20to%20preliminary%20results%20of%20the%202014%20population%20census%20Final.pdf |url-status=live }} Arxivləşdirilib: [https://web.archive.org/web/20151023185836/http://geostat.ge/cms/site_images/_files/georgian/population/agceris%20cinascari%20shedegebi_30.04.2015.pdf gürc.] [https://web.archive.org/web/20151023164201/http://www.geostat.ge/cms/site_images/_files/english/population/According%20to%20preliminary%20results%20of%20the%202014%20population%20census%20Final.pdf ing.]</ref>
| əhalisinin_siyahıya_alınması_il = 2014
| əhalisinin_sıxlığı            = 64
| əhalisinin_sıxlığı_sırası     = 129
| ÜDM_AQP_il                    = 
| ÜDM_AQP                       = 
| ÜDM_AQP_sırası                = 
| adam_başına_ÜDM_AQP           = 
| adam_başına_ÜDM_AQP_sırası    = 
| ÜDM_nominal_il                = 2010
| ÜDM_nominal                   = 11.2 milyard <ref>{{Cite web |title=Beynəlxalq Valyuta Fondunun Hesabatı |url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2010/02/weodata/weorept.aspx?sy=2010&ey=2015&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=915&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC&grp=0&a=&pr.x=48&pr.y=13 |access-date=2010-11-13 |archive-date=2011-05-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110514002949/http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2010/02/weodata/weorept.aspx?sy=2010&ey=2015&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=915&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC&grp=0&a=&pr.x=48&pr.y=13 |url-status=live }}</ref>
| ÜDM_nominal_sırası            = 122
| adam_başına_ÜDM_nominal       = 2.560
| adam_başına_ÜDM_nominal_sırası = 119
| İİİ_il                        = 2008
| İİİ                           = 0.763
| İİİ_sırası                    = 93
| İİİ_fərq                      = artış
| valyutası                     = [[Gürcüstan larisi|Lari]] (₾)
| valyutası_kodu                = GEL
| üv_fərq                       = 
| yay_vaxtı_saat_qurşağı        = 
| nəqliyyatın_yönü              = sağ
| iso3166_kodu                  = GE
| internet_domeni               = .ge
| telefon_kodu                  = 995
| qeydlər                       = 
}}
'''Gürcüstan''' ({{dil-ka|საქართველო}} – ''Sakartvelo'') — [[Cənubi Qafqaz|Cənubi Qafqazda]] dövlət. Gürcüstan [[Şərqi Avropa]] ilə [[Ön Asiya|Qərbi Asiyanın]] kəsişməsində yerləşir. Şimalda [[Rusiya]], şərqdə [[Azərbaycan]], cənubda [[Ermənistan]] və [[Türkiyə]] ilə həmsərhəddir. Ölkənin qərbində isə [[Qara dəniz]] yerləşir. Paytaxtı və ən böyük şəhəri [[Tbilisi]] şəhəri, ümumi sahəsi 69,700 kvadrat kilometrdir. Gürcüstan 1991-ci ildə [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]]-dən müstəqilliyini əldə etmişdir'''.'''
{{maplink|frame=yes|frame-width=265|type=line|stroke-width=3|text=Gürcüstan}}

Gürcüstan qədim tarixə malik bir ölkədir. Gürcüstanın tarixi qədim [[Kolxida]] və [[İberiya]] krallıqlarına gedib çıxır. Dünyada [[xristianlıq|xristanlığı]] qəbul edən 2-ci dövlət olan Gürcüstan XI və XII əsrlərdə ən qüdrətli çağını yaşamışdır. XIX əsrin əvvəlində [[Rusiya İmperiyası|Rusiyaya]] birləşdilib. 1918-ci ildə müstəqillik əldə etsə də, qısa müddətdən sonra [[RSFSR]] tərəfindən işğal olundu.

== Etimoloji ==
[[Gürcülər]] özlərini "'''kartveli'''" (gürcü) (tək hal) və "'''kartvelebi'''" (gürcülər) (cəm hal), ölkələrini "'''Sakartvelo'''" (Gürcüstan / kartvel və ya gürcü diyarı), dillərini "'''kartuli'''" (gürcücə, kartvelcə) və ya "'''kartuli ena'''" (gürcü dili, kartvel dili) olaraq adlandırır. Kartvelebi adlanan qrup isə sadəcə gürcülərin əksəriyyətini deyil, Gürcüstanın digər [[Kartvel dilləri|kartveldilli millətlərini]] də (bunlara [[meqrellər]]i və [[svanlar]]ı aid etmək olar) əhatə etməkdədir.

Qonşuları və bölgə xalqları tərəfindən [[gürcülər]] fərqli adlarla tanınırlar: [[azərbaycanlılar]] "gürcü", "gürcülər", "Gürcüstan", [[türklər]] "gürcü", "gürcüler", "Gürcistan", [[farslar]] "qorci", "qorciha", "Qorcestan", [[ermənilər]] "vratsi", "vratsineri", "Vrastan", [[ruslar]] "qruzin", "qruzinı", "Qruziya" ifadələrini istifadə edirlər. [[İngilis dili|İngiliscə]] isə "Georgian" (corcian), "Georgians" (corcians) və "Georgia" (Corciya) adları istifadə edilirlər.

[[Fars dili]]ndən qaynaqlanan "''gürcü''" sözünün mənşəyi haqqında iki fərqli yanaşma mövcuddur. Bunlardan birincisi [[Qədim yunan dili|qədim yunan]] və [[Latın dili|latın]] mənşəli, "təsərrüfatla əlaqəsi olan" mənasında işlənən "georgos / georgicus" sözündən əmələ gəldiyinə dair teoremdir. Bir başqa yanaşma isə qədim fars dövlətində gürcülərin "Gurcan" və ya "Gurc" olaraq adlandırıldığı və "gürcü", "georgian" kimi adların [[Fars dili|farsca]] "gorg" ([[canavar]]) sözündən gəldiyi və bu sözdən yaranmış olmasıdır.

== Tarix ==
{{Əsas|Gürcüstan tarixi}}
Uzaq keçmişdə bu ərazilərdə [[yunanlar]]a və [[romalılar]]a məlum olan iki dövlət mövcud idi: [[İberiya]] və [[Kolxida]]. Bu dövlətlər 337-ci ildə [[xristianlıq]] qəbul etdilər. [[Bizans]] və ərəb idarəsindən qurtarıb gürcü məlikləri [[XI əsr]]də [[torpaq]]larını birləşdirib müstəqil Gürcü şahlığını yaratdılar. [[XII əsr]]də bu şahlıq qonşu əraziləri fəth edib güclü bir dövlətə dönür. [[XIV əsr]]dən bəri [[monqollar]], [[iranlılar]] və [[osmanlılar]] ölkəyə hücum edib müstəqilliyinə dəfələrlə son qoyurdular. 1783-cü ildə gürcü Kartli-Kaxeti şahı İrakli II [[Rusiya]] ilə [[Georgievsk müqaviləsi]]ni imzaladı. Bu müqavilə əsasəm Rusiya Gürcüstana mühafizə tə'min etsə də, Qacarlar hələ də ölkəyə qarşı hücum etməyə davam edirdi. 1801-ci ildə Gürcüstan [[Rusiya]] tərəfindən zəbt edildi. 1810 Rusiya qərbi gürcü [[İmereti çarlığı]]nı da özünə tabe etdi. 1918-ci ilə 1921-ci illər arasında Gürcüstan müstəqil respublika idi. 1921-ci ildə rus ordusu Gürcüstana daxil olub, müstəqilliyi ləğv etdi və SSRİ-nin tərkibində [[Gürcüstan Sovet Sosialist Respublikası]] yaradıldı. 1922–1936-cı illərdə Gürcüstan [[Zaqafqaziya Sovet Federativ Sosialist Respublikası]]na daxil idi. 1991-ci ildən bəri Gürcüstana Respublikası müstəqil ölkədir.

== Ərazi ==

== İqlim ==
Gürcüstanın iqlimi coğrafi bölgələr üzrə dəyişkəndir. Qafqaz dağlarının soyuq şimal küləklərini və ölkənin [[Qara Dəniz|Qaradənizd]]ən gələn nəmli və isti bir hava axınının təsirində qalması iqlimin yumşaq və yağışlı olmasına imkan yaradır.

[[Qara dəniz|Qara Dəniz]]ə yaxın [[Kolxida]] ovalığında isə astropikal iqlim özəllikləri görülür. Əsasən [[payız]] və [[qış]] aylarında yağan yağışlar qərbdən şərqə doğru getdikcə azalır. Kolxida ovalığında ildə orta hesabla 1600–2000 mm. olan yağış miqdarı Kartli və Kaxetiya yaylalarında 508 miliimetrə qədər azalır.

Yay və qış arasındakı istilik fərqi qərbdə çox dəyişkən quru iqliminin hökm sürdüyü şərqə daha çoxdur.

Gürcüstan qədim döv Gürcüstanın ən vacib faydalı qazıntı ehtiyatları marqans, [[mis]], [[arsen]], [[qurğuşun]], [[sink]] filizi və digər metal filizi yataqları, həmçinin [[neft]] və [[daş kömür]]dür. Gürcüstanın əsas neft yataqları Kolxida düzənliyində və [[Kaxetiya]] regionunun cənub hissəsində, Azərbaycanla sərhəd ərazilərdə yerləşir. Neft yataqları 350–1500 metr dərinliklərdə yerləşir. Daş kömür ehtiyatları əsasən qərbi Gürcüstanda yerləşir. Onun ehtiyatları bir neçə yüz milyon tondur. Dəmir filizi ehtiyatı 150 milyon ton, marqans yataqları ehtiyatı 50 milyon ton həcmində dəyərləndirilir.

=== Daxili sular ===
Təbii su ehtiyatları baxımından zəngin bir ölkə olan Gürcüstanda [[Böyük Qafqaz]] dağlarının buzlaqlarından qidalanan Bzibi, [[Kodori çayı|Kodori]], [[İnquri çayı|İnquri]], Tsxenitskali və [[Rioni]] çayları Qara dəniz hövzəsinə daxildirlər. Mənbəyi [[Türkiyə]]dən başlayan [[Çorox çayı|Çorux]] çayı [[Batumi|Batum]] yaxınlarında Qara dənizə, [[Kür]] isə [[Xəzər dənizi]]nə tökülür. Kürün qolları olan Liaxvi, Çama, Tana, Tedzami, Araqvi, [[Qabırrıçay|İori]] və [[Qanıxçay|Alazanidən]] əkin sahələrinin sulanmasında əhəmiyyətli yer tutur.

Cavaxetiya vulkanik yaylasında olan irili xırdalı bir neçə [[göl]] yağış və yeraltı su mənbələrindən qidalanır; bu göllərdə bol miqdarda [[forel]] ve [[sazan]] balıqları var.

=== Bölgələri ===
Gürcüstan səth şəkilləri baxımından üç bölgəyə ayrılır.

* 1. Şimalda [[Böyük Qafqaz sıra dağları]]nın yerləşdiyi bölgə.
* 2. Cənubdakı Acara-İmereti. [[Trialeti]], Borjomi-Bakuriani və Axalçixe dağlarının yerləşdiyi [[Kiçik Qafqaz]] kütləsindən yaranan bölgə.
* 3. Bu iki kütlə arasında ova və yaylaların yer aldığı Engebeli çöküntü bölgəsi.

Qərbdən şərqə doğru getdikcə yüksələn [[Böyük Qafqaz]] sıra dağları ölkəni [[Rusiya]] Federasiyasından ayırır. Ən yüksək zirvələri təşkil edən [[Şhara dağı|Şxara]] (5068 m), Kazbek (5047 m), [[Rustavi]] (4960 m), Tetnults (4852 m) və Uşba (4700 m) bu bölgədədir; cənubdakı [[Kiçik Qafqaz dağları]] daha alçaq olub yüksəklik Didi-Abuli doruğunda ancaq 3301 metrə qədər çıxır.

Şimal və [[cənub]]dakı dağlıq kütlələr arasında qalan çöküntü alanının qərb tərəfində Kolxida ovalığı, şərqdə Kartli və [[Kaxetiya]] yaylaları var.

=== Təbiət ===

==== Flora ====
Bol yağış alan Kolxida ovalığında astropikal bitki örtüyü görülür və burada [[bambuk]], [[evkalipt]], [[Palmaçiçəklilər|palma]] kimi ağacların da yetişməsinə uyğun şərait var. Qaradənizə yaxın bölgələrdə 1000–1200 metrə qədər gürgən və 2000 metrəyə qədər [[şam (ağac)|şam ağaclarından]] yaranan meşələr hakimdir: daha yüksəklərdə isə otlaqlar yerləşir.

Torpaqlarının üçdə biri meşələrə örtülü olan ölkədə şam, ladin, meşə, şabalıd, [[ağcaqayın]], [[küknar]], dişbudaq ve ihlamur boldur.

==== Fauna ====
Meşələrin yüksək yerlərində və dağlarda [[dağ keçiləri|dağ keçisi]], karaca, çöl donuzu, [[ayı]], [[vaşaq]], [[tülkü]] və [[qurd]] kimi heyvanlar, çaylarında bol miqdarda balıq yaşayır.

=== İnzibati-ərazi bölgüsü ===
{{Əsas|Gürcüstan Respublikasının inzibati-ərazi bölgüsü}}
{| class="infobox bordered" style="width: 250px; font-size: 95%;" cellpadding="4" cellspacing="0"
|-----
! colspan="3" bgcolor=#8B864E | <font size="+1" color=white>Gürcüstanın regionları</font>
|-----
| colspan="3" align="center" | [[Fayl:Regions of Georgia (country).svg|300px]]<br>
|-----
! colspan="3" bgcolor=#CDC673 |
|-----
| ''Xəritə nöm.'' || ''Region'' || ''Paytaxt''
|-----
| 1 || [[Abxaziya]] || [[Suxumi]] (Sokhumi)
|-----
| 2 || [[Sameqrelo-Zemo Svaneti diyarı|Sameqrelo-Zemo Svaneti]] || [[Zuqdidi]]
|-----
| 3 || [[Quriya diyarı|Quriya]] || [[Ozurgeti]]
|-----
| 4 || [[Acarıstan]] || [[Batumi]]
|-----
| 5 || [[Raça-Leçxumi və Kvemo Svaneti diyarı|Raça-Leçxumi və Kvemo Svaneti]] || [[Ambrolauri]]
|-----
| 6 || [[İmereti diyarı|İmereti]] || [[Kutaisi]]
|-----
| 7 || [[Samtsxe-Cavaxeti diyarı|Samtsxe-Cavaxeti]] || [[Axalkalaki]]
|-----
| 8 || [[Daxili Kartli diyarı|Daxili Kartli]] || [[Rustavi|Qori]]
|-----
| 9 || [[Msxeta-Mtianeti]] || [[Msxeta]]
|-----
| 10 || [[Kvemo-Kartli|Kvemo Kartli]] ||[[Rustavi]]
|-----
| 11 || [[Kaxeti diyarı|Kaxeti]] || [[Telavi]]
|-----
| 12 || [[Tbilisi]] || [[Tbilisi]]
|-----
|}
Gürcüstan 2 muxtar respublikadan və 9 [[diyar]]dan ibarətdir. Muxtar respublikalara [[Acarıstan]] və [[Abxaziya]] aiddir. Onların hər ikisi Sovet dövründə yaradılmış və müasır Gürcüstan Konstitutsiyası tərəfindən tanınırlar. Separatist [[Cənubi Osetiya]] isə administrativ olaraq [[Şida Kartli]] regionuna daxildir. Digər 9 region isə [[Quriya]], [[İmeretiya]], [[Kaxetiya]], [[Yuxarı Kartli]], [[Mtsxeta-Mtianeti]], [[Raça-Leçxumi və Kvemo Svaneti]], [[Sameqrelo-Zemo Svaneti]], [[Samtsxe-Cavaxeti]], [[Aşağı Kartli]] regionlarıdır. Sağdakı cədvəldə Gürcüstanın inzibatı dairələri və onların mərkəzi şəhərləri göstərilmişdir. Bu regionlar özləri də inzibati olaraq rayonlara bölünürlər. Ümumi olaraq Gürcüstanda 72 rayon mövcuddur.

== İqtisadiyyat ==
{{Əsas|Gürcüstan iqtisadiyyatı}}
[[Fayl:Btc pipeline route.png|200px|thumb|right|[[BTC boru xətti]]]]

Gürcüstan aqrar-sənaye ölkəsidir. 2004-cü ildən etibarən iqtisadiyyatı sabit artım tempi, kiçikhəcmli büdcə kəsiri (2006-cı ildə ÜDM-in 0,3%-i həcmində), valyuta ehtiyatlarının sürətlə artması, xarici dövlət borcunun idarəolunan səviyyəyə düşməsi və inflyasiya proseslərinin sürətlənməsi ilə xarakterizə olunur.

2006-cı ildə burada iqtisadi artım 9,6%, adambaşına düşən ÜDM 3153 [[lari]] (1771 [[ABŞ dolları]]) təşkil etmişdir. Son 3 ildə (2004–2006) büdcə xərclərinin orta illik 47% artması qiymətlərin bahalaşmasını stimullaşdıraraq 2006-cı ildə 8,8%-ə çatmasını şərtləndirmişdir. Xarici ticarət balansında irihəcmli kəsirə baxmayaraq, ölkəyə intensiv axıb gələn xarici investisiyalar daxili valyuta bazarında təzyiq yaradaraq [[ABŞ dolları]]na nəzərən [[lari]]nin məzənnəsini 2002-ci ilin aprelindən etibarən davamlı olaraq bahalaşdırmaqdadır.

Gürcüstanın [[ÜDM]] istehsalı 1990-cı ildə 8,5 milyard dollar olduğu halda 2010-cu ildə 11,7 milyard dollara yüksəlib. Müqayisə üçün onu bildirək ki, 1990-cı ildə [[Ermənistanın]] ümumi daxili məhsul (ÜDM) istehsalı indiki (2010-cu il) qiymətlərlə 2,2 milyard dollar idisə, 2010-cu ildə 9,3 milyard dollar, Azərbaycanda isə 1990-cı ildə olan 6,5 milyardlıq [[Ümumi Daxili Məhsul|ÜDM]] istehsalı 2010-cu ilin yekununda 54,3 milyard dollarlıq istehsala çatıb. 1990-cı ildə Gürcüstan iqtisadiyyatı Cənubi Qafqaz iqtisadiyyatının 50 faizini təşkil edirdi. 2010-cu ildə isə Gürcüstan Cənubi Qafqaz iqtisadiyyatının 15,5 faizini formalaşdırır. 2010-cu ildə [[Gürcüstanda]] adambaşına düşən ÜDM məbləği 2,6 min dollardır, 1990-cı ildə isə bu göstərici 2.400 dollar olub. Bu göstəricilər onu bildirir ki, ötən 20 il ərzində [[Gürcüstan]] iqtisadiyyatında artım çox cüzi olub. Proqnozlara görə 2015-ci ildə Gürcüstanın Ümumi Daxili [[Məhsul]]u 14,8 milyard dollar olacaq.<ref>{{Cite web |title=Cənubi Qafqaz iqtisadiyyatı son 20 ildə |url=http://merkez.az/c%C9%99nubi-qafqaz-iqtisadiyyati-son-20-ild%C9%99.html |access-date=2011-11-19 |archive-date=2011-11-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111101001658/http://merkez.az/c%C9%99nubi-qafqaz-iqtisadiyyati-son-20-ild%C9%99.html |url-status=dead }}</ref>

''Sənayesi'' — Gürcüstan SSR sənaye3si, 1982-ci ildə 1913-cü ilə nisbətən 119 dəfə artmışdır. Maşınqayırma, kimya sənayesi və elektroenergetika sürətlə inkişaf etdirilməsinə baxmayaraq, hələlik kənd təsərrüfatı xammalını emal edən sahələri üstünlük təşkil edir.

''Yeyinti sənayesi'' məhsul istehsalına görə birinci yeri tutur. Onun tərkibində meyvə-tərəvəz konserv sənayesi həlledici rol oynayır. [[Çay (içki)|Çay]] fabrikləri Qərbi Gürcüstanın çayçılıq rayonlarında yerləşir və Tbilisidə və SSRİ-nin bir sıra şəhərlərindəki çay şökmə və doldurma fabriklərinə xammal veriri. Şərabçılıq əsasən [[Alazan]] dairəsində (Kaxetiya) Pioni çayının aşağı axarında (İmeretiya) və şərab doldurma isə Tbilisi şəhərində inkişaf etdirilir. O cümlədən şampan şərabı, meyvə-tərəvəz konservi müəssisələri [[tərəvəzçilik]] və bağçılıq rayonlarında yerləşir.

''Yüngül sənaye''- yun, [[ipək]], [[pambıq]], [[parça]], dəri ayaqqabı istehsalı ilə təmsil olunmuşdur. İpəkçiliyin əsas mərkəzlərində ipək sarıma və ipək parça toxumu ((Tbilisi və Kutaisi) fabrikləri yaradılmışdır. Tbilisdə mahmud parça və trikotaj-əyirmə, Qoridə pambıq-parça kombinatları da var.

''[[Kimya]] sənayesi'' [[azot]] kübrələri, kimya əczaçılıq preparatları, kaprolaktam və sintetik liflər istehsal edir. (Rustavidə)

''Maşınqayırmanın'' ixtisaslaşması [[Zaqafqaziya]] təsərrüfatının tələbatı ilə sıx bağlıdır. Tbilisi və Batumi şəhərlərində çay yığımı və emalı, [[şərab]], konserv, ipək toxuculuğu sənayesi üçün maşın və avadanlıqlar istehsal olunur. Bundan əlavə Tbilisidə metalkəsən dəzgahlar, magistral elektrovozları, mürəkkəb və dəqiq elektron cihazları hazırlanır. Kutaisidə yük [[avtomobil]]ləri, [[traktor]]lar, dağ-mədən, çayyığan kombayınlar və şaxta avadanlıqları istehsal olunur.

Rustavinin [[metallurgiya]] kombinatları [[çuqun]], [[polad]], prokat və boru istehsal edir. Çiaturidə çıxarılan manqan Zestafoni ferroərintilər zavodunda əridilir. Tbilisi yaxınlığında mis kolçedani və polimetal filizi çıxaran və emal edən Madneuli dağ-mədən kombinatı tikilmişdir.<ref>R. Məmmədov SSRİ-nin iqtisadi coğrafiyası s.256</ref>

== Ordu ==
{{Əsas|Gürcüstan Silahlı Qüvvələri}}
[[SSRİ]] dağıldıqdan sonra digər respublikalar kimi Gürcüstan da müstəqil ordu quruculuğuna başladı, lakin keçmiş Sovet İttifaqının digər regionlarından fərqli olaraq Gürcüstanda ordu quruculuğu bir qədər fərqli aparıldı. Gürcüstan müstəqilliyə müharibə ilə başladı. [[Cənubi Osetiya]] və [[Abxaziya]] Gürcüstanın başağrısına çevrildi. Məhz buna görə, Gürcüstanın ordu quruculuğunda problemlər yaşandı. Məhz 94–95-ci illərdən sonra Gürcüstanda ordu quruculuğuna start verildi.

[[Gürcüstan Silahlı Qüvvələri]] [[NATO]] ölkələri hesabına formalaşdırılıb. 2003-cü ildə Gürcüstanda baş verən [[Narıncı inqilab]]dan sonra hakimiyyətə gələn Mixail Saakaşvili ölkədə digər sahələrlə yanaşı orduda da ciddi islahatlara başladı. İlk növbədə ordunun Rusiya sistemindən NATO standartlarına keçidinə başlanıldı. Digər sahələrdən fərqli olaraq, Silahlı Qüvvələrin modernləşdirilməsi daha sürətlə aparıldı və demək olar ki, ölkə büdcəsinin çox hissəsi orduya yönəldildi. Məhz ölkənin xarici dövlətlərdən aldığı çoxsaylı kreditlər bu gün Gürcüstan üçün üçün nəhəng həcmdə borc yaratmışdır. Hazırda Gürcüstanın Silahlı Qüvvələri Quru Qoşunlarından, Hərbi Hava və Hava Hücumundan Müdafiə Qüvvələrindən, Hərbi Dəniz Qüvvələrindən, eləcə də Milli Qvardiyadan ibarətdir. Şəxsi heyətin ümumi sayı 25–30 minə nəfərə yaxındır. Səfərbərlik ehtiyatı 100 minə yaxındır, amma prezident Mixail Saakaşvili bir neçə il əvvəl bəyan etmişdi ki, Gürcüstan Silahlı Qüvvələrinin şəxsi heyəti 100 min nəfərə qədər olacaq. Ölkənin Quru Qoşunlarında 12,5 min hərbi qulluqçu (digər məlumata görə – 16,5 min nəfər) xidmət edir. 2007-ci ilin əvvəlinə olan məlumata görə, Quru Qoşunlarına aşağıdakılar daxildir:
* Birinci piyada briqadası (dislokasiya yeri [[Vaziani]]), heyəti 2500 nəfər. Onun tərkibində 11-ci Telavi yüngül piyada taburu (560 nəfər), 13-cü Şavnabad yüngül piyada taburu (560 nəfər), 16-cı Saçxer dağ-atıcı taburu (560 nəfər), kommandos taburu (560 nəfər), tank taburu (T-72), arxa təminat taburu, kəşfiyyat və mühnədis-istehkam bölükləri;
* İkinci piyada briqadası (dislokasiya yeri [[Kutaisi]]): 22-ci ([[Batumi]]), 23 və 24-cü piyada taburları, tank taburu (T-72), artilleriya diviziyası, arxa təminat taburu, kəşfiyyat və mühəndis-istehkam bölükləri;
* Üçüncü piyada briqadası (dislokasiya yeri [[Qori]]): 31, 32, 33, 34-cü piyada taburları, tank taburu (T-72), artilleriya diviziyası, arxa təminat taburu, kəşfiyyat və mühəndis-istehkam bölüyü. Briqada 2004-cü ilin avqustundan sonra amerikalı təlimatçılar tərəfindən təlim görüb;
* Dördüncü piyada briqadası (dislokasiya yeri [[Tbilisi]]): iki piyada və bir mexanikləşdirilmiş tabur (1,5 min nəfər), tank taburu (T-72), artilleriya diviziyası, arxa təminat taburu, kəşfiyyat və mühəndis-istehkam bölükləri. Bu briqada ən təcrübəli hissələrdən biridir. Orada xidmət edənlər arasında [[Abxaziya müharibəsi]]ndə xidmət etmiş hərbi qulluqçular da var;
* Xüsusi təyinatlı əlahiddə briqada (dislokasiya yeri – Tbilisi yaxınlığındakı [[Kocori]] yaşayış məntəqəsi). "İraq taburu" adlanan hissə məhz burada komplektləşdirilib. Bu briqadada döyüş qabiliyyətli xüsusi təyinatlılar xidmət edir, amma onlardan əksər vaxtlarda xüsusi obyektləri və dövlətin birinci şəxslərini mühafizə etmək üçün istifadə olunur. "İraq taburu"ndan əsasən [[Sxinvali]] üçün diversiya qrupları formalaşdırılır;
* Əlahiddə artilleriya briqadası (dislokasiya yeri [[Axalsix]]): 4 diviziya, o cümlədən bir reaktiv hissə.

Gürcüstan Silahlı Quru Qoşunlarında 167 [[tank]] (30 ədəd [[T-55]], 137 ədəd [[T-72]]), 40 ədəd [[BMP-1]], 55 ədəd [[BMP-2]], 11 ədəd [[BRDM-1]], 37 ədəd [[BTR-70]] və 33 ədəd [[BTR-80]], 50 ədəd [[MTLB]]), 373 ədəd artilleriya sistemi (3 ədəd 152 mm-lik [[Qiaçint-B]] topları, 11 ədəd 152 mm-lik [[Msta-B]] [[qaubitsa]]ları, 67 ədəd 122 mm-lik [[D-30]] qautibsaları 62 – SAU (Pion, "Msta-S", "Dana", "Akasiya", "Qvozdika"), 21 ədəd [[BM-21 Qrad RYAS]] (Reaktiv Yaylım Atəş Sistemi), 6 ədəd [[RM-70 RYAS]], 2 ədəd [[Uraqan RYAS]] var. HHQ və HHM-də 2 min hərbi qulluqçu xidmət edir. Buraya daxildir: HHM əlahiddə diviziyası (Kutaisi), Marneuli və Kopitnaridə aviabazalar, Alekseyevka aerodromu. Aviasiya 10–12 ədəd [[Su-25]] təyyarəsindən ibarətdir. Digər məlumatlara görə, gürcü ordusunda 16 ədəd [[Su-25T]] (SSRİ istehsalı) və 5 ədəd Su-25 Scorrion (İsrailin Elbit system şirkəti müasirləşdirib) var. Bundan başqa aviasiyada 2 ədəd MiQ-23, 4 ədəd – Yak-52, 4 ədəd L-29 "Delfin" təlim təyyarəsi, 6 ədəd An-2 desant təyyarəsi, 2 ədəd Yak-40, 4 ədəd [[MiQ-23]] cəbhə qırıcısı, 4 ədəd [[L-159 ALCA]] var. Orduda [[Mi-24]] və [[Mi-8]] vertolyotları var. Aviasiyada əlahiddə eskadrilya var. HHM-ə 40 ədəd [[Strela-10]] zenit raket kompleksi, [[Şilka]], [[Neva Zenit Raket Kompleksi|Neva]], [[İqla]] və [[Strela]] daxildir. [[Ukrayna]] istehsalı [[RLS 36D6-M]] kompleksi var. HDQ-yə 3,1 min hərbi qulluqçu daxildir. Komanda qərargahı və əsas baza Potidə yerləşir. HDQ-yə eləcə də dəniz eskadrilyası, dəniz piyadası (Poti), sahil mühafizəsi bölməsi daxildir. HDQ-nin silah və texnikası aşağıdakılardan ibarətdir: "Dioskuriya" raket kateri (1971-ci il istehsalı, [[Fransa]] istehsalı). Gəmi 2003-cü ilin əvvəlində [[Yunanıstan]]da təmir olunub. Su tutumu 255 tondur; "Tbilisi" raket kateri; "Batumi" və "Akmeta" artilleriya katerləri; "İveriya", "Mestia", "Kutaisi", "Bofors", "Tsxaltubo", "Qali" keşikçi katerləri, "Qantiadi" patrul kateri. Bundan başqa kiçik desant katerləri və yardımçı gəmilər mövcuddur. Bir sıra katerlər SSRİ-nin sərhəd qoşunlarından qalıb. Hazırda onlar təmir olunub. İki "Point" tipli keşikçi kateri [[ABŞ Sahil Mühafizəsi]] tərəfindən verilib. Bundan başqa Gürcüstan Silahlı Qüvvələri öz arsenalına Türkiyə istehsalı olan "Ejder" və "Otokar Cobra" BTR-lərini daxil edib.

NATO standartlarına keçmiş gürcü ordusu [[Rusiya-Gürcüstan müharibəsi (2008)|2008-ci il avqust hadisələri]] zamanı az qala məhv olmaq təhlükəsi altında qalmışdı. Həmin müharibə Gürcüstan ordusunda kifayət qədər nöqsanların olduğunu bir daha üzə çıxardı.<ref>{{Cite web |title=Azərbaycan və Gürcüstan ordusu müqayisəsi |url=http://bizimxeber.az/?p=302 |access-date=2012-04-14 |archive-date=2021-03-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210315232319/http://bizimxeber.az/?p=302 |url-status=live }}</ref> Gürcüstan ordusu həm də xaricdə bir çox sülhməramlı və hərbi əməliyyatlarda iştirak edir. 2012-ci ilin əvvəlinə olan məlumata görə [[Əfqanıstan]]da 900 gürcü hərbçisi xidmət edir, 2012-ci ilin payızından onların sayının 1.600 nəfərə çatdırılıb. Ümumilikdə, 2014-cü ilin iyun ayına qədər Əfqanıstanda 30 gürcü hərbçisi öldürülüb, daha 435 əsgər isə yaralanıb.<ref>{{cite news|title=Georgian Soldier Succumbs to Injuries Suffered in Afghanistan|url=http://civil.ge/eng/article.php?id=28333|accessdate=8 June 2015|work=Civil Georgia|date=8 June 2015|archive-date=11 October 2017|archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20171011201239/http://civil.ge/eng/article.php?id=28333|url-status=live}}</ref>

== Əhali ==
{{Əsas|Gürcüstan əhalisi}}
2015-ci ilin yanvar ayının 1-ə olan rəsmi məlumata əsasən Gürcüstan əhalisi 3 729 500 nəfər təşkil etmişdir. (Abxaziyanın və Cənubi Osetiyanın əhalisi bu saya əlavə edilməmişdir).<ref name="Population">National Statistics Office of Georgia: [http://www.geostat.ge/index.php?action=page&p_id=152&lang=eng Population] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140701112944/http://geostat.ge/index.php?action=page&p_id=152&lang=eng |date=2014-07-01 }}</ref> ki, onun da 2410.8 min nəfəri şəhər və şəhər tipli qəsəbələrdə, 2073 min nəfəri kəndlərdə yaşayır.<ref name="Population" /> Ümumi əhalinin 762.9 min nəfərini 0–14 yaşlarda olanlar, 3100.2 min nəfərini 15–64 yaşda olanlar, 620.7 min nəfərini isə 65 və daha yuxarı yaşda olanlar təşkil edir.<ref>National Statistics Office of Georgia: [http://www.geostat.ge/cms/site_images/_files/english/population/02%20Population%20by%20age%20and%20sex%20for%20the%20beginning%20of%20the%20year.xls 02 Population by age and sex for the beginning of the year] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130719225444/http://www.geostat.ge/cms/site_images/_files/english/population/02%20Population%20by%20age%20and%20sex%20for%20the%20beginning%20of%20the%20year.xls |date=2013-07-19 }}</ref> Əhalinin sayında Abxaziyada və Cənubi Osetiyada yaşayan insanlar nəzərə alınmayıb.

=== Şəhərlər ===
Əhalisinin sayına görə Gürcüstanda ən böyük şəhər 1.1 milyon əhalisi olan paytaxt Tbilisidir. İkinci böyük şəhər isə İmeretiya regionunda yerləşən 188.000 əhalisi olan Kutaisidir, lakin son illərdə Gürcüstanda şəhərlərin demək olar ki, hamısının əhalisi azalmaqdadır. Belə ki, 1989-cu ildə Tbilisi əhalisi 1.250.000 nəfər idi, həmçinin Kutaisinin əhalisi də həmin ildə 232.000 nəfər olsa da, 2009-cu ildə onun da əhalisi azalmışdır. Aşağıdakı cədvəldə Gürcüstanın 10 ən böyük şəhərlərinin əhalisi göstərilmişdir.
{| class="wikitable sortable" style="text-align:center;"
!align="center" style="background-color:#ABCDEF" | Sıralaması
!align="center" style="background-color:#ABCDEF" | Adı
!align="center" style="background-color:#ABCDEF" | 1989-cu ildə əhalisi
!align="center" style="background-color:#ABCDEF" | 2002-ci ildə əhalisi
!align="center" style="background-color:#ABCDEF" | 2009-cu ildə əhalisi
|- bgcolor="#F9F9F9"
| 1. || align="left" | [[Tbilisi]] || 1.243.200 || 1.073.300 || 1.106.700 || align="left" |
|- bgcolor="#F9F9F9"
| 2. || align="left" | [[Kutaisi]] || 232.500 || 186.000 || 188.600 || align="left" |
|- bgcolor="#F9F9F9"
| 3. || align="left" | [[Batumi]] || 136.900 || 121.800 || 122.500 || align="left" |
|- bgcolor="#F9F9F9"
| 4. || align="left" | [[Rustavi]] || 159.000 || 116.400 || 117.400 || align="left" |
|- bgcolor="#F9F9F9"
| 5. || align="left" | [[Zuqdidi]] || 49.600 || 68.900 || 72.300 || align="left" |
|- bgcolor="#F9F9F9"
| 6. || align="left" | [[Qori]] || 67.800 || 49.500 || 50.800 || align="left" |
|- bgcolor="#F9F9F9"
| 7. || align="left" | [[Poti]] || 50.600 || 47.100 || 47.500 || align="left" |
|- bgcolor="#F9F9F9"
| 8. || align="left" | [[Samtredia]] || 34.300 || 29.800 || 29.600 || align="left" |
|- bgcolor="#F9F9F9"
| 9. || align="left" | [[Xaşuri]] || 31.700 || 28.600 || 28.300 || align="left" |
|- bgcolor="#F9F9F9"
| 10. || align="left" | [[Senaki]] || 28.900 || 28.100 || 28.100 || align="left" |
|-
|}

=== Etnik tərkib ===
[[Fayl:Etnic map of Georgia (2002 census).jpg|300px|thumb|right|Gürcüstanın etnik xəritəsi (2002 sa.)]]
17–24 yanvar 2002-ci il ümumrespublika əhali siyahıyaalınmasının yekunlarına əsasən Gürcüstanın ümumi 4.371.535 nəfər əhalisinin 3.661.173 nəfərini və ya 83,75 %-ni '''[[Kartveldilli xalqlar|kartvellər]]''', 785.578 nəfərini və ya 6,51 %-ni '''[[Gürcüstan azərbaycanlıları|azərbaycanlılar]]''', 284.761 nəfərini və ya 5,69 %-ni '''[[ermənilər]]''', 24.256 nəfərini və ya 1,55 %-ni '''[[ruslar]]''', 4.896 nəfərini və ya 0,87 %-ni '''[[osetinlər]]''', 70.973 nəfərini və ya 1,63 %-ni isə digərləri təşkil edir.
{| border=1 cellpadding=2 cellspacing=1 align=centerr
|+'''Milli tərkib'''
|-
! Etnik qrup
! 1989 sa.<ref name="Ethnic Groups of Georgia: Censuses 1926 – 2002" />
! 2017 sa.<ref name="Ethnic Groups of Georgia: Censuses 1926 – 2002">The European Centre for Minority Issues Caucasus: [http://www.ecmicaucasus.org/upload/stats/Censuses%201926-2002.pdf Ethnic Groups of Georgia: Censuses 1926–2002] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20151122111623/http://www.ecmicaucasus.org/upload/stats/Censuses%201926-2002.pdf |date=2015-11-22 }}</ref>
|-
| cəmi||5 400 841||4 371 535
|-
| '''[[Kartveldilli xalqlar|kartvel]]'''||3 787 393||3 661 173
|-
| [[Azərbaycanlılar|azərbaycanlı]]||595 556||796 761
|-
| [[Gürcüstan erməniləri|erməni]]||437 211||248 929
|-
| [[Ruslar|rus]]||341 172||67 671
|-
| [[Osetinlər|osetin]]||164 055||38 028
|-
| [[Yezidilik|yezidi]]||33 331||18 329
|-
| [[Urumlar|berzen]]||100 324||15 166
|-
| [[Ukraynalılar|ukraynalı]]||52 443||7 039
|-
| [[Kistinlər|kistin]]||m.y.||7 011
|-
| [[Yəhudilər|yəhudi]]||24 795||3 772
|-
| [[Abxazlar|abxaz]]||95 853||3 527
|-
| [[Assuriyalılar|assuriyalı]]||6 206||3 299
|-
| [[Kürdlər|kürd]]||||2 514
|-
| [[Avarlar|avar]]||4 230||1 996
|-
| [[Çeçenlər|çeçen]]||609||1 271
|-
| [[Polyaklar|polyak]]||2 014||870
|-
| [[Moldavanlar|moldavan]]||2 842||864
|-
| [[Almanlar|alman]]||1 546||651
|-
| [[Beloruslar|belorus]]||8 595||542
|-
| [[Qaraçılar|qaraçı]]||1 744||472
|-
| [[Axısqa türkləri|axısqa türkü]]||1 375||441
|-
| [[Udinlər|udin]]||93||203
|-
| [[Bolqarlar|bolqar]]||671||138
|-
| [[Litvalılar|litvalı]]||977||134
|-
| [[Latışlar|latış]]||530||91
|-
| [[Estonlar|eston]]||2 316||56
|-
| [[İran əhalisi|iranlı]]||123||46
|-
| [[Çexlər|çex]]||101||46
|-
| [[Ləzgilər|ləzgi]]||720||44
|-
| [[İnquşlar|inquş]]||170||…
|-
| digər||21 846||2 349
|-
|}

== Mədəniyyət ==
{{Əsas|Gürcüstan mədəniyyəti}}

=== İncəsənət ===
{{Əsas|Gürcüstan incəsənəti}}

=== Mətbəx ===
{{Əsas|Gürcüstan mətbəxi}}

== Gürcüstanda ən populyar soyadlar ==
Gürcüstan Reyestr Xidmətinin məlumatına görə 2015-ci il üçün ölkədə ən populyar 10 soyad aşağıdakılardır<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://modern.az/articles/79244/1/ |access-date=2015-06-12 |archive-date=2015-06-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150617044719/http://modern.az/articles/79244/1/ |url-status=live }}</ref>:

# Beridze 19 987
# Məmmədov 19 294
# Kakbadze 13 914
# Gelaşvili 13 505
# Əliyev 13 118
# Maisuradze 12 542
# Georqadze 10 710
# Lomidze 9 581
# Çiklauri 9 499
# Kvaraçxeliya 8 815

=== Din ===
17–24 yanvar 2002-ci il ümumrespublika əhali siyahıyaalınmasının yekunlarına əsasən Gürcüstanın ümumi 4.371.535<ref name="Population by religious beliefs (By Major Adminstrative-Territorial Units)">{{Cite web |title=Population by religious beliefs (By Major Adminstrative-Territorial Units) |url=http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/5b/POPULATION_BY_RELIGIOUS_BELIEFS.pdf |access-date=2012-09-19 |archive-date=2013-03-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130327070138/http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/5b/POPULATION_BY_RELIGIOUS_BELIEFS.pdf |url-status=live }}</ref> nəfər əhalisinin 3.872.099<ref name="Population by religious beliefs (By Major Adminstrative-Territorial Units)" /> nəfərini və ya 88,58 %-ni '''[[Xristianlıq|xristianlar]]''', 433.784<ref name="Population by religious beliefs (By Major Adminstrative-Territorial Units)" /> nəfərini və ya 9,92 %-ni '''[[İslam|müsəlmanlar]]''', 3.541<ref name="Population by religious beliefs (By Major Adminstrative-Territorial Units)" /> nəfərini və ya 0,08 %-ni '''[[İudaizm|iudaistlər]]''', 62.111<ref name="Population by religious beliefs (By Major Adminstrative-Territorial Units)" /> nəfərini və ya 1,42 %-ni isə digərləri təşkil edir.

== Şəkillər ==
<gallery>
Şəkil:Shota Rustaveli.jpg|[[Şota Rustaveli]], böyük gürcü şairi.
Şəkil:Georgische Familie.jpg|Vaja Pşavela, gürcü şairi. 1914
Şəkil:Satellite image of Georgia in May 2003.jpg|Gürcüstanın kosmosdan görünüşü
Şəkil:Schchara.jpg|[[Şara dağı]]
Şəkil:Ushba.jpg|[[Uşba dağı]]
Şəkil:Kaukasus.jpg|[[Qafqaz dağları]]
Şəkil:Ananuri Twilight.jpg|[[Ananuri]] qalası
Şəkil:VittfarneGeorgien 155.jpg|[[Svanetiya]]
Şəkil:Central part of Tbilisi.jpg|[[Tbilisi]] mərkəzi parkı , 2005
Şəkil:Tiflis2.jpg|[[Tbilisi]], 2002
Şəkil:03 Chardin Tblisi 1671.jpg|[[Tbilisi]], 1671
Şəkil:Mtskheta-Georgia.jpg|[[Mtsxeta]], 1996
Şəkil:Mtskheta, Jvari Monastery, Georgia.jpg|[[Mtsxeta]], Cvari kilsəsi
Şəkil:Streets of Batumii.jpg|[[Batumi]] şəhəri
</gallery>

== Mənbə ==
# {{cite web|url=http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_lan_89_gr.php|title=Всесоюзная перепись населения 1989 года. Рaспpeдeлeниe нaсeлeния Гpузинской ССР по нaиболee многочислeнным нaционaльностям и языку — '''Еженедельная демографическая газета Демоскоп Weekly'''|publisher=|accessdate=7 iyul 2015|archive-date=2015-07-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20150707080621/http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_lan_89_gr.php|url-status=unfit}}.

== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı|3}}

== Xarici keçidl��r ==
* [http://www.unhchr.ch/huricane/huricane.nsf/0/D949793F5C5EACE8C1256A14004CF2FB?opendocument United Nations: Concludes Public Review of Initial Report of Georgia]
* [http://www.allgeo.org/ Full information about (country) Georgia]
* [http://www.friendsofgeorgia.com/ Friends of Georgia] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20040321122509/http://friendsofgeorgia.com/ |date=2004-03-21 }} (Friends of Georgia International Foundation).

== Həmçinin bax ==
* [[Gürcüstan Hərbi Tarix Muzeyi]]
* [[Gürcüstan Prokurorluğu]]
* [[Gürcüstan Xalq Maarif Muzeyi]]
* [[Gürcüstan kəndlərinin siyahısı]]
* [[Gürcüstanda mədənçilik]]
* [[Gürcüstanın poçt markaları və poçt tarixi]]
{{Gürcüstan mövzularda}}
{{Avropa ölkələri}}
{{NATO}}
{{Asiya ölkələri}}
{{Qara dəniz ölkələr}}
{{Şərq Tərəfdaşlığı}}
{{Əsas qeyri-NATO ölkələri}}
{{Türk dövlətləri}}

[[Kateqoriya:Gürcüstan| ]]
[[Kateqoriya:Qafqaz]]
[[Kateqoriya:Azərbaycan dilində danışılan ölkə və bölgələr]]
[[Kateqoriya:Avropa ölkələri]]
[[Kateqoriya:Asiya ölkələri]]
[[Kateqoriya:BMT üzvü olan ölkələr]]
[[Kateqoriya:Respublikalar]]

Bu səhifədə istifadə edilmiş şablonlar:

Şablon:AFG (redaktə)
Şablon:ARE (redaktə)
Şablon:AUS (redaktə)
Şablon:AUT (redaktə)
Şablon:Asiya ölkələri (redaktə)
Şablon:Avropa ölkələri (redaktə)
Şablon:BGR (redaktə)
Şablon:BHR (redaktə)
Şablon:Bayraq (mənbə koduna bax) (yarım-mühafizə edilib)
Şablon:Bayraq/icon (redaktə)
Şablon:CHL (redaktə)
Şablon:COL (redaktə)
Şablon:Cite news (mənbə koduna bax) (mühafizə edilib)
Şablon:Cite web (mənbə koduna bax) (mühafizə edilib)
Şablon:Dil-ka (redaktə)
Şablon:Dil1 (redaktə)
Şablon:Dövlət (redaktə)
Şablon:EGY (redaktə)
Şablon:Flag (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Abxaziya (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Almaniya (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Avstraliya (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Avstriya (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Azərbaycan (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Başqırdıstan (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Bolqarıstan (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/BƏƏ (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Bəhreyn (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Cənubi Koreya (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Dağıstan (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Filippin (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Gürcüstan (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Kipr (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Kolumbiya (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Küveyt (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Lixtenşteyn (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Makedoniya Respublikası (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Misir (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Moldova (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Monqolustan (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Mərakeş (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Niderland (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Oman (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Pakistan (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Qazaxıstan (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Qırğızıstan (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Qətər (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Rumıniya (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Rusiya (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Serbiya (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Suriya (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Səudiyyə Ərəbistanı (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Tacikistan (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Tailand (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Tatarıstan (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Tunis (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Türkiyə (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Türkmənistan (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Ukrayna (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Yaponiya (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Yeni Zelandiya (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Çili (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Çin (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Çin Xalq Respublikası (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Özbəkistan (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/İordaniya (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/İran (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/İraq (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/İsrail (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Şimali Kipr Türk Respublikası (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Şimali Makedoniya (redaktə)
Şablon:Flaqifikasiya/Əfqanıstan (redaktə)
Şablon:GEO (redaktə)
Şablon:Gürcüstan mövzularda (redaktə)
Şablon:ISR (redaktə)
Şablon:If-wikidata (redaktə)
Şablon:If empty (redaktə)
Şablon:JOR (redaktə)
Şablon:JPN (redaktə)
Şablon:KOR (redaktə)
Şablon:KWT (redaktə)
Şablon:Kvadrat mötərizəsiz (redaktə)
Şablon:Lower (redaktə)
Şablon:MAR (redaktə)
Şablon:MDA (redaktə)
Şablon:Maplink (redaktə)
Şablon:Məlumat qutusu (mənbə koduna bax) (təcrübəli redaktor mühafizəsi)
Şablon:Məlumat qutusu/Vikianbar (mənbə koduna bax) (mühafizə edilib)
Şablon:Məlumat qutusu/ad (redaktə)
Şablon:Məlumat qutusu/aşağı (redaktə)
Şablon:Məlumat qutusu/bayraq və gerb (redaktə)
Şablon:Məlumat qutusu/orijinal ad (redaktə)
Şablon:Məlumat qutusu/orijinal adı (redaktə)
Şablon:Məlumat qutusu/rəsmi adı (redaktə)
Şablon:NATO (redaktə)
Şablon:NZL (redaktə)
Şablon:Namespace detect (redaktə)
Şablon:Navbox (redaktə)
Şablon:Navbox subgroup (redaktə)
Şablon:Naviqasiya cədvəli (redaktə)
Şablon:Naviqasiya xətti (redaktə)
Şablon:Nobr (redaktə)
Şablon:OMN (redaktə)
Şablon:Ordinal (redaktə)
Şablon:PAK (redaktə)
Şablon:PHL (redaktə)
Şablon:QAT (redaktə)
Şablon:Qara dəniz ölkələr (redaktə)
Şablon:Qara dəniz ölkələri (redaktə)
Şablon:ROU (redaktə)
Şablon:RUS (redaktə)
Şablon:Rəng (redaktə)
Şablon:Rəng/Gürcüstan (redaktə)
Şablon:Rəng/~ (redaktə)
Şablon:SAU (redaktə)
Şablon:Smallsup (redaktə)
Şablon:Spaces (redaktə)
Şablon:Str left (redaktə)
Şablon:Str rep (redaktə)
Şablon:Sıra sayı (redaktə)
Şablon:THA (redaktə)
Şablon:TUN (redaktə)
Şablon:TUR (redaktə)
Şablon:Tarixə görə kateqoriya (mənbə koduna bax) (mühafizə edilib)
Şablon:Tarixə görə kateqoriya/il (mənbə koduna bax) (mühafizə edilib)
Şablon:Türk dövlətləri (redaktə)
Şablon:UKR (redaktə)
Şablon:Veb-arxiv (redaktə)
Şablon:Vebarxiv (redaktə)
Şablon:Wikidata (mənbə koduna bax) (mühafizə edilib)
Şablon:Xx (redaktə)
Şablon:Yalnız ədəd (redaktə)
Şablon:Ölkə mövzularda (redaktə)
Şablon:İf-wikidata (redaktə)
Şablon:İfempty (redaktə)
Şablon:İstinad siyahısı (mənbə koduna bax) (təcrübəli redaktor mühafizəsi)
Şablon:İstinad siyahısı/styles.css (redaktə)
Şablon:Şərq Tərəfdaşlığı (redaktə)
Şablon:Əsas (redaktə)
Şablon:Əsas qeyri-NATO ölkələri (redaktə)
Şablon:Хх (redaktə)
Şablon:• (redaktə)
Modul:Arguments (redaktə)
Modul:Citation/CS1 (mənbə koduna bax) (mühafizə edilib)
Modul:Citation/CS1/COinS (redaktə)
Modul:Citation/CS1/Configuration (redaktə)
Modul:Citation/CS1/Date validation (redaktə)
Modul:Citation/CS1/Identifiers (redaktə)
Modul:Citation/CS1/Utilities (redaktə)
Modul:Citation/CS1/Whitelist (redaktə)
Modul:Citation/CS1/styles.css (redaktə)
Modul:Color contrast (redaktə)
Modul:Color contrast/colors (redaktə)
Modul:If empty (redaktə)
Modul:Mapframe (redaktə)
Modul:Math/tonumber (mənbə koduna bax) (mühafizə edilib)
Modul:Məlumat qutusu (redaktə)
Modul:Navbox (redaktə)
Modul:No globals (redaktə)
Modul:Ordinal (mənbə koduna bax) (mühafizə edilib)
Modul:Sources (redaktə)
Modul:Sources/utils (redaktə)
Modul:String (mənbə koduna bax) (mühafizə edilib)
Modul:Transclude (redaktə)
Modul:Webarchive (redaktə)
Modul:Webarchive/data (redaktə)
Modul:Wikidata (mənbə koduna bax) (mühafizə edilib)
Modul:Wikidata/config (redaktə)
Modul:Wikidata/media (redaktə)
Modul:WikidataSelectors (redaktə)
Modul:Yesno (redaktə)

Gürcüstan səhifəsinə qayıt.

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/Gürcüstan"

Gürcüstan üçün mənbəyə bax

Naviqasiya menyusu

Axtar