Elazığ

Elazığ ili eramızdan əvvəl 4000-ci ildə qurulan Harput şəhərinin düzənlikdəki davamıdır. Bu səbəbdən illər boyu Harput adlanırdı. Böyük Səlcuq imperatorluğunun hökmranlığının Anadoluya keçməsi ilə Harputun türk yurduna çevrilməsində ən mühüm döyüşün Malazgird döyüşü olduğu şübhəsizdir. Əslində Harput və ətrafı Malazgird döyüşündən sonra türklərin əlinə keçdi və bölgədə Böyük Səlcuq imperatorluğuna tabe olan Çubukoğulları bəyliyi quruldu (1085). Harput türklər tərəfindən alınana qədər sadəcə möhkəmləndirilmiş qala olaraq qalan bu yer türklərlə böyüyən bir şəhərə çevrildi. Çubukoğulları bəyliyinin hakimiyyəti uzun sürməmiş, daha sonra 1110-cu ildə Artukoğulları dövrü başlamışdır. Bir müddət sonra Harput Artuqluları kimi tanınan müstəqil bir bəylik quruldu. Harput 1230-cu ildə monqollar tərəfindən tutuldu və 1234-cü ildən etibarən Anadolu Səlcuqlu İmperatorluğunun hakimiyyəti altına keçdi. 1507-ci ildə Səfəvilərin əlinə keçən Harput, 1514-cü ildə Çaldıran döyüşü ilə Osmanlı hakimiyyətinə keçdi. 1834-cü ildə indiki Ağavat Mezrası adlanan yaşayış məntəqəsinə köçrülən Elazığ, Kütahyalı Əhməd İzzət Paşa dövründə buraya təyin edilən vali İsmayıl Paşanın təklifi ilə Sultan Əbdüləzizin taxta çıxmasının beşinci ilində 1862-ci ildə Elazığ Mamurətül-əziz vilayəti adlandırıldı. Lakin tələffüzü çətin olduğu üçün camaat arasında qısaca el-Azîz adlandırırdılar.^{[not 1]} 17 dekabr 1937-ci il tarixli 3785 saylı Rəsmi Qəzetdə dərc edilən 10 dekabr 1937-ci il tarixli və 7806 saylı fərmanla Elazızın adı Elazığ olaraq dəyişdirildi.^{[1][2][not 2]}

1. ↑ "Arşivlenmiş kopya". 19 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. accessdate: 29 Ağustos 2011. 
2. ↑ "1965 genel nüfus sayımı verileri" Arxivləşdirilib 2021-05-24 at the Wayback Machine. Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından Arxivləşdirilib 2021-05-24 at the Wayback Machine (html) arşivlendi. accessdate: 3 Kasım 2012.