Traición

Na llei inglesa, l'alta traición yera castigable con una execución conocida n'Inglaterra como: hanged, drawn and quartered (homes) o Muerte na foguera quemáu na foguera (muyeres), anque la decapitación podía ser sustituyida pol mandu real (polo xeneral pola realeza y la nobleza). Estes sanciones fueron suprimíes en 1814, 1790 y 1973, respeutivamente. La pena foi utilizada por monarques posteriores contra persones que razonablemente podríen llamase traidores, anque la mayoría de los xuristes modernu haber consideráu escesivu.

Na obra de William Shakespeare, El rei Lear (1600), cuando'l rei enterar de que la so fía Regan hai-y deshonrado públicamente, diz: "Nun podíen, nun fadríen, ye peor qu'asesinar", una actitú convencional nesi tiempu. Nel llibru Infiernu de Dante Alighieri, el novenu círculu más baxu del Infiernu ta acutáu pa los traidores; Judas Iscariote, quien traicionó a Xesús de Nazaré, sufre los peores tormentos de toos, ye constantemente rucáu por una de los trés boques de Lucifer. La so traición considérase tan bultable que'l so nome foi mientres enforma tiempu sinónimu de traidor, un destín que comparte con Benedict Arnold, Vidkun Quisling, Marco Xunu Brutu (que tamién se representa nel Infiernu de Dante, sufriendo'l mesmu destín que Judas xunto a Cayo Casio Longino). Ello ye que la etimoloxía de la pallabra traidor aniciar cola entrega de Judas a los principales sacerdotes, capitanes del templu y vieyos (Lucas 22,52): la pallabra derivar del traditor llatín que significa "el qu'apurre".^[1] La Teoloxía cristiana y el pensamientu políticu hasta dempués de que la Ilustración consideró la traición y la blasfemia como sinónimu, yá que desafió tantu l'estáu y la voluntá de Dios. Los reis yeren consideraos escoyíos por Dios, y traicionar el país yera faer la obra de Satanás.^{[nota 1]}

Munches lleis de les naciones menten dellos tipos de traición. "Delitos rellacionaos cola insurrección", ye la traición interna, y puede incluyir un golpe d'Estáu. "Delitos rellacionaos cola agresión estranxera", ye la traición de cooperar cola agresión estranxera de manera positiva independientemente de la nacional dientro y fora. "Delitos rellacionaos cola inducción d'agresión estranxera", ye'l delitu de comunicase colos estranxeros de callao pa causar agresión estranxera o amenaza. Dependiendo d'un país, la combalechadura amestar a estos. En Xapón, l'aplicación de los "crímenes rellacionaos cola insurrección" foi considerada sobre'l cultu d'Aum Shinrikyō que causó'l terrorismu relixosu.

En términos llegales, la traición consiste nuna conducta deslleal escontra la nación. Cada estáu determina taxativamente pa sigo, los actos qu'impliquen el crime de traición. Dalgunos de los más tipificados son:

• Sublevase o afalar a otros a sublevase contra l'autoridá del Estáu.
• Conspirar contra'l gobiernu, intentu de golpe d'Estáu.
• Asesinatu o intentu d'asesinatu d'altes autoridaes del Estáu.
• Pensar o espublizar idees contraries al orde establecíu pol Estáu.
• Terrorismu.
• Collaborar o acomuñóse con estaos declaraos "non prestosos" o enemigos de la nación.
• Cooperar o collaborar con otres naciones mientres periodu d'estáu de guerra.
• Fuximientu fiscal

Nel Derechu español, el Códigu Penal recueye los delitos de traición nel Capítulu I del Títulu XXIII (arts. 581 a 588).

La tipificación del delitu de "traición a la patria" en Perú dio pie a discutinios,^[2] como l'amenada pol fechu de qu'estranxeros (por casu: norteamericanos, panamiegos^[3] y chilenos) miembros del Movimientu Revolucionariu Túpac Amaru fueren nel so momentu procesaos so esa figura llegal. Dalgunos d'esos casos, en que s'impunxeron inclusive penes de cadena perpetua, fueron revertíos pola Corte Interamericana de Derechos Humanos.^[4]

En Venezuela, esisten cinco condiciones tipificadas de traición a la patria, nel actual ordenamientu xurídicu venezolanu, y previstes nel Códigu Penal vixente:

• Que s'atente contra la independencia de la República.
• Qu'un grupu de persones confabulen pa destruyir la forma política republicana que se dio a la Nación.
• La solicitú espresa de la intervención de dalgún país estranxeru nos asuntos de la política interior de Venezuela.
• Revelar los secretos políticos o militares tocantes a la seguridá de Venezuela.
• La entrega de recursos a un país estranxeru por que sían emplegaos en perxuiciu de Venezuela, de les sos instituciones republicanes, de los sos ciudadanos que sirvan pa desestabilizar l'orde social.

Políticamente, el términu "traidor" foi usáu como un epítetu ente disidentes d'un mesmu partíu o ente miembros de distintos partíos p'anular el capital políticu ayenu. Tamién se recurre, de forma más xenérica, a calificar de traidores a funcionarios nel poder que son percibíos como incumplidores de los deberes públicos prescritos pol Estáu, con independencia de que pueda verificase o probar dalguna aición traicionera.

Nuna guerra civil o insurrección, los ganadores pueden xulgar a los perdedores como traidores. Ello ye que na práutica, una de les condiciones pa enfrentase a un xuiciu por traición ye atopase nel bandu perdedor. Por casu: Brutu, Quisling, Petain o Sadam Husein fueren homenaxaos como héroes si hubieren vencíu y Gunga Din, Bolívar, Stephen F. Austin o La Malinche seríen axusticiaos col cargu probáu de traición, si pertenecieren al bandu derrotáu.

En ciertos casos, como na lleenda de la puñalada pel costazu o Dolchstoßlegende, l'acusación de traición escontra amplios sectores de la sociedá constituyó un mensaxe políticu unificador pal grupu que lu sostenía y la criminalización de quien la carecieron, los xudíos ya izquierdistes.

Na obra de Dante Alighieri, La Divina Comedia la traición ye'l máximu pecáu que puede cometese y amerita la peor de les condenes, ser taramiaos pol mesmu Demoniu siendo Judas, Brutu y Casio estrozaos y comíos lliteralmente por Satán.

• Renegáu
• Deserción

•   Wikiquote tien frases célebres suyes o que faen referencia a Traición.