Sureste asiáticu

El términu “Sureste Asiáticu” ta traducíu direutamente del inglés, proveniente del South East Asia Command (Mandu del Sureste Asiáticu) na Segunda Guerra Mundial, y ye una denominación postcolonial de los territorios conocíos como Indochina (Sureste Asiáticu continental) y les Indies Orientales (Sureste Asiáticu insular o archipiélagu malayu).

Suel incluyir los países detallaos a la derecha a los que n'ocasiones se -y añader Papúa Nueva Guinea (parte d'Oceanía) y la islla de Taiwán (parte del Asia Oriental).

Dende'l puntu de vista políticu toa Indonesia forma parte del Sureste Asiáticu, pero dende'l xeográficu les sos provincies allugaes al este de la llinia de Wallace, como les de la islla de Nueva Guinea, pertenecen a Oceanía y non a Asia.

El nome de la rexón foi acuñáu per primer vegada nel sieglu XX. Antes foi conocida como Indies Orientales o Insulindia en referencia al vecín subcontinente indiu. La zona inclúi 11 países, dellos asitiaos nel continente y otros nel archipiélagu; Malasia ye la única de les naciones del Sureste Asiáticu que tien territoriu nos dos.

La historia de la rexón nun ye ayena a la del mundu y ye un puntu de llegada y de partida de numberosos pueblos. El Sureste Asiáticu ye una la rexón d'Asia con mayor diversidá llingüística y étnica, y paez que col surdimientu de l'agricultura un númberu importante de grupo lingüíticos amontaron notoriamente la so población y espandiéronse dende'l sureste asiáticu. Asina un númberu importante de families llingüístiques importantes d'Asia paecen habese aniciáu nesta rexón ente elles, les llingües sino-tibetanes, les llingües austronesies, les llingües austroasiátiques, les llingües hmong-mien o les llingües tai-kadai. Al respective de la diversidá étnica, na rexón crucien poblaciones de fenotipos diversos: el tipu malayu que vien del sur y de les islles, col tipu oriental o asiáticu oriental que vien del norte y un tipu constituyíu polos llamaos negríns, de presencia más antigua na rexón y con pequeñes poblaciones qu'entá subsisten en Filipines, Malasia, Tailandia y Andamán.

En tiempos históricos, la rexón foi peculiar por tar asitiada ente dos importantes árees culturales, el mundu chinu y el mundu indiu. De dichos países hubo influencies del tipu cultural, llingüísticu, relixosu y políticu qu'inda subsisten. Escontra'l sieglu I tola rexón recibió una fuerte inmigración de los pueblos de la India, especialmente del norte y de la casta de los brahmanes. Tales pueblos traxeron consigo'l hinduismu y moldiaron les llingües primitives con un gran apurra del sánscritu. L'hinduismu perduró na rexón hasta'l sieglu XV cuando na península Indochina introducióse'l budismu de Theravāda dende Sri Lanka y nes islles empezó la introducción del isllam.

Los sieglos XVII y XVIII vieron tamién el advenimiento del colonialismu. L'únicu país que pudo evitar, gracies a les polítiques de modernización del so monarca, foi Siam.

Dempués de la independencia de les colonies, el Sureste asiáticu viose solmenáu por fuertes guerres internes ya internacionales y escenariu del enfrentamientu de la Guerra Fría que provocó situaciones como la guerra de Vietnam coles sos consecuencies en Camboya, según dures dictadures militares en Filipines (Ferdinand Marcos), Indonesia (Suharto) y Birmania (xunta militar).

La rexón ta allugada ente los meridianos 90 y 130 Este aproximao y ente los paralelos 7 y 30 norte, y abarca dos divisiones: la d'Indochina (parte continental) y Insulindia (compuesta de los archipiélagos de la Sonda, les Moluques y les Filipines).

Entiende una gran variedá xeográfica y tien una posición estratéxica, primero de too atópase allugada metanes los dos xigantes asiáticos, la India al occidente y la China al norte, que cada unu al so tiempu diéronlu'l so aportación. Na península Indochina atópense Birmania, Tailandia, Laos, Camboya, Malasia y Vietnam que de la mesma caltienen una cierta unidá dau la so cercanía y común historia. Nel archipiélagu de Insulindia atópense Indonesia, Malasia y Filipines constituyíes por millares d'islles; Timor Oriental, Brunéi y Singapur son territorios insulares que constitúin los países más pequeños de la rexón.

Los mares qu'arrodien al sureste asiáticu son los siguientes: al occidente'l golfu de Bengala, al sur l'océanu Índicu y al oriente l'océanu Pacíficu, con una serie de mares y golfos al interior de la rexón como'l golfu de Siam, el Mar de la China Meridional, el mar de Célebes y otros.

La rexón tamién ye rica en sistemes fluviales importantes como'l ríu Mekong, unu de los mayores del mundu, que naz al sur de la China, percuerre Tailandia, Laos, Camboya y Vietnam. Nesti últimu país, al sur, crea un importante sistema deltaico. Xúnese-y el Tonle Sap que forma'l llagu del mesmu nome dientro del territoriu de Camboya. La importancia del llagu ye señalada pola fundación nes sos veres de la ciudá d'Angkor.

El norte de la península Indochina ye práuticamente montascosu como sistema amestáu al gran pandu del Tíbet. La mayor parte del territoriu de Laos ta cruciáu por dichu sistema de montes, con altores que van ente los 2500 y 3000 metros, especialmente l'altiplanu de Yunnan, y de la mesma, el norte de Tailandia y Vietnam. Les islles más grandes de los archipiélagos tienen sistemes importantes de montes con altores similares en Borneo, Célebes, Java y el norte de Filipines.

Antes de la penetración de los intereses europeos, el sureste d'Asia yá formaba una parte importante del comerciu mundial. El Reinu de Ryukyu participaba de cutiu nel comerciu marítimu col Sureste Asiáticu. Los principales productos orixinarios de la rexón yeren especies como pimienta, jengibre, clavu y nuez moscada. El comerciu de especies primeramente foi desenvueltu polos comerciantes indios y árabes, pero tamién atraxo europeos a la rexón, primero españoles y portugueses, depués holandeses y finalment'ingleses y franceses arreyar nesta empresa asitiaos en distintos territorios. La penetración de los intereses comerciales europeos evolucionó gradualmente escontra l'anexón de territorios, una y bones los comerciantes primieron pa protexer y ampliar les sos actividaes. Como resultancia, el holandeses mover a Indonesia, los británicos a la península malaya y los franceses a Indochina.

Anque la economía rexonal depende en gran midida de l'agricultura, la industria y los servicios son cada vez más importantes. Un mercáu emerxente, Indonesia ye la mayor economía de la rexón y l'únicu miembru sudasiático del G-20. Los países apocayá industrializaos son Filipines, Malasia y Tailandia, ente que Singapur y Brunéi son poderoses economíes desenvueltes. El restu sudasiático ye entá principalmente agrariu, anque Vietnam destaca nel desenvolvimientu de los sos sectores industriales. Anguaño destaquen na rexón les manufactures testiles, productos electrónicos d'alta teunoloxía, como microprocesadores, y productos industriales pesaos, como automóviles. Tamién hai reserves de petroleu.

Diecisiete empreses de telecomunicaciones fueron contrataes pa construyir un nuevu cable submarín pa coneutar el Sureste Asiáticu a los EE. UU.^[2] Asina pretende evitase la corte recién del cable submarín que va de Taiwán a EE. UU. pol terremotu.

En total, la superficie del Sureste Asiáticu xube a unos 4 000 000 km². Nel añu 2014 más de 593 millones de persones habitaben na rexón, la sesta parte (+136 millones) na islla de Java, la islla más poblada del mundu.

• Asociación de Naciones del Sureste Asiáticu
• Gastronomía del Sureste Asiáticu
• Arte del Sureste Asiáticu
• Arquiteutura del Sureste Asiáticu

•   Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Sureste asiáticu.
• Topografía del Sureste d'Asia en detalle (PDF n'inglés)