Mosul
Mosul (árabe: الموصل, al-Mawsil) ye una ciudá alcontrada nel norte d'Iraq, allugada al este del ríu Tigris y distante aproximao unos 396 km de Bagdag, la capital del país. Mosul ye la tercer ciudá más grande d'Iraq, dempués de la capital y de Basora. En xunu de 2014 foi ocupada pol grupu Estáu Islámicu d'Iraq y el Llevante, siendo lliberada pol exércitu iraquín el 9 de xunetu de 2017.
 Mosul | |
|---|---|
 | |
| Alministración | |
| Estáu desapaecíu | Reinu d'Iraq |
| Gobernaciones | Gobernación de Nínive (es)  |
| Tipu d'entidá | ciudá |
| Cabezaleru/a del gobiernu |
list of Emirs of Mosul (en) |
| Nome oficial | الموصل (ar) |
| Nome llocal | الموصل (ar) |
| Xeografía | |
| Coordenaes | 36°22′N 43°07′E / 36.37°N 43.12°E |
  Mosul Mosul (Iraq) | |
| Superficie | 180 km² |
| Altitú | 223 m |
| Demografía | |
| Población | 1 792 000 hab. (2023) |
| Porcentaxe |
100% de Gobernación de Nínive (es) |
| Densidá | 9955,56 hab/km² |
| Más información | |
| Prefixu telefónicu |
60 y 40 |
| Estaya horaria | UTC+03:00 |
| Llocalidaes hermaniaes | Filadelfia |
 | |
A pocos quilómetros de Mosul atópase'l xacimientu arqueolóxicu de Tell Hassuna, que data aproximao del 6000 e. C.
La población de la provincia ye fundamentalmente árabe pero la mayoría de los habitantes de la ciudá son asirios.[ensin referencies] En 1987 tenía 664 221 habitantes, pasando a 1 739 800 en 2002.
Etimoloxía y orixe
editarL'historiador griegu Jenofonte ―nos sos rexistros espedicionarios (Anábasis)― menta per primer vegada a la pequeña población de Mepsila (Μέπσιλα), sobre'l ríu Tigris, cerca d'onde ta anguaño'l Mosul modernu.[1] Puede ser más seguru identificar Mepsila col sitiu Iski Mosul (‘antigua Mosul'), unos 20 quilómetros al norte de l'actual Mosul, onde seis sieglos dempués del informe de Jenofonte, construyóse la ciudá persa sasánida de Budh-Ardhashīr. Sía como fora, el nome Mepsila ye ensin dulda el raigañu del nome modernu de Mosul, anque na so forma metatética.
En idioma árabe, Mawsil significa ‘puntu de conexón' o ‘llugar d'enllaz'.
Mosul tamién ye llamada al-Faiha («el Paraísu»), al-Khaḍrah («el Verde») y al-Hadbah («la Gorrumba»). Dacuando describir como «La Perla del Norte».
Historia y actualidá
editar
.jpg){kind=link}
Mosul nun se debe confundir cola antigua capital asiria de Nínive, que s'atopa na parte oriental de la ciudá, nel famosu montículo arqueolóxicu de Kuyunjik ("Cuetu d'oveya" en idioma turcomanu).
El territoriu nel que güei día s'atopa asitiada Mosul foi trubiecu de Nínive, una de les ciudaes más importantes de la historia del Antiguu Oriente Próximu.
Nel añu 612 e. C., los babilonios, los medos y los escites tomaron Nínive y destruyir. Cerca del llugar, los pobladores formaron una aldega de nome desconocíu, a la que l'historiador Jenofonte (nel 401 e. C.) menta como Mepsila. Nesa dómina la población formaba parte de la dinastía persa aqueménida.
Cuando los asirios convertir al cristianismu mientres los sieglos i y ii, l'aldega se cristianizó.
Nel sieglu vii, los musulmanes conquistaron Mepsila y convirtieron forzadamente a los sos sobrevivientes al islamismu.
Güei la mayoría de les persones en Mosul son musulmanes sunitas, anque Mosul tien una población de cristianos asirios, y la mayoría d'ellos sigue la Ilesia católica caldea, la Ilesia católica siria y la Ilesia ortodoxa siria. Tamién hai un númberu de cristianos árabes que pertenecen a la Ilesia ortodoxa griega, la Ilesia llatina, la Ilesia católica caldea y la Ilesia ortodoxa siria.
Invasión del Estáu Islámicu d'Iraq y el Llevante
editar
En xunu de 2014, el grupu yihadista conocíu como Estáu Islámicu d'Iraq y el Llevante prindó la ciudá y empecipió una política de conversiones forzoses, persecuciones, espulsiones y execuciones contra la población cristiana, según a miembros d'otres confesiones.[2][3]
El 27 de febreru de 2015, el Muséu de Mosul foi atacáu pol Estáu Islámicu d'Iraq y el Llevante, que destruyó obres d'arte milenariu, munches d'elles de procedencia asiria, y atacaron biblioteques y coleiciones de manuscritos.
L'área de Nínive ye conocida güei como la ciudá de Nebi Yunus (el profeta Jonás). El sitiu contién la tumba de Jonás, mentáu na Biblia y el Tanak. Nel Corán descríbese que'l profeta Jonás vivió y morrió en Nínive, la capital de l'antigua Asiria. En xunetu de 2014, integrantes d'Estáu Islámicu destruyeron la tumba.[4] Na actualidá toa esta área foi absorbida nel área metropolitana de Mosul. Los asirios referir a la ciudá de Mosul como Nínive (o, más esautamente, Nínauah).
Tres ocho meses d'enfrentamientos coles fuercies gubernamentales (Batalla de Mosul 2016-2017), el 9 de xunetu'l primer ministru Haider al-Abadi declaró la victoria total sobre la ciudá y la so lliberación.[5]
A pesar de la lliberación de Mosul la mayor parte de la ciudá sigue en ruines.[6]
Cultura
editar- Ruines de l'antigua ciudá de Nínive.
- Gran mezquita d'Al Nuri, construyida alredor del sieglu XII y famosa pol so minarete inclináu, destruyíu en xunu de 2017 mientres la batalla de Mosul.
- Muséu de Mosul, el segundu más grande d'Iraq y que foi estropiáu pol Estáu Islámicu d'Iraq y el Llevante en 2015.
- Ilesia de La nuesa Señora de la Hora, ilesia católica destruyida pol Estáu Islámicu d'Iraq y el Llevante n'abril de 2016.
Famosos de Mosul
editar- Raad Salam Naaman, filólogu, traductor y escritor iraquín, nacionalizáu español.
- Munir Bashir, músicu asiriu famosu nel Oriente Mediu mientres el sieglu xx.
- Asnat Barzani, primer muyer rabina xudía.
- Hawar Mulla Mohammed, xugador de fútbol de la seleición nacional.
- Paulos Faraj Rahho, arzobispu católicu caldéu asiriu asesináu en 2008.
- Taha Yassin Ramadan, exvicepresidente d'Iraq.
- Kazem Al Sahir, cantante de pop, cantautor y músicu.
Ver tamién
editarReferencies
editar- ↑ Jenofonte: Anábasis, III.iv.10.
- ↑ «Últimes 1500 families cristianes de Mosul n'Iraq son espulsaes», artículu del 28 de xunetu de 2014 nel sitiu web Noticia Cristiana.
- ↑ «Estáu Islámicu degüella neños cristianos n'Iraq, artículu del 8 d'agostu de 2014 nel sitiu web La Información.
- ↑ profeta-jonas-mosul-3407997 «Estáu Islámicu destrúi la tumba del profeta Jonás en Mosul», artículu del 25 de xunetu de 2014 nel diariu El Periódico.
- ↑ primer ministru iraquín declara la victoria sobre'l ISIS en Mosul», artículu del 9 de xunetu de 2017 nel diariu El Pais.
- ↑ Prickett, Ivor (9 d'ochobre de 2017) (n'inglés). Digging Up the Dead: Probing the Ruins of Mosul. The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/interactive/2017/10/09/world/middleeast/mosul-iraq-rubble-dead.html. Consultáu'l 10 d'ochobre de 2017.
Enllaces esternos
editar- «Mosul», artículu nel sitiu web Atles Tours.