Arcaísmu

En llingüística histórica, el términu arcaísmu usar pa designar un términu léxicu o un elementu gramatical utilizáu nel pasáu na mayor parte del dominiu d'un idioma determináu pero qu'anguaño sumió de la fala cotidiana mayoritaria, y namái ye usáu en ciertos contestos, en ciertes variantes aisllaes, y que, anque polo xeneral ye entendíu polos falantes, nun tien un usu ampliu na mayoría de variedaes de la llingua.

En llingüística histórica lo opuesto a un arcaísmu relativu ye una innovación. Cuando un elementu vieyu ye substituido en dalguna de les variedaes d'una llingua, dizse que dicha variedá anovó nel usu d'esi elementu.

Cuando se fala d'arcaísmos nuna llingua que tien distintes variantes xeográfiques o dialeutos tienen d'estremase los arcaísmos absolutos de los arcaísmos relativos.

Un arcaísmu absolutu ye un elementu llingüísticu que la so forma o significáu o dambos al empar resulten anticuaos en rellación con un momentu determináu y por consiguiente sumen de la llingua. Asina mesmu'l conceutu d'absolutismu designa un términu léxicu o un elementu gramatical que sumió de la fala cotidiana de los falantes y de la escritura, polo tanto de toles variantes de la llingua considerada.

Dellos exemplos d'arcaísmos absolutos pueden ser:

• Acedar: poner agria dalguna cosa.
• Avernu: infiernu.
• Vedar: tresllechar la cría d'un animal.

Un arcaísmu relativu ye tou lo contrario que'l arcaismo absolutu una y bones el arcaismo relativu tien significáu unu al empar resultando congruente a los oríxenes griegos

Dalgunos rexistros llingüísticos son particularmente conservadores, especialmente los rexistros lliterariu y formal.

Nes cultures preestatales ensin escritura, frecuentemente los mitos o los cantares antiguos contienen mayor arcaísmu al ser recitaes como fueron aprendíos. De la mesma manera nes sociedaes con escritura los refranes o proverbios, oxetu de la paremioloxía, son especialmente abondoses n'arcaísmos. Otros contestos formales conservadores nos qu'abonden los arcaísmos son el llinguaxe xurídicu o la lliturxa basada en testos canónicos.

Amás, los arcaísmos pueden usase como recursu lliterariu pa enguapecer un testu, suxerir un tiempu pasáu o inclusive con efeutu risible. Sicasí, literariamente un usu escesivu d'arcaísmos puede enzancar o opacar la comprensión d'un testu.

• Arte arcaico
• Llingua arcaizante

•   Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Arcaísmu.