Pedagochía

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

A Pedagochía ye l'arte u a ciencia de l'amostranza, u d'a educación.

Pedagochía viene d'o griego, paidagogos (παιδαγωγία), que yera lo esclavo que acompanyaba os ninos enta la escuela. A palabra paida u paidos se refiere a os ninos, este ye lo motivo por o cual bel uns destinguen d'entre "Pedagochía" (amostrar a os ninos) y Andragochía (amostrar a os adultos). A palabra latina ta referir-se a la Pedagochía, educación, ye muito mas emplegata y, a sobén, as dos s'emplegan de forma indestinta.

A Pedagochía existe dende que la educación pasó a estar considerata una cuestión social y no solo que familiar. Por esto os primeros escritos teoricos apareixen en Grecia, en as polis democraticas on que l'amostranza facilitaba l'acceso a la politica. Roma heredó esta preoucupación.

En a Edat Meya, a educación yera muito ligata con a Ilesia, perque a sola educación que se consideraba de proveito yera la relichiosa que permetiba adubir a salvación. Antimás, a cultura yera en os monesterios y dimpués en as universidatz, en ixas envueltas dominatas por os teologos. O Renaiximiento, con o suyo afán de recuperación d'os clasicos y l'ansia de saber y de tener cultura, dio un nuevo empentón a la Pedagochía. Con a Ilustración se ligó pa cutio con a ideya de progreso, dato que sin d'educación un pueblo no puet adebantar (por ixo se fayón as campanyas d'alfabetización).

Actualment, a Pedagochía ha evolucionato muito dende la suya orichen etimolochico. Enguán, a Pedagochía no ye a ciencia que s'ocupa d'as tecnicas de l'amostranza, esto ye fayena d'una altra ciencia pedagochica denominata Didactica. A Pedagochía ye un conchunto de sabers que s'ocupan d'a educación como un fenomeno tipicament social y especificament humano. Ye, por ixo mesmo, una ciencia de caracter psicosocial que tien por obchecto lo estudio d'a educación con a fin de conoixer-la y perfeccionar-la. Tamién ye una ciencia de caracter normativo porque no se dedica a describir o fenomeno educativo so que a estableixer as pautas u normas que s'han de seguir ta levar a buen termin ixe fenomeno.

Pedagochía tamién se refiere a lo correcto uso d'estratechias d'amostranza (se veiga teoría instruccional). Por eixemplo, o brasilero Paulo Freire, un d'os educadors mas significativos d'o sieglo XX, se refiere a lo suyo metodo d'amostranza t'adultos como "pedagochía critica".

A Escuela Catalana de Pedagochía tenió o suyo maximo en os anyos 30 d'o sieglo XX, en os tiempos d'a Republica.

• Se veigan as imáchens de Commons sobre Pedagochía.