Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

A variella[1] (d'o latín < VARA)[2] u maxilar inferior ye un d'os uesos d'a cara, plan, impar, central, simetrico y en forma de ferradura. Ye situato en a parti inferior y anterior d'a cara. A estomatolochía (u odontolochía) ye a especialidat que s'encarga d'estudear a suya anatomía, estructura y procesos patolochicos.

Variella. Superficie exterior. Vista lateral
Superficie interna d'a variella.

Presenta un cuerpo horizontal y dos brancas ascendents verticals, situatas a os dos cantos d'o cuerpo. Ye o ueso mas denso y prominent d'a cara.

Cuerpo

editar

Presenta un canto superior u alveolar, con foratos por a on naixen as radices dentarias. En a suya parti meya presenta a sinfisis mentoniana, linia d'unión d'as dos hemivariellas u hemiarcadas, que s'osifica en o primer u segundo anyo de vida. A lo largo d'ista linia bi ha diversas crestas d'osificación que constituyen a protuberancia mentoniana. A l'altaria d'o segundo premolar de cada costato se troban os foratos mentonianos, punto de dentrada de vasos y niérvols. En a suya cara externa presenta un sulco dito linia oblicua externa. En a cara interna u lingual d'o cuerpo se troban unas rugosidaz ditas apofisis geni, que son o punto d'inserción de cuantos musclos d'a orofarinche (musclo cheniogloso, musclo cheniohioideo...), y atro sulco dito linia oblicua interna u milohioidea (punto d'inserción d'o musclo milohioideo, u suelo d'a boca).

Brancas

editar

Parten d'es estremidaz posteriors d'o cuerpo enta la zona superior, formando un anglo d'uns 15º, dito anglo mandibular u gonion. Cada branca, en a suya parti superior, presenta dos procesos, un anterior denominato apofisi coronoide, que sirve d'inserción ta o musclo temporal y atro posterior dito condilo mandibular. Entre os dos ye a escotadura mandibular. O condilo se troba recubierto por fibrocartilago y s'articula con a fosa mandibular (u cavitat glenoidal) d'o ueso temporal, formando l'articulación temporomandibular, situata por debant d'a canal auditiva externa.

Se veiga tamién

editar

Referencias

editar
  1. (an) Silbia Garcés Lardiés,Francho Rodés Orquín:Un borguil de parolas.Bocabulario dialeutal escolar, Gubierno d'Aragón, 2006, ISBN 84-689-7358-0, p.15
  2. (es) Francho Nagore Laín: Vocabulario de la Crónica de San Juan de la Peña (versión aragonesa, s. XIV), Universidat de Zaragoza, 2021, ISBN 978-84-1340-315-1, p.94


Partis d'o cuerpo humán
Tozuelo Boca (Labio · Luenga · Dient · Caixal) · Caixo · Cara · Cranio · Frent · Mentón · Naso · Orella · Pulso · Uello (Cella · Parpiello · Pestanya) · Variella
Cuello Foyeta · Garganchón
Tronco Abdomen · Anca · Ano · Cul · Esquena · Huembro · Melico · Peito · Renera · Tórax

Aparato reproductor masculín (Escroto · Pene · Testiclo) · Aparato reproductor femenín (Clitoris · Vachina · Vulva)

Extremidatz Brazo:  Abantbrazo · Caniella · Codo · Dido (Anular · Cordial · Currín · Index · Ungla · Pulgar) · Ixalla · Man · Maniquiello
Garra:  Cuixa · Chenullo · Calcanyar · Clavillar · Piet · Seco
Piel Barba · Mostaixa · Cameretas · Pelo · Zoqueta