Land Brandeburg

Brandeburg ligt im Nordoste vo Dytschland rund ums Bundesland Berlin umme. S Land grenzt im Süde an Sachse, im Norde an Meckleburg-Vorpommre, im Weste an Sachse-Anhalt und im Oste an Pole. Usserdem git s e kurzes Stück Gränze zu Niidersachse. Bin re maximale Nord-Süd-Úßdèenig vo 291 und re maximale Ost-West-Usdehnig vo 244 hät s Land e Gsamtflächi vo 29.476 km². E churzes Stück vo Brandeburg ligt an de Elbe.

Noch em misslungene Versüech vom Karl em Große hät de Heinrich I. 928 bis 929 d Brennaburg erobert. Die erschti urkundligi Erwähnig vo Brandeburg chunnt uss em Johr 937. Gege Änd vom 10. Johrhundert hän s d Slawe zruckerobert, s isch aber under em Albrecht em Bär widder züe Riich cho. Er hät sich spöter au als Markgraf vo Brandeburg bezeichnet.
In de Mark Brandeburg sin ball Städt (z. B. Berlin 1237) gründet worre. Ball isch es s gröschte Fürschtetum vom Riich gsi.

Brandeburg hät im Drißigjöhrige Krieg schwere Schade gnoh. Under em Friedrich Wilhelm isch Brandeburg vo Siidler uss ganz Europa besiidelt worre. Si hän bim Uffbau und de Entwicklig ghulfe und vyli Rächt kriegt.

Wyl de Herzog vo Schwoobe Friedrich III. (spöter as Friedrich I. Kaiser vom Häilige Röömische Riich) Preuße gründet hät, isch Brandeburg under preußischi Herrschaft cho. Under em Nochfolger vom Friedrich I. isch Preuße züe-n-re bedütende politische Macht worre. Brandeburg und Berlin sin politischi Zentre gsi.

Noch Zerstörige im Zweite Wältchrieg hät Brandeburg e Fümftel vo sinem Territorium an Pole abträtte mieße. S isch sällemols under sowietischer Bsetzig gsi. In de DDR isch es in drei Bezirk ydeilt worre.

Noch de dütsche Widdervereinigung vo 1990 isch Brandeburg züe me Land mit Potsdam als Hauptstadt worre. E Landesverfassig hät mer 1992 ygfiehrt.^[3]

S Zentrum vo de Brandeburger Industry isch an de A10 rund um Berlin und an gsicherte industriälle Chern. Z Ysehüttestadt an de Oder, z Hennigsdorf und z Brandeburg an de Havel hät s Stahlwerch. Südlig vo Berlin befinde sich vyli Logistikfirme und e Mercedes-Benz-Autowerk, e VW-Ersatzdeilwerk und d Firma MTU Aero Engines.

Im Nordoste vo Brandeburg isch d Erdölindustry e wichtigi Branche. Frankfurt an de Oder will sich als Solarstadt profiliere. Im Süde vom Land hät s mehreri Brunkohlegrüebe.

Witer vo Berlin eweg überwiige d Ernährigsindustry und d Landwirtschaft. Wyl in de letschte Johr meh Touriste uff Brandeburg cho sin, wird au sälli Branche besser gnutzt.

In de Region Potsdam hät s wäge de vyle Forschigsindustry e Schwerpunkt für d Forschig. Potsdam isch eine vo de wichtigste Biotechnologystandort vo Europa. 50,2 Prozänt vom Gen-Mais wird z Brandeburg abaut.

Lut re Studie hät Brandeburg folgendi Stärke:

• gringi Hebesätz vo de Gwerbestür
• e hoche Adeil an Undernehmigsgründige
• e hochi Investitionsquote vo de Hushalt
• gringere Züewachs an Schulde
• d Usgabe für Wüsseschaft sin erhöht worde

Zu de schwäche zällt Folgendes:

• gringeri Arbetsproduktivität
• hochi Arbetlosigkeit^[4]
• wenig Usbildigsplätz
• Rolle vo de Bürokraty

Wyl Brandeburg lang de historisch Kern vo Preuße gsi isch, isch es hütt e Aziehigspunkt für Züewanderer. Wäge de Toleranzpolitik isch au de kulturell Yfluss vo de Ywanderer (z. B. Hugenotte) z seh. S sin uss verschiidene Zyte Schlösser, Burge und Chirche erhalte bliibe wie z. B.:

• s Schloss Sanssouci
• s Schloss Boitzeburg
• s Schloss Neuhardenberg
• s Schloss Rheinsberg
• s Schloss Meseberg

Züe de Arbetsgmeinschaft „Städte mit historischen Stadtkernen“, wo historischi Bauwerk erhalte wän, ghöre zur Zit 31 Städt. Ältsti Städt sin wohl Brandeburg an de Havel, Potsdam, Beelitz/Belzig und Jüterbog (alli zwüsche 948 und 1007 zum erschte Mol erwähnt).

•   Commons: Brandeburg – Sammlig vo Multimediadateie
• Offizielli Website vo Brandeburg

1. ↑ noch de Europäische Charta vo de Regional- oder Minderheitensproche
2. ↑ Arbeitslosenquoten – Länder und Kreise. In: statistik.arbeitsagentur.de. Statistik der Bundesagentur für Arbeit, Januar 2021, abgruefen am 9. Februar 2021. 
3. ↑ Verfassung des Landes Brandenburg
4. ↑ De Adeil vo de Arbetslose variiert innerhalb vom Land stark.