Wys bron van België

U het geen regte om om hierdie bladsy te wysig nie, vir die volgende rede:
Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.
The block was made by ‪EPIC‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.
Start of block: 08:48, 2 Julie 2024
Expiry of block: 08:48, 2 Julie 2025
Your current IP address is 206.189.44.186. The blocked range is 206.189.32.0/20.
Sluit asseblief al bogenoemde besonderhede in by enige navrae wat jy maak. If you believe you were blocked by mistake, you can find additional information and instructions in the No open proxies global policy.
Otherwise, to discuss the block please post a request for review on Meta-Wiki. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.
U het toestemming om die bronteks te bekyk en te kopieer.
{{Inligtingskas Land
|noem_naam               = Koninkryk België
|volle_naam              = <small>''Koninkrijk België'' ([[Nederlands]])<br />''Royaume de Belgique'' ([[Frans]])<br />''Königreich Belgien'' ([[Duits]])</small>
|algemene_naam           = België
|beeld_vlag              = Flag of Belgium.svg
|beeld_wapen             = Great Coat of Arms of Belgium.svg
|simbool_tipe            = Landswapen
|beeld_kaart             = EU-Belgium.svg
|leuse                   = <br />[[Nederlands]]: ''Eendracht maakt macht''<br />[[Frans]]: ''L'union fait la force''<br />[[Duits]]: ''Einigkeit macht stark''<br /><small>''([[Afrikaans]]: "Eendrag maak mag")''</small>
|volkslied               = <br />Nederlands: ''De Brabançonne''<br />Frans: ''La Brabançonne''<br />Duits: ''Das Lied von Brabant''<br /><small>''(Afrikaans: "Die Brabançonne")''</small><br /><div class="center">[[Lêer:La Brabançonne.oga]]</div>
|amptelike_tale          = [[Nederlands]], [[Frans]], [[Duits]]
|hoofstad                = [[Brussel]]
{{Koördinate|50|51|N|4|21|O}}
|latd                    = 50
|latm                    = 51
|latNS                   = N
|longd                   = 4
|longm                   = 21
|longEW                  = O
|grootste_stad           = [[Brussel]]
|regeringsvorm           = Federale parlementêre<br />[[grondwetlike monargie]]<ref>{{en}} {{cite web|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/belgium/|title=Belgium|publisher=[[Central Intelligence Agency]]|accessdate=7 Maart 2024}}</ref>
|leiertitels             = <br />• [[Belgiese monargie|Koning]]<br />• [[Eerste minister]]
|leiername               = [[Filip van België|Filip]]<br />[[Alexander De Croo]]
|oppervlak_rang          = 136<sup>ste</sup>
|oppervlak_grootte       = 
|oppervlak               = 30&nbsp;689<ref name="bodem">{{nl}} {{cite web |url=https://statbel.fgov.be/nl/themas/leefmilieu/grond/bodemgebruik#figures |title=Bodemgebruik |publisher=Statistiek België |accessdate=13 September 2024}}</ref>
|oppervlakmi²            = 11&nbsp;849
|persent_water           = 0,635% (2023)<ref name="bodem" />
|bevolking_skatting      = .
|bevolking_skatting_jaar = 
|bevolking_rang          = 81<sup>ste</sup>
|bevolking_sensus        = 11&nbsp;763&nbsp;650<ref name="bevolking">{{nl}} {{cite web |url=https://statbel.fgov.be/nl/themas/bevolking/structuur-van-de-bevolking |title=Structuur van de bevolking |publisher=Statistiek België |accessdate=4 Junie 2024}}</ref>
|bevolking_sensus_jaar   = 2024
|bevolkingsdigtheid      = 383
|bevolkingsdigtheidmi²   = 992
|bevolkingsdigtheidrang  = 22<sup>ste</sup>
|BBP_PPP                 = $793,825&nbsp;miljard<ref name=imf2>{{en}} {{cite web |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=124,&s=NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,&sy=2021&ey=2028&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1 |title=Belgium |publisher=[[Internasionale Monetêre Fonds]] |date=Oktober 2023 |accessdate=7 Maart 2024}}</ref>
|BBP_PPP_rang            = 37<sup>ste</sup>
|BBP_PPP_jaar            = 2024
|BBP_PPP_per_kapita      = $67&nbsp;650<ref name="imf2" />
|BBP_PPP_per_kapita_rang = 20<sup>ste</sup>
|BBP                     = $658,120&nbsp;miljard<ref name="imf2" />
|BBP_rang                = 23<sup>ste</sup>
|BBP_jaar                = 2024
|BBP_per_kapita          = $56&nbsp;085<ref name="imf2" />
|BBP_per_kapita_rang     = 16<sup>de</sup>
|onafhanklikheidstipe    = • Verklaar<br />• Erken<br />• Huidige grondwet
|onafhanklikheidsgebeure = 
|onafhanklikheidsdatums  = van [[Nederland]]<br />[[4 Oktober]] [[1830]]<br />[[19 April]] [[1839]]<br />[[24 Oktober]] [[2017]]
|MOI                     = {{wins}} 0,937<ref>{{en}} {{cite web |url=https://hdr.undp.org/system/files/documents/global-report-document/hdr2021-22pdf_1.pdf |title=Human Development Report 2021/2022 |publisher=United Nations Development Programme |date=2021 |accessdate=7 Maart 2024}}</ref>
|MOI_rang                = 13<sup>de</sup>
|MOI_jaar                = 2021
|MOI_kategorie           = {{kleur|#090|baie hoog}}
|Gini                    = 24,2<ref>{{en}} {{cite web |url=https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/tessi190/default/table?lang=en |title=Gini coefficient of equivalised disposable income – EU-SILC survey |publisher=Eurostat |accessdate=7 Maart 2024}}</ref>
|Gini_rang               = 
|Gini_jaar               = 2023
|Gini_kategorie          = {{kleur|#090|laag}}
|geldeenheid             = [[Euro]] (€)
|geldeenheid_kode        = EUR
|land_kode               = BE
|tydsone                 = MET
|utc_afwyking            = [[UTC+01:00|+1]]
|tydsone_somer           = MEST
|utc_afwyking_DST        = [[UTC+02:00|+2]]
|internet_domein         = [[.be]]
|skakelkode              = 32
|voetskrif               = <div class="center">Portaal [[Lêer:Portal.svg|20px]] [[Portaal:Europa|Europa]]</div>
}}

'''België''' ([[Nederlands]]: ''België'', [ˈbɛlɣijə], {{Audio|Nl-belgie.ogg|luister}}; [[Frans]]: ''Belgique'', [bɛlʒik], {{Audio|Fr-belgique.ogg|luister}}; [[Duits]]: ''Belgien'', [ˈbɛlɡi̯ən], {{Audio|De-belgien.ogg|luister}}), amptelik die '''Koninkryk België''' ([[Nederlands]]: ''Koninkrijk België''; [[Frans]]: ''Royaume de Belgique''; [[Duits]]: ''Königreich Belgien''),<ref>In die minderheidstale van België: [[Limburgs]]: ''Keuninkriek Belsj'', [[Luxemburgs]]: ''Kinnekräich Belsch'', [[Pikardies]]: ''Roéyôme d'Bergike'', [[Wallonies]]: ''Royåme di Beldjike'', [[Wes-Vlaams]]: ''Keunienkryk België''.</ref> is 'n [[land]] in [[Noord-Europa|Noordwes-Europa]] begrens deur [[Nederland]], [[Duitsland]], [[Luxemburg]] en [[Frankryk]]. België het 'n bevolking van amper 11,8 miljoen (in 2024) in 'n gebied meer as dertigduisend vierkante kilometer groot. België lê op 'n kulturele kruispad tussen die [[Germaanse tale|Germaanse]] [[Europa]] (met Nederlandssprekende mense in die noorde, die [[Vlaminge]]) en die [[Romaanse tale|Romaanse]] Europa (met Franssprekende mense in die suide). Twee hooftale word in België gepraat: Nederlands – soms nie-amptelik [[Vlaams (taalkunde)|Vlaams]] genoem – in [[Vlaamse Gewes|Vlaandere]] in die noorde; en Frans, in [[Waalse Gewes|Wallonië]] in die suide. Die hoofstad, die [[Brusselse Hoofstedelike Gewes]], is amptelik tweetalig, maar die meerderheid van die inwoners praat Frans. 'n Amptelik erkende minderheid [[Duits]]e sprekers is in die ooste gesetel.<ref>{{de}} {{cite web |title=Die Deutschsprachige Gemeinschaft in Belgien |publisher=Die Deutschsprachige Gemeinschaft in Belgien |url=http://www.ostbelgienlive.be/DesktopDefault.aspx/tabid-84/186_read-448/ |accessdate=1 Oktober 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190902122630/http://www.ostbelgienlive.be/DesktopDefault.aspx/tabid-84/186_read-448 |archive-date=2 September 2019 |url-status=live |df=dmy-all }}</ref> Die linguistieke diversiteit lei gereeld tot politieke konflik, en word weerspieël in België se ingewikkelde regeringstelsel en politieke geskiedenis.

[[Lêer:Satellite image of Belgium in July 2001.jpg|duimnael|links|[[Nasa]]-Satellietbeeld van België]]
België se naam is afgelei van die gebiede se eerste benoemde inwoners, die ''[[Belgae]]'', 'n groep van meestal [[Kelte|Keltiese]] stamme, en van die [[Romeinse Ryk|Romeinse provinsie]] in noordelike [[Gallië]], wat as [[Gallia Belgica]] bekendgestaan het. Geskiedkundig was België deel van die [[Lae Lande]], wat ook Nederland en Luxemburg ingesluit het en 'n effens groter gebied as die huidige [[Benelux]]-stategroep gedek het. Van die einde van die [[Middeleeue]] tot die sewentiende eeu, was dit 'n vooruitstrewende handel- en kultuurmiddelpunt. Van die sestiende eeu tot met onafhanklikheid in 1830 was België, op daardie stadium die [[Suidelike Nederlande]] genoem, die terrein van talle veldslae tussen die Europese moondhede en is die "die vegkamp van Europa" genoem.

België was in 1951 'n stigterslid van die [[Europese Unie]] en huisves die hoofkantore daarvan, sowel as dié van ander belangrike internasionale organisasies, soos die [[NAVO]]. België se strydmag is volledig in NAVO geïntegreer en neem aan internasionale vredesendings ([[Libanon]], [[Afghanistan]]) deel.<ref name="HAT Taal-en-feitegids">HAT Taal-en-feitegids, Pearson, Desember 2013, ISBN 978-1-77578-243-8</ref>

== Etimologie ==
Volgens [[Julius Caesar]] het die ''[[Belgae]]'' die noordelikste deel van [[Gallië]] bewoon. Hulle het in 'n gebied geleef wat gestrek het van [[Parys]] tot by die [[Ryn]] en heelwat groter was as die huidige België. Caesar het eerder spesifiek die [[Latyn]]se woord ''Belgium'' gebruik om na 'n polities dominante deel van die gebied te verwys wat nou in Noord-Frankryk is.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.02.0002:book=8:chapter=46&highlight=belgio%2Cbelgium |title=Gallic War, 8.46 |author=[[Julius Caesar]]}}</ref><ref>{{en}} {{cite book |author=Edith Wightman |title=Gallia Belgica |page=12 |url=https://books.google.com/books?id=aEyS54uSj88C&pg=PA12 |year=1985 |isbn=978-0-520-05297-0}}</ref><ref>{{en}} {{cite book |author=González Villaescusa, Jacquemin |title=Gallia Belgica: An Entity with No National Claim |journal=Études rurales |year=2011 |volume=2 |issue=2 |pages=93–111 |doi=10.4000/etudesrurales.9499 |issn=0014-2182 }}</ref> Ná Caesar se veroweringe het ''[[Gallia Belgica]]'' die Latynse benaming geword vir 'n groot [[Romeinse provinsie]] wat die grootste deel van Noord-Gallië ingesluit het.

== Geskiedenis ==
{{Geskiedenis van die Beneluxstate}}
[[Lêer:Belgica1.png|duimnael|links|Die Romeinse provinsie [[Gallia Belgica]]]]
[[Lêer:Karldergrossesignatur.svg|duimnael|links|Karel die Grote se monogram]]
[[Lêer:Quad Flandria.jpg|duimnael|links|Kaart van Vlaandere in 1609]]
[[Lêer:Wappers belgian revolution.jpg|duimnael|links|''Episode van die Belgiese Rewolusie van  1830'', [[Egide Charles Gustave Wappers]] (1834), in die Antieke Kunsmuseum, Brussel]]
Oor die afgelope twee millennia het die gebied beduidende demografiese, politiese en kulturele skommelings ondergaan. Die eerste goed gedokumenteerde bevolkingsbeweging was die verowering van die gebied deur die [[Romeinse Republiek]] in die 1ste eeu v.C.

Die [[Germaanse volke|Germaanse]] [[Franke]] het in die vyfde eeu die [[Merowingiese Ryk|Merowingiese]] koninkryk gevestig wat  in die 8ste eeu met Pepijn die Korte en [[Karel die Grote]] die [[Karolingiese Ryk]] geword het. Tydens die [[Middeleeue]] is die Lae Lande verdeel in menige klein [[Feodalisme|feodale]] state (Vlaandere, Brabant, Henegouwen, Holland, Luxemburg, ensovoorts). Meeste daarvan is in die loop van die 14de en 15de eeue deur die Boergondiese hertoë Filips die Stoute, Jan sonder Vrees en [[Filips die Goeie]] in die Boergondiese Nederlande verenig. Die state het 'n mate van selfbestuur in die 15de eeu bereik en is in die 16de eeu die Sewentien Provinsies genoem.

Die geskiedenis van België kan vanaf 1585 (val van [[Antwerpen]]) onderskei word van die van Holland. 'n [[Burgeroorlog]], die [[Tagtigjarige oorlog]] (1568–1648), het die Sewentien Provinsies in die [[Die Republiek van die Sewe Verenigde Nederlande|Verenigde Provinsies]] in die noorde en die Spaanse Suidelike Nederlande in die suide verdeel. Die suidelike provinsies is opeenvolgend deur die [[Spanje|Spaanse]] en [[Oostenryk]]se [[Habsburg]]ers oorheers.

Tot met onafhanklikheid was die Suidelike Nederlande gesog deur talle Franse veroweraars en was dit die teater vir meeste van die Frans-Spaanse en Frans-Oostenrykse oorloë tydens die 17de en 18de eeue. Na die [[Franse Rewolusie|Veldtogte van die Franse Rewolusionêre Oorloë in 1794]], is die Oostenrykse Nederlande – insluitend gebiede wat nooit onder Habsburgse beheer was nie, soos die Bisdom van Luik – deur Frankryk oorrompel, wat 'n einde gebring het aan die Oostenrykse heerskappy.

Die Franse oorheersing sou twintig jaar duur, vanaf 1794 tot 1814. [[Napoleon Bonaparte]] sou 'n kragtige verfransingspolitiek toepas en gedurende die tyd het Vlaandere vinnig verfrans. Franse amptenare, onderwysers, regters en advokate het die land binnegestroom, en Nederlands was verbode verklaar. Alle moontlike maatreëls is getref om Nederlands in Vlaandere uit te roei. Nederlands is uit die stadsbestuur, gereg en die leer verban. Daarby is die Nederlandse pers ook vervolg (Picard 1963:87). In die groot stede [[Gent]], Antwerpen en Brussel, waar die stadsbesture Nederlands gebruik het, was verplig om slegs Frans te gebruik. Die hereniging van die Lae lande as die [[Verenigde Koninkryk van die Nederlande]] het in 1814 plaasgevind.

Die moderne staat België ontstaan in 1830, toe Nederland se suidelike provinsies afstig. Die [[Belgiese Rewolusie]] van 1830 lei tot die vestiging van 'n [[onafhanklikheid|onafhanklike]], [[Rooms-Katolieke Kerk|Rooms-Katolieke]] en neutrale België onder 'n voorlopige regering. Sedert die inhuldiging van [[Leopold I van België]] as koning in 1831, is België 'n grondwetlike monargie en parlementêre demokrasie. Tussen onafhanklikheid en die [[Tweede Wêreldoorlog]] het die demokratiese stelsel ontwikkel van 'n oligargie gekenmerk deur twee hoofpartye, die Katolieke en die Liberale, tot 'n algemene stemregstelsel wat 'n derde party, die Belgiese Arbeidersparty insluit en 'n sterk rol vir die vakunies. Oorspronklik was Frans, wat die aangenome taal van die adelstand en die [[bourgeoisie]] was, die enigste [[amptelike taal]]. Die land het sedertdien 'n tweetalige Nederlands-Franse stelsel ontwikkel.

Die Berlyn Konferensie van 1885 kom ooreen met die oorhandiging van die [[Kongo]] deur koning Leopold II as sy private besitting, die "Kongo-Vrystaat", aan die Belgiese staat. In 1908 is dit as 'n kolonie aan België gesedeer, hierna "Belgies-Kongo" genoem. België se neutraliteit is in 1914 tydens die [[Eerste Wêreldoorlog]] geskend toe die [[Duitse Keiserryk]] België as deel van die ''Schlieffen-plan'' ingeval het. Die voormalige Duitse kolonies Ruanda-Urundi – nou bekend as [[Rwanda]] en [[Burundi]] – is in 1916 deur Belgies-Kongo beset. Die gebiede is in 1924 deur die [[Volkebond]] aan België as mandaatgebiede toegeken. België is in 1940 weer tydens die [[blitzkrieg]]-offensief deur [[Nazi-Duitsland]] gedurende die [[Tweede Wêreldoorlog]] binnegeval. Belgies-Kongo het sy onafhanklikheid op 30 Julie 1960 tydens die Kongokrisis verkry en Ruanda-Urundi het in 1962 onafhanklik geword.

Na die Tweede Wêreldoorlog het België by [[NAVO]] aangesluit en het die land saam met Nederland en Luxemburg die [[Benelux]]-nasiegroep gevorm. België was ook een van die stigterslede van die [[Europese Ekonomiese Gemeenskap]]. België huisves die hoofkantore van NAVO en 'n groot deel van die Europese Unie se instellings en administratiewe owerhede, insluitend die Europese Kommissie, die Raad van die Europese Unie en meeste van die sessies van die Europese Parlement. Gedurende die 20ste eeu, en in besonder sedert die Tweede Wêreldoorlog, is die geskiedenis al hoe meer oorheers deur die outonomie van sy twee hoof taalgemeenskappe. Die tydperk word gekenmerk deur 'n styging in tussen-gemeenskap spanning en die eenheid van die Belgiese staat is op die voorgrond.<ref>{{en}} [http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/europe/4545433.stm Taaldispuut verdeel België, BBC Nuus, 13 Mei 2005]</ref> Deur middel van grondwetlike hervorminge in die 1970's en 1980's, het regionalisering van die unitêre staat tot die daarstel van 'n drievlakstelsel van federalisme, linguistieke gemeenskap en streeksregerings gelei, 'n kompromis wat daarop gemik was om [[taal]]spanning te minimaliseer. Deesdae hou die federale entiteite meer wetgewende mag as die nasionale tweekamerparlement.

== Politiek ==
[[Lêer:Koning Filip van België.jpg|duimnael|links|upright|Koning [[Filip van België]]]]
[[Lêer:Palais de la Nation Bruxelles.jpg|duimnael|Die Belgiese Parlement in Brussel]]
[[Lêer:Paleis brussel2.jpg|duimnael|Die Koninklike paleis in Brussel]]
[[Lêer:Informal meeting of ministers responsible for development (FAC). Arrivals Alexander De Croo (36766610160) (cropped2).jpg|duimnael|links|upright|Die eerste minister [[Alexander De Croo]]]]
[[Lêer:Justitiepaleis1.jpg|duimnael|Die Justisiepaleis in Brussel]]
België is 'n grondwetlike populêre monargie en parlementêre demokrasie wat ná die Tweede Wêreldoorlog ontwikkel het van 'n unitêre staat tot 'n [[federasie]]. Die tweekamerparlement bestaan uit 'n senaat en 'n Kamer van Verteenwoordigers. Die eersgenoemde is 'n mengsel van direk verkose senior politici en verteenwoordigers van die [[Gemeenskap (België)|gemeenskappe]] en [[Gewes (België)|geweste]]; terwyl laasgenoemde alle Belge agtien jaar en ouer in 'n proporsionele kiesstelsel verteenwoordig. België is een van die min lande met verpligte stemmery het en dus een van die hoogste verkiesingsdeelname ter wêreld het.<ref>{{en}} Election turnout in national lower house elections from 1960 to 1995, numbers from Mark N. Franklin's "Electoral Participation."</ref>

Die federale regering, voorheen deur die [[koning]] benoem, moet die vertroue van die Kamer van Verteenwoordigers hê. Dit word deur die [[eerste minister]] gelei. Die aantal Nederlands- en Franssprekende ministers is gelyk soos vereis deur die Grondwet.<ref>{{en}} [http://www.fed-parl.be/gwuk0006.htm#E11E6 Constitution of Belgium] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100403214530/http://www.fed-parl.be/gwuk0006.htm#E11E6 |date= 3 April 2010 }} Art. 99</ref> Die koning of koningin is die [[staatshoof]]. Hy of sy het egter slegs beperkte prerogatiewe. Werklike mag is gevestig in die eerste minister en die verskillende regerings wat die land regeer. Die regstelsel is gegrond op siviele reg en het sy oorsprong in die Napoleontiese kode. Die appèlhof is een vlak laer as die Hof van Cassatie, 'n instelling gegrond op die Franse ''Cour de cassation''.

België se politieke instellings is kompleks; politieke mag is grootliks georganiseer ter ondersteuning van verteenwoordiging van die hooftaalgroepe. Sedert ongeveer 1970 het die belangrike nasionale Belgiese politieke partye verdeel in afsonderlike komponente wat hoofsaaklik die belange van die twee gemeenskappe verteenwoordig. Die belangrikste partye in elke gemeenskap behoort tot drie hoof politiese families: die regtervleuel Liberale, die sentristiese Christen Demokrate, en die linkervleuel Sosiaal-Demokrate. Ander belangrike jonger partye is die Groenpartye en, veral in Vlaandere, die nasionaliste en verregse partye. Politiek word beïnvloed deur drukgroepe, soos vakunies en sakebelange in die vorm van die Verbond van Belgiese Ondernemings (Frans: ''Fédération des Entreprises de Belgique''; Nederlands: ''Verbond van Belgische Ondernemingen'').

In 1999 het die eerste minister [[Guy Verhofstadt]] van die VLD 'n ses-party Liberaal-Sosiaal-Demokrate-Groen koalisie, baie keer "die reënboog-regering" genoem. Dit was die eerste regering sonder die Christen-Demokrate sedert 1958.<ref>{{en}} [http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/europe/392004.stm Belgium's "rainbow" coalition sworn in, BBC News, 12 Julie 1999]</ref> In die 2003-verkiesings het Verhofstadt 'n tweede termyn in die amp gewen en 'n Liberaal-Sosiaal-Demokrate koalisie van vier partye gelei.<ref>{{fr}} [https://web.archive.org/web/20050905204905/http://www.lachambre.be/kvvcr/pdf_sections/pri/fiche/10F.pdf Composition of the Chamber of Representatives, on the official homepage of the Chamber]</ref>

'n Beduidende prestasie van die twee opeenvolgende Verhofstadt-regerings is die behaal van 'n begroting wat klop; België is een van slegs 'n paar lidlande van die EU wat dit kon regkry. Die beleid is in die 1990's onder druk van die Europese Raad deur opeenvolgende regerings toegepas. Die val van die vorige regering word hoofsaaklik toegeskryf aan die dioksienkrisis,<ref>{{en}} [http://www.wsws.org/articles/1999/jun1999/belg-j08.shtml Dioxin contamination scandal hits Belgium: Effects spread through European Union and beyond, World Socialist Web Site, 8 Junie 1999]</ref> 'n groot voedselvergiftigingskandaal in 1999 wat gelei het tot die vestiging van die Belgiese Voedselagentskap.<ref>{{en}} [http://www.favv-afsca.fgov.be/portal/page?_pageid=34,66751&_dad=portal&_schema=PORTAL History of the Federal Food Agency, at its official homepage] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20040821052037/http://www.favv-afsca.fgov.be/portal/page?_pageid=34,66751&_dad=portal&_schema=PORTAL |date=21 Augustus 2004 }}</ref> Die voorval het uitgeloop op 'n ongewoon groot verteenwoordiging deur die Groenparty in die parlement, en groter klem op omgewingspolitiek in die eerste Verhofstadtregering. Een Groenbeleid het byvoorbeeld gelei tot die kernkraguitfaseringwetgewing, wat moontlik aangepas sal word. Die afwesigheid van Christen-Demokrate in die regering het dit vir Verhofstadt moontlik gemaak om sosiale aangeleenthede uit 'n meer liberale oogpunt aan te pak en om nuwe wetgewing oor die gebruik van sagte dwelms, gay huwelike en die genadedood deur te voer. Tydens die twee mees onlangse parlementsittings het die regering aktiewe diplomasie in [[Afrika]] aangemoedig,<ref>{{en}} [http://www.tiscali.co.uk/reference/encyclopaedia/hutchinson/m0019846.html The Rwanda article at Tiscali.References] shows an example of Belgium's recent African policies.</ref> militêre ingryping in die Irakontwapeningskrisis teëgestaan, en wetgewing aangaande oorlogsmisdade deurgevoer. Beide van Verhofstadt se termyne is gekenmerk deur dispute tussen die Belgiese gemeenskappe. Die hoofgeskilpunte is die nagtelike lugverkeer by Brussellughawe en die status van die verkiesingsdistrik Brussel-Halle-Vilvoorde.

Die huidige eerste minister is [[Alexander De Croo]] van die [[Open Vld]]. Die huidige koning, [[Filip van België|Filip]], het koning [[Albert II van België|Albert II]] op 21 Julie 2013 opgevolg.

== Gemeenskappe, geweste en provinsies ==
[[Lêer:Communities of Belgium.svg|duimnael|links|Belgiese gemeenskappe:
{{sleutel|#fab274|[[Vlaandere|Vlaamse Gemeenskap]] / Nederlandse gebied}}
{{sleutel|#f2536b|[[Franse Gemeenskap van België|Franse Gemeenskap]] / Franse gebied}}
{{sleutel|#40bb6a|[[Duitse Gemeenskap van België|Duitse Gemeenskap]] / Duitse gebied}}]]
{|class="wikitable" style="text-align:center" cellpadding=0 cellspacing=0 align=right style="vertical-align:top; margin-left:5px; margin-right:0px;"
|+ '''België is verdeel in drie [[gemeenskap (België)|gemeenskappe]], drie [[gewes (België)|geweste]] en tien [[provinsies van België|provinsies]].'''
||[[Lêer:Vlaamse Gemeenschap in Belgium.svg|150px|Vlaamse Gemeenskap (Nederlandssprekend)]]<br />[[Vlaandere|Vlaamse Gemeenskap]]<br />(Nederlandssprekend)
||[[Lêer:Franse GemeenschapLocatie.png|150px|Franse Gemeenskap]]<br />[[Franse Gemeenskap van België|Franse Gemeenskap]]<br />(Franssprekend)
||[[Lêer:Duitstalige GemeenschapLocatie.png|150px|Duitse Gemeenskap]]<br />[[Duitse Gemeenskap van België|Duitse Gemeenskap]] <br />(Duitssprekend)
|-
||[[Lêer:Flemish Region in Belgium.svg|150px|Vlaamse Gewes]]<br />[[Vlaandere|Vlaamse Gewes]]
||[[Lêer:Walloon Region in Belgium.svg|150px|Waalse Gewes]]<br />[[Waalse Gewes]]
||[[Lêer:BelgiumBrussels.png|150px|Brusselse Hoofstedelike Gewes]]<br />[[Brusselse Hoofstedelike Gewes]]
|-
|[[Lêer:Provinces of Flanders.svg|150px|Vlaamse provinsies]]<br />[[provinsies van België|Vlaamse provinsies]]
|[[Lêer:Provinces of Wallonia.svg|150px|Waalse provinsies]]<br />[[provinsies van België|Waalse provinsies]]
|}
[[Lêer:Regions of Belgium.svg|duimnael|links|Belgiese geweste
{{sleutel|#fab274|[[Vlaandere|Vlaamse Gewes]] / Nederlandse gebied}}
{{sleutel|#2385d2|[[Brusselse Hoofstedelike Gewes]] / tweetalige gebied}}
{{sleutel|#f2536b|[[Waalse Gewes]] / Franse en Duitse gebiede}}]]

Die land se grondwet is op 14 Julie 1993 aangepas om 'n unieke federale staat gegrond op drie vlakke:
# Die federale regering in Brussel.
# Die drie [[gemeenskap (België)|taalgemeenskappe]]:
#* die Vlaamse Gemeenskap (Nederlandssprekend)
#* die [[Franse Gemeenskap van België|Franse Gemeenskap]] (Franssprekend)
#* die [[Duitse Gemeenskap van België|Duitse Gemeenskap]] (Duitssprekend)
# Die drie [[gewes (België)|geweste]] (wat van die taalgemeenskappe verskil met betrekking tot die Duitse Gemeenskap en die Brusselse Hoofstedelike Gewes):
#* die [[Vlaandere|Vlaamse Gewes]]
#* die [[Wallonië|Waalse Gewes]]
#* die [[Brusselse Hoofstedelike Gewes]]
Konflikte tussen die liggame word deur die Arbitrasiehof besleg. Die reling maak voorsiening vir 'n kompromis wat verskillende kulture toelaat om vreedsaam met mekaar te lewe.

Die Vlaamse Gemeenskap het in 1980 met die Vlaamse Gewes saamgegaan om die regering van [[Vlaandere]] te vorm.<ref>{{nl}} [http://www.flanders.be/ The official homepage of Flanders (Community and Region)]</ref> Die oorvleuelende grense van die geweste en gemeenskappe het twee noemenswaardige eienaardighede te weeg gebring: die Brusselse Hoofstedelike Gewes word ingesluit in beide die Vlaamse en Franse gemeenskappe, en die gebied van die Duitse Gemeenskap lê geheel en al in die Waalse Gewes ([[Wallonië]]). Die Vlaamse en Waalse geweste word verder onderverdeel in administratiewe entiteite, die provinsies.

Op die hoogste vlak van die drievlak-opstelling is die federale regering wat omsien na buitelandse sake, ontwikkelingsteun, verdediging, leër, polisie, ekonomiese bestuur, [[welsyn]], maatskaplike sekuriteit, vervoer, energie, telekommunikasie en wetenskaplike navorsing, beperkte vermoëns in onderwys en kultuur, en die toesig van belasting deur streeksowerhede. Die federale regering beheer meer as 90 persent van alle belasting. Die gemeenskapregerings is verantwoordelik vir die bevordering van taal, kultuur en onderwys – hoofsaaklik in skole, biblioteke en teaters. Die derde vlak is die gewesregerings, wat hoofsaaklik grond- en eiendomverwante sake soos behuising, vervoer, ens. hanteer. Byvoorbeeld, vir die bou van 'n skool word die boupermit vir 'n skoolgebou in Brussel wat aan die openbare skoolstelsel behoort deur die gewesregering van Brussel toegeken. Die skool as 'n inrigting val onder die regulasies van die Vlaamse regering as die primêre onderrigtaal Nederlands is, maar onder die Franse gemeenskapregering as die primêre taal Frans is.

België het tien ''[[provinsies van België|provinsies]]'', waarvan vyf in die [[Vlaamse Gewes]] en vyf in die [[Waalse Gewes]]:

{|class="wikitable sortable" style="vertical-align:top;"
! Provinsie !! Nederlandse Naam !! Franse naam !! Duitse naam !! Hoofstad
! Oppervlakte<br /><small>(1 Januarie 2025)<ref name="bodem" />
! Bevolking<br /><small>(1 Januarie 2024)</small><ref name="bevolking" />
! Bevolkingsdigtheid
! [[ISO 3166-2:BE]]<br /><ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.iso.org/obp/ui/#iso:code:3166:BE |title=BE – Belgium |publisher=ISO |accessdate=5 April 2022}}</ref>
|-
! colspan="11" style="background:#ccf;"|[[Vlaandere]]
|-
|[[Lêer:Flag of Antwerp.svg|20px]] [[Antwerpen (provinsie)]] ||'''''Antwerpen'''''||''Anvers''||''Antwerpen''
|[[Antwerpen]]
|2&nbsp;856&nbsp;km²
|1&nbsp;907&nbsp;000
|668 /km²
|VAN
|-
|[[Lêer:Flag of Oost-Vlaanderen.svg|20px]] [[Oos-Vlaandere]]||'''''Oost-Vlaanderen'''''||''Flandre orientale''||''Ostflandern''
|[[Gent]]
|3&nbsp;027&nbsp;km²
|1&nbsp;592&nbsp;000
|526 /km²
|VOV
|-
|[[Lêer:Flag of Flemish Brabant.svg|20px]] [[Vlaams-Brabant]]||'''''Vlaams-Brabant'''''||''Brabant flamand''||''Flämisch-Brabant''
|[[Leuven]]
|2&nbsp;118&nbsp;km²
|1&nbsp;197&nbsp;000
|565 /km²
|VBR
|-
|[[Lêer:Flag of Limburg (Belgium).svg|20px|raam]] [[Limburg, België|Limburg]]||'''''Limburg'''''||''Limbourg''||''Limburg''
|[[Hasselt, België|Hasselt]]
|2&nbsp;427&nbsp;km²
|{{0}}&nbsp;900&nbsp;000
|371 /km²
|VLI
|-
|[[Lêer:Flag of West Flanders.svg|20px]] [[Wes-Vlaandere]]||'''''West-Vlaanderen'''''||''Flandre occidentale''||''Westflandern''
|[[Brugge]]
|3&nbsp;197&nbsp;km²
|1&nbsp;226&nbsp;000
|384 /km²
|VWV
|-
! colspan="11" style="background:#ccf;"|[[Waalse Gewes]]
|-
|[[Lêer:Flag of Hainaut.svg|20px]] [[Hainaut]]||''Henegouwen''||'''''Hainaut'''''||''Hennegau''
|[[Mons]]
|3&nbsp;813&nbsp;km²
|1&nbsp;360&nbsp;000
|357 /km²
|WHT
|-
|[[Lêer:Flag of the Province of Liège.svg|20px]] [[Luik (provinsie)|Luik]]||''Luik''||'''''Liège'''''||'''''Lüttich'''''
|[[Luik (stad)|Luik]]
|3&nbsp;857&nbsp;km²
|1&nbsp;119&nbsp;000
|290 /km²
|WLG
|-
|[[Lêer:Official flag of the Arelerland.svg|20px]] [[Luxemburg (provinsie)|Luxemburg]]||''Luxemburg''||'''''Luxembourg'''''||''Luxemburg''
|[[Aarlen]]
|4&nbsp;459&nbsp;km²
|{{0}}&nbsp;295&nbsp;000
|66 /km²
|WLX
|-
|[[Lêer:Flag of Namur Province.svg|20px]] [[Namur (provinsie)|Namur]]||''Namen''||'''''Namur'''''||''Namur'' (''Namür'')
|[[Namur (stad)|Namur]]
|3&nbsp;675&nbsp;km²
|{{0}}&nbsp;504&nbsp;000
|137 /km²
|WNA
|-
|[[Lêer:Drapeau Province BE Brabant Wallon.svg|20px]] [[Waals-Brabant]]||''Waals-Brabant''||'''''Brabant wallon'''''||''Wallonisch-Brabant''
|[[Waver]]
|1&nbsp;097&nbsp;km²
|{{0}}&nbsp;414&nbsp;000
|377 /km²
|WBR
|-
! colspan="11" style="background:#ccf;"|[[Brusselse Hoofstedelike Gewes]]
|-
|[[Lêer:Flag of the Brussels-Capital Region.svg|20px]] [[Brusselse Hoofstedelike Gewes]]||''Brussels Hoofdstedelijk Gewest''||''Région de Bruxelles-Capitale''||''Region Brüssel-Hauptstadt''
|[[Brussel]]
|162&nbsp;km²
|1&nbsp;250&nbsp;000
|7&nbsp;716 /km²
|BBR
|- class="sortbottom"
! ''Totaal''
! ''België''
! ''Belgique''
! ''Belgien''
! [[Brussel]]
! style="text-align:left;"|30&nbsp;689&nbsp;km²
! style="text-align:left;"|11&nbsp;764&nbsp;000
! style="text-align:left;"|383 /km²
!
|}

Die Vlaamse Gewes bestaan uit 285, die Waalse Gewes uit 261 en die Brusselse Hoofstedelike Gewes uit 19 munisipaliteite, in totaal 565 munisipaliteite.

== Geografie ==
[[Lêer:Be-map-nl.png|duimnael|[[Brussel]], [[Antwerpen, stad|Antwerpen]], [[Gent]], [[Charleroi]], [[Liège]] (Luik),  [[Brugge]] en [[Namen, stad|Namen]] is die sewe grootste stede van België]]
[[Lêer:Hautes-Fagnes.jpg|duimnael|links|Landskap in die [[Hautes Fagnes]] in die [[Ardenne]]]]
België, met 'n oppervlakte van 30&nbsp;689 [[vierkante kilometer]], het drie geografiese streke: die laagliggende kusvlakte in die noordweste, wat deel uitmaak van die [[Noordsee]]bekken, die sentrale plato met heuwels, en die bergagtige [[Ardenne]]-hooglande in die suidooste. Die kusvlakte bestaan hoofsaaklik uit sandduine en polders. Polders is drooggemaakte gebiede, naby seevlak of onder seevlak wat van die see herwin is, waarteen dit beskerm word met [[dyk]]e of verder in die binneland, deur velde wat met kanale gedreineer word.

Die tweede geografiese streek, die sentrale plato, lê verder in die binneland. Dit is 'n golwende gebied wat geleidelik styg en baie vrugbare valleie het.

Die derde geografiese gebied, genaamd die Ardenne, is meer ru<!--rugged--> as die eerste twee. Dit is 'n digbeboste plato, baie rotsagtig en nie juis geskik vir boerdery nie, wat tot in die noorde van Frankryk strek. Dit is waar meeste van België se wild aangetref word. Daar is ook dele wat meer gebroke is met grotte.

België se hoogste punt, die Signal de Botrange in die Hoë Vene-gebergte, teen slegs 694&nbsp;[[meter]] (2&nbsp;277&nbsp;voet) is in die gebied geleë.

Die klimaat is maritiem-gematig, met 'n beduidende neerslag in al die seisoene (Köppen klimaat klassifikasie: ''Cfb''). Die gemiddelde temperatuur is 3&nbsp;°[[Celsius|C]] (37&nbsp;°[[Fahrenheit|F]]) in Januarie, en 18°C (64°F) in Julie; die gemiddelde neerslag is 65&nbsp;[[millimeter]] (2,6&nbsp;duim) in Januarie, en 78&nbsp;millimeter (3,1&nbsp;duim) in Julie).<ref>{{en}} [http://www.eurometeo.com/english/climate/city_EBBR/id_GT/meteo_brussels_belgium Eurometeo: The meteo at Brussels]</ref> In die Ardenne neem die maritieme invloed geleidelik af, en hier word jaarliks meer as 120 dae met temperature benede vriespunt aangeteken.

== Ekonomie ==
=== Oorsig ===
[[Lêer:Ougree 16.jpg|duimnael|Staalvervaardiging langs die Maasrivier in Ougrée naby Luik]]
As 'n hoogs ontwikkelde markekonomie was België in 1961 een van 19 stigterslande van die [[OESO]], 'n groep van leidende geïndustrialiseerde westerse demokrasieë. Met 'n bevolking van sowat 11,5 miljoen en 'n geskatte bruto binnelandse produk (BBP) van €550 miljard in 2019 het België een van die hoogste BBP per capita ter wêreld. Die BBP-groei vir 2011 is op 2,5 persent gereken. Die openbare skuldlas, wat teen die einde van 2011 96,8 persent van die BBP beloop het, is nogtans relatief hoog.

As 'n digbevolkte land trek België voordeel uit sy geografiese ligging in een van die wêreld se mees geïndustrialiseerde streke. Dit was die eerste land op die Europese vasteland waar 'n nywerheidsomwenteling in die vroeë 19de eeu plaasgevind het. België het 'n uitstekende [[infrastruktuur]] van vervoergeriewe met seehawens, kanale, spoorweë en paaie ontwikkel om sy ekonomie met dié van sy buurlande te integreer. As een van die stigterslede van die destydse Europese Ekonomiese Gemeenskap (tans die Europese Unie) is België 'n groot voorstander van verdere ekonomiese integrasie in Europa.

Die land het 'n baie oop ekonomie waar in- en uitvoere min of meer gelykstaan aan die BBP. België is sodoende heeltemal afhanklik van die wêreldmark en trek naas sy ligging digby belangrike markte soos Duitsland, Frankryk, Nederland en die [[Verenigde Koninkryk]] ook voordeel uit sy menslike hulpbronne van hoogs opgeleide, meertalige en produktiewe werknemers.

Die Belgiese nywerheidsektor steun veral op die verwerking en veredeling van ingevoerde grondstowwe en halfvervaardigde goedere wat dan as verwerkte goedere uitgevoer word. Behalwe vir steenkool, wat nie meer teen mededingende koste ontgin kan word nie, beskik die land nie oor noemenswaardige natuurlike hulpbronne nie. Nogtans is die meeste tradisionele nywerheidsektore in België se ekonomie verteenwoordig, waaronder staal- en tekstielvervaardiging, raffinaderye, chemiese nywerhede, voedselverwerking, farmaseutiese nywerhede, motorvervaardiging ([[Renault]] in Vilvoorde), elektroniese nywerhede en masjienbou. Ondanks die sterk nywerheidsektor het dienste 77,4% van die totale BBP in 2009 opgelewer. Die [[landbou]]sektor se aandeel het tot sowat een persent gedaal.

=== Ekonomiese ontwikkeling in die 20ste eeu ===
[[Lêer:Zicht op het Delwaidedok.jpg|duimnael|'n Houerterminaal in Antwerpen se seehawe]]
Sowat twee eeue lank, van die begin van die Belgiese nywerheidsomwenteling tot in die tyd van die [[Eerste Wêreldoorlog]], was Franssprekende Wallonië die tegnologies mees gevorderde landsdeel waar swaar nywerhede uit die plaaslike mynbouaktiwiteite, veral die ontginning van steenkoolvoorrade, ontwikkel het. Vlaandere het daarenteen hoofsaaklik 'n landboustreek gebly.

Hierdie prentjie het eers in die tyd tussen die twee wêreldoorloë begin verander. Gedurende die Tweede Wêreldoorlog is België se nywerhede en infrastruktuur nouliks deur oorlogshandelinge geraak, om sodoende die basis vir 'n vinnige na-oorlogse ekonomiese groei te vorm waaruit veral Vlaandere voordeel kon trek. Hier het ligte nywerhede op groot skaal hoofsaaklik in die korridor tussen Brussel en Antwerpen ontstaan. In Antwerpen, die tweede grootste seehawe in Europa ná [[Rotterdam]], is belangrike petrochemiese aanlegte gekonsentreer.

In dieselfde tydperk het Wallonië se tradisionele nywerhede soos [[staal]]vervaardiging hul mededingendheid op die wêreldmark verloor. Aanvanklik is die uitwerkings van hierdie ekonomiese agteruitgang nog deur die algemene groei van die wêreldekonomie versag, maar uiteindelik het die sterk verhoging in energiepryse gedurende die oliekrisisse van 1973 en 1979 die ekonomie in 'n langdurige resessie gedompel. In die 1980's en 1990's het die ekonomiese sentrum van België geleidelik noordwaarts na Vlaandere begin verskuif.

=== Buitelandse beleggings ===
Die ekonomiese groei wat België in die 1960's ervaar het, het sterk op buitelandse beleggings gesteun. Veral Amerikaanse ondernemings het 'n sentrale rol by die uitbreiding van ligte en petrochemiese nywerhede in die 1960's en 1970's gespeel. Die Belgiese regering bevorder steeds buitelandse beleggings om die skepping van nuwe werkgeleenthede te verseker. Vlaandere, die Hoofstedelike Gewes van Brussel en Wallonië geniet intussen 'n groot mate van outonomie wat die werwing van beleggers betref.

Die kumulatiewe buitelandse beleggings het in 2009 $705 miljard beloop. Amerikaanse en ander buitelandse ondernemings in België verteenwoordig sowat 11% van alle werkgeleenthede (die Amerikaanse aandeel is 6%). Amerikaanse maatskappye het groot belange in die chemiese bedryf, motorvervaardiging, olieraffinaderye en farmaseutiese nywerhede. Industriële beleggings het uiteindelik ook 'n groot aantal Amerikaanse ondernemings uit die dienstesektor na België gelok, waaronder banke, regskantore, PR- en advertensiemaatskappye, rekeningkundige firma's en personeeladviseurs. Tans woon meer as 20&nbsp;000 Amerikaanse deskundiges in België. Die Europese Unie se program om 'n geïntegreerde gemeenskaplike mark te skep, het vanaf 1989 die vestiging van talle Amerikaanse regsondernemings en advokate in Brussel bevorder.<ref>{{en}} [http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/2874.htm#econ ''U.S. Department of State – Background Note: Belgium'']</ref>

=== Buitelandse handel ===
[[Lêer:Port cranes at Zeebrügge, Belgium 2.JPG|duimnael|Hyskrane in die [[Zeebrugge]]-hawe]]
Die Belgiese ekonomie is sterk gefokus op buitelandse handel, veral in hoë waardetoegevoegde goedere. Die belangrikste invoere is voedselprodukte, masjinerie, ongeslypte diamante, petroleum en petroleumprodukte, chemikalieë, klere en bybehore, en tekstiel. Die hoofuitvoere is motors en motoronderdele, voedsel en voedselprodukte, yster en staal, geslypte diamante, tekstiel, plastiek, petroleumprodukte, en nie-yster-metale. Sedert 1922 het België en Luxemburg 'n enkele handelsmark binne 'n aksyns- en monetêre unie – die België-Luxemburg Ekonomiese Unie. Die grootste handelsvennote is Duitsland, Nederland, Frankryk, die Verenigde Koninkryk, [[Italië]], die Verenigde State en Spanje.

{| class="wikitable"
! 2010
! Invoere
! Uitvoere
! Geldeenheid
|-
| Nederland
| 50,7
| 28,0
| miljard €
|-
| Duitsland
| 34,7
| 35,2
| miljard €
|-
| Frankryk
| 26,8
| 34,8
| miljard €
|-
| Suid-Afrika
| 8,398
| 12,449
| miljard ZAR
|}
<small>Bronne: Suid-Afrikaanse Departement van Handel en Nywerheid<ref>{{en}} [http://apps.thedti.gov.za/econdb/raportt/rapcoun.html ''thedti.gov.za: Suid-Afrikaanse handel volgens lande''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120414025246/http://apps.thedti.gov.za/econdb/raportt/rapcoun.html |date=14 April 2012 }}</ref> en die<br />Duitse Departement van Buitelandse Sake<ref>{{de}} [http://www.auswaertiges-amt.de/sid_296B0F91967919C2A0F1E6F8AE6CBDF5/DE/Aussenpolitik/Laender/Laenderinfos/Belgien/Wirtschaft_node.html ''Belgien – Wirtschaft''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121207060039/http://www.auswaertiges-amt.de/sid_296B0F91967919C2A0F1E6F8AE6CBDF5/DE/Aussenpolitik/Laender/Laenderinfos/Belgien/Wirtschaft_node.html |date= 7 Desember 2012 }}</ref></small>

=== Monetêre beleid ===
Op 1 Mei 1998 het België een van die lidstate van die Europese Monetêre Unie geword. Op 1 Januarie 2002 het die [[Euro]] die Belgiese frank (BFR) as geldeenheid en wettige betaalmiddel vervang.

=== Mannekrag en welsynstelsel ===
Die welsynstelsel, wat in die 1950's en 1960's gedurende 'n lang fase van ekonomiese groei en stabiliteit uitgebrei is, sluit werkloosheidversekering, kinderonderhoudstoelaes, pensioene vir invaliedes en ander toelaes in. Met die resessie in die 1970's het die welsynstelsel 'n groeiende finansiële las vir die ekonomie geword en tot begrotingstekorte gelei.

Die nasionale werkloosheidstatistieke versluier die verskille tussen Vlaandere en Wallonië. Die suidelike Franssprekende landsdeel ly hoofsaaklik aan strukturele werkloosheid, terwyl dit in Vlaandere eerder siklies van aard is.

Die nasionale werkloosheidsyfer het in November 2011 7,0% beloop. Die totale Belgiese mannekrag is 4,47 miljoen, waarvan 73% in die dienstesektor, 25% in die nywerheidssektor en 2% in die landbousektor werksaam is.

== Demografie ==
[[Lêer:Antwerpen, Liebfrauenkathedrale.jpg|duimnael|Onze-Lieve-Vrouwekerk in Antwerpen]]
Die [[bevolkingsdigtheid]] (381 per vierkante kilometer in 2023) is een van die hoogstes in Europa, na Nederland en sommige klein lande soos [[Monaco]]. Die gebiede met die hoogste bevolkingsdigtheid is die Brussel-Antwerpen-Gent-[[Leuven]] agglomerate, ook bekend as die Vlaamse Diamant, sowel as belangrike stedelike sentra soos [[Liège]] (Luik), [[Charleroi]], [[Kortryk]] (Courtrai), [[Brugge]] (Bruges), [[Hasselt, België|Hasselt]] en [[Namur (stad)|Namur]] (Namen). Die [[Ardenne]] het die laagste digtheid. Teen 2023 het die [[Vlaamse Gewes]] 'n bevolking van omtrent 6&nbsp;775&nbsp;000 gehad, die [[Waalse Gewes]] omtrent 3&nbsp;682&nbsp;000 en die [[Brusselse Gewes]] omtrent 1&nbsp;241&nbsp;000.<ref name="statbel">{{de}} {{en}} {{fr}} {{nl}} [http://statbel.fgov.be/ Official statistics of Belgium]</ref> Byna die hele bevolking is stedelik (97,3% in 1999).<ref name="undp">{{en}} [http://www.undp.org/hdr2001/indicator/cty_f_BEL.html United Nation Development Programme] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071114034228/http://www.undp.org/hdr2001/indicator/cty_f_BEL.html |date=14 November 2007 }}</ref> Die belangrikste stede en hulle bevolking in 2023 is [[Brussel]] (194&nbsp;000), [[Antwerpen]] (539&nbsp;000), [[Gent]] (268&nbsp;000), [[Charleroi]] (204&nbsp;000), [[Luik (stad)|Luik]] (195&nbsp;000) en [[Brugge]] (120&nbsp;000).<ref name="statbel" />

Die ''laïque'' grondwet maak voorsiening vir geloofsvryheid, en die regering respekteer dit in die algemeen in praktyk. Volgens die ''2001 Opname en Studie van Geloof'',<ref>{{en}} [http://www.state.gov/g/drl/rls/irf/2004/35444.htm International Religious Freedom Report 2004 at the US Department of State]</ref> identifiseer omtrent 47% van die bevolking hulleself as behorende tot die Katolieke kerk. Volgens die syfers is die [[Moslem]]bevolking die tweede grootste geloofsgemeenskap teen 3,5%. Sedert onafhanklikheid het Katolisisme, met sterk [[vryedenke]] en veral [[vrymesselaar]]bewegings as teengewig, 'n belangrike rol gespeel in België se politieke lewe, in besonder deur die Christen vakunie (CSC/ACV) en die Christen Demokrate partye (CD&V, CDH).

Die oorgrote meerderheid van Belge is Vlaams en [[Waals]]. Saam verteenwoordig hulle 'n bietjie meer as 85%. Daar is baie ander Europese bevolkings wat 'n groot en groeiende deel vorm soos [[Italianers|Italiaanse]], [[Franse]], en [[Duitsers|Duitse]], wat ongeveer 11,1% beslaan. Arabiese immigrante, meestal uit [[Marokko]] en [[Algerië]], saam met immigrante uit [[Turkye]] tel sowat 3% van die totale bevolking.

98% van die volwasse bevolking is geletterd.<ref name="ethnologue">{{en}} [http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=BE Ethnologue.com] published by SIL International</ref> Onderwys is verpligtend van die ouderdom van ses tot 18, maar baie Belge hou aan studeer tot die ouderdom van omtrent 23.  In 1999 het België teen 42% in verhouding die derde hoogste aantal 18–21-jariges onder die OESO-lande gehad wat vir na-sekondêre opvoeding geregistreer was.<ref>{{en}} [http://nces.ed.gov/programs/digest/d03/ch_6.asp Digest of Education Satistics 2003, US National Education Statistics] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050911024042/http://nces.ed.gov/programs/digest/d03/ch_6.asp |date=11 September 2005 }}</ref> Nogtans styg kommer in die afgelope aantal jare oor seker vorm van ongeletterdheid soos funksionele ongeletterdheid. In die tydperk 1994–98, ontbreek 18,4% van die bevolking funksionele geletterdheidvermoëens.<ref name="undp" /> In 'n spieëlbeeld van die historiese politiese konflikte tussen die vryedenke en Katolieke segmente van die bevolking is die Belgiese onderwysstelsel verdeel in 'n ''laïque'' tak wat deur die gemeenskappe, die provinsies en die munisipaliteite beheer word en 'n gesubsidieerde godsdienstige – meestal Katolieke – tak wat deur beide die gemeenskappe en die godsdienstige owerhede beheer word – gewoonlik die bisdomme. Daar moet daarop gelet word dat – ten minste vir die Katolieke skole – die godsdienstige owerhede baie beperkte mag oor die skole het.

=== Natuurlike bevolkingsaanwas ===
[[Lêer:Belgium demography.svg|duimnael|België se bevolkingsgroei (1948–2009)]]
Geboortekoers in 2014:<ref>{{fr}} [http://www.iweps.be/taux-de-natalite ''IWEPS Institut wallon de l'évaluation, de la prospective et de la statistique – Taux de natalité. Besoek op 29 Mei 2016'']</ref>
{| class="wikitable"
! Streek !! Geboortes !! Geboortekoers per 1&nbsp;000 inwoners
|-
| Wallonië || 38&nbsp;690 || 10,8
|-
| Brussel || 18&nbsp;514 || 15,8
|-
| Vlaandere || 67&nbsp;211 || 10,5
|-
| België || 124&nbsp;415 || 11,1
|}

== Tale ==
[[Lêer:Bruxelles-Brussel.jpg|duimnael|[[Frans]] en [[Nederlands]] is altwee amptelike tale van die Hoofstadgewes [[Brussel]] en al die Brusselse munisipaliteite]]
Met die verowering van Antwerpen in 1585 is 'n politieke en kulturele proses ingelei waardeur die status van Nederlands in die Suidelike Nederlande beperk was tot sy rol as omgangstaal van die laer klasse van die bevolking, terwyl die hoogs opgeleide bourgeoisie die voorkeur aan die wêreldtaal Frans gegee het. Alhoewel die Vlaminge reeds in 1830, die jaar waarin die huidige Koninkryk België as 'n selfstandige staat gestig is, die meerderheid gevorm het, het hulle vanweë die sterk verfransing van die openbare politieke en kulturele lewe tot by die 19de en 20ste eeu 'n sosiologiese minderheid gebly. Frans is in 1830 ook tot die amptelike taal van België verklaar.

As 'n literêre taal was Suid-Nederlands, wat uit die Vlaams-Brabantse skryftaal van die 16de eeu ontwikkel het, slegs gebruiklik vir minder hoogstaande genres soos die volksliteratuur en het naas plaaslike dialekte veral onder die sterk invloed van die Franse kultuurtaal gekom, waardeur sy woordeskat en sinsbou duidelik van dié van Noord-Nederlands, die amptelike taal van Nederland, verskil het.

Vanaf omtrent 1850 het egter 'n nuwe literêre taal begin ontwikkel wat Noord-Nederlands as sy voorbeeld geneem het, en dit het van 'n onvolkome Vlaamse streeksvariant gedurende die 20ste eeu uiteindelik tot 'n gelykwaardige Nederlands verander, wat behalwe vir klein leksikale en sintaktiese verskille grootliks met die taal van Nederland ooreenkom.

Vandag is omtrent 60% van die land Nederlandssprekend, 40% Franssprekend en 1% Duitssprekend. Brussel is amptelik Frans-Nederlands tweetalig, maar meestal Franssprekend; dit het van 'n Nederlandsprekende plek ontwikkel tot 'n tans oorheersend Franse karakter.

Beide die Nederlands wat in België gepraat word en die Belgiese [[Frans]] verskil effens in [[woordeskat]] en semantiese klem van die variëteite wat in Frankryk en Nederland gepraat word. Baie mense praat nog steeds [[dialek]]te van Vlaams en Waals. Die dialekte, saam met ander soos [[Pikardies]] of [[Limburgs]],<ref name="ethnologue" /> word nie in die openbare lewe gebruik nie.

== Sport ==
[[Lêer:Kim Clijsters 2006.jpg|duimnael|links|[[Kim Clijsters]] tydens de Acura Classic in 2006]]
[[Lêer:Belgium national football team 2011-03-25 (01).jpg|duimnael|Die [[Belgiese nasionale sokkerspan]] in 2011]]
[[Lêer:Germany vs Belgium rugby match.jpg|duimnael|[[Duitse nasionale rugbyspan|Duitsland]] speel teen [[Belgiese nasionale rugbyspan|België]] op 29 April 2006 in [[Hannover]], [[Duitsland]]]]
Sedert die 1970's word [[sport]]klubs en -federasies in België deur die Taalgemeenskappe apart georganiseer.<ref>{{en}} {{cite book|title=Organised sport in transition: development, structures and trends of sports clubs in Belgium|author1=Task, Marijke|author2=Renson, Roland |author3=van Reusel, Bart |lastauthoramp=yes |work=Sport clubs in various European countries|editor=Klaus Heinemann|publisher=Schattauer Verlag|year=1999|isbn=3-7945-2038-6|pages=183–229}}</ref> [[Sokker]] is die gewildste sportsoort in albei dele van België; [[fietsry]], [[tennis]], [[swem]], [[judo]]<ref>{{en}} {{cite book|title=Belgium|author=Wingfield, George |publisher=Infobase Publishing|editor=Charles F. Gritzner|year=2008|isbn=978-0-7910-9670-3|pages=94–95}}</ref> en [[basketbal]] is ook gewild.<ref>{{en}} {{cite news |title=Belgium's 10 most popular sports |author=Hendricks, Kelly |work=The Bulletin |date=20 Junie 2014 |url=https://www.thebulletin.be/six-most-popular-sports-belgium-0 |accessdate=1 Oktober 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180910061213/https://www.thebulletin.be/six-most-popular-sports-belgium-0 |archive-date=10 September 2018 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref> Onder die bekende fietsryers het Eddy Merckx die [[Tour de France]] vyf keer gewen en Tom Boonen een keer. België het ook twee huidige vroue-tenniskampioene: [[Kim Clijsters]] en Justine Henin. 'n Ander bekende voormalige Belgiese atleet is [[Jacques Rogge]], die agste President van die [[Internasionale Olimpiese Komitee]] tussen 2001 en 2013.

Die [[Belgiese nasionale sokkerspan]] staan bekend as die "Rooi Duiwels". Hulle het alreeds 14 keer aan die [[FIFA]] [[Sokker-Wêreldbeker]] deelgeneem en tydens die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2018]] hul beste prestasie opgelewer en die derde plek bereik. België kon sewe keer vir die [[UEFA Europa-beker]] kwalifiseer en het tydens dié toernooi van 1980 as naaswenner geëindig. België se hoogste sokkerliga is die [[Eerste klasse (sokker België)|Eerste klasse]], gevolg deur die [[Tweede klasse (sokker België)|Tweede klasse]].

[[Rugby]] word ook in België gespeel, maar die [[Belgiese nasionale rugbyspan]] kon tot dusver nog nie vir 'n [[rugbywêreldbeker]]toernooi kwalifiseer nie. Hulle ding in die [[Europese Rugbykampioenskap]] met ander opkomende rugbyspanne mee.

België het al verskeie groot sportgeleenthede soos die [[Olimpiese Somerspele 1920]], die UEFA Europa-beker in 1972 en die UEFA Europa-beker in 2000 (saam met Nederland) gehuisves. Sedert 1925 word die [[Belgiese Grand Prix]] op die [[Circuit de Spa-Francorchamps]] aangebied.

== Kultuur ==
[[Lêer:Pralines cut.jpg|duimnael|links|Belgiese sjokolade]]
[[Lêer:Fosses-la-Ville JPG03.jpg|duimnael|Fosses-La-Ville, Sint Brigide kapel (VIII-Xde eeu) – voorbeeld van Romaanse argitektuur in België]]
[[Lêer:Ixelles Hankar 050810 (3).JPG|duimnael|Elsene (Brussel), Rue Defaqz, balkon van die huis Ciamberlani (1897 – Argitek: Paul Hankar – voorbeeld van [[Art Nouveau]]-argitektuur in België]]
Die Belgiese kultuurlewe neig om binne elkeen van die gemeenskappe gefokus te wees. Gedeelte elemente is minder belangrik aangesien daar geen tweetalige universiteite is nie, behalwe die koninklike militêre akademie, geen gemene media, en geen enkele groot gemene kulturele of wetenskaplike organisasie waar beide hoofgemeenskappe verteenwoordig is nie. België is wel bekend vir die land se skone kunste en argitektuur.

Die gebied wat ooreenkom met vandag se België het die vooruitgang van belangrike kunsbewegings wat 'n reuse invloed op Europese kuns gehad het ondervind. Die Mosankuns, die vroeë Nederlandse skilderkuns, die Vlaamse [[Renaissance]]- en Barokskilderkuns, en belangrike voorbeelde van Romaanse, [[Gotiese argitektuur|Gotiese]], Renaissance- en Barokargitektuur, en die Vlaamse polifonie het in die suidelike deel van die Lae Lande ontwikkel en is mylpale in kunsgeskiedenis.

Die ryk kuns-uitset, baie keer in geheel na verwys as Vlaamse kuns, het in die tweede helfte van die 17de eeu geleidelik agteruitgegaan. Baie oorspronklike kunstenaars het egter gedurende die 19de- en 20ste eeue te voorskyn gekom. In musiek het Adolphe Sax die saxofoon in 1846 uitgevind. Eugène Ysaÿe was 'n belangrike 19de- en 20ste eeuse Belgiese violis. In argitektuur was Victor Horta 'n belangrike inisieerder van die [[Art Nouveau]]-styl. België het beroemde vorms van [[romantiek]]e, ekspressionistiese en surrealistiese skilders opgelewer; dit sluit Egide Wappers, [[James Ensor]], Constant Permeke en René Magritte in. Op 8 November 1948 het die Belgiese skrywers Christian Dotremont en Joseph Noiret die stigting van die vereniging van skilders en literatore genaamd "CoBrA", na die naam van die 3 nasionale hoofstede van die lande waaruit die aanvanklik betrokke kunstenaars kom: [[Kopenhagen|'''Co'''penhagen]], [[Brussel|'''Br'''ussel]], [[Amsterdam|'''A'''msterdam]]) gelei. Dotremont en Noiret het later ook die skrywers Marcel Havrenne en Hugo Claus en die skilders Pol Bury, Pierre Alechinsky, Louis Van Lint, die etnoloog Luc de Heusch en die musikant Jacques Calonne in Brussel by die beweging betrek.

In letterkunde het België verskeie bekende outeurs opgelewer soos die digters Emile Verhaeren, Guido Gezelle, Herman de Coninck, Myriam Vanhee, Tom Lannoye, [[Jacques Brel]] en roman skrywer Hendrik Conscience, Willem Elsschot en Georges Simenon. Die digter en toneelskrywer Maurice Maeterlinck het die [[Nobelprys vir Letterkunde]] in 1911 ontvang. Die bekendste Frans-Belgiese strokiesverhale is ''[[Die avonture van Kuifie]]'' deur [[Hergé]] maar baie ander belangrike outeurs van strokiesverhale is Belgies, insluitend Edgar P. Jacobs, Marc Sleen, Willy Vandersteen  en André Franquin.

Meer onlangs het vername filmregisseurs verskyn, meeste van hulle sterk beïnvloed deur Franse filmkuns. Die gebrek aan 'n groot Belgiese filmmaatskappy het hulle gedwing om te emigreer of in lae-begroting produksies deel te neem. Belgiese regisseurs sluit Stijn Coninx, Luc en Jean-Pierre Dardenne in; akteurs sluit Jan Decleir, Veerle Baetens en Marie Gillain in. Films sluit in ''Man Bites Dog'' en ''The Alzheimer Affair''. In die 1980's het Antwerpen se Koninklike Akademie van die Skone Kunste belangrike mode toonaangewers, die Antwerpse Ses opgelewer.

België het ook bygedra tot die ontwikkeling van wetenskap en tegnologie. Die [[wiskunde|wiskundige]] Simon Stevin, die [[anatomie|anatomis]] Andreas Vesalius en die [[kartograaf]] Gerardus Mercator is onder die meer invloedryke wetenskaplikes uit die begin van die Vroeë [[Modernisme]] in die Lae Lande. Meer onlangs, teen die einde van die 19de eeu, in toegepaste wetenskap, het die chemikus Ernest Solvay en die ingenieur Zenobe Gramme die Solvayproses en die Grammedinamo uitgevind. Georges Lemaître is 'n beroemde Belgiese kosmoloog aan wie die  voorstel van die [[oerknal]]teorie van die begin van die heelal in 1927 toegeskryf word. Drie [[Nobelprys vir Fisiologie of Geneeskunde|Nobelpryse vir Fisiologie of Geneeskunde]] is aan Belge toegeken: Jules Bordet in 1919, Corneille Heymans in 1938 en Albert Claude en Christian De Duve in 1974. Ilya Prigogine is in 1977 die [[Nobelprys vir Chemie]] toegeken.

Op 1 Desember 2005 is Vader Damien deur die Vlaminge as die Grootste Belg van alle tye gekies terwyl die [[Wale]] [[Jacques Brel]] gekies het.

'n Mens kan nie België se kultuurlewe verstaan sonder om die volksfeeste in ag te neem nie. Voorbeelde sluit die Karnaval van Binche, die Ducasse van Ath, die optog van die Heilige Bloed in Brugge, die 15de-Augustusfees in Liège, en die Waalse fees in Namur in. 'n Belangrike nie-amptelike feesdag is Sint Nicholasdag op 6 Desember, wat die fees vir kinders herdenk en in Liège van die studente.

Baie hoogsaangeskrewe restaurante kan in hoë-impak gastronomiese gidse soos die Michelingids aangetref word. Belgiese sjokolade handelsmerke soos Neuhaus, is wêreldbekend en word wyd verkoop; selfs die goedkoopste en gewildste handelsmerk, Leonidas, het 'n reputasie verwerf vir hulle kwaliteit.

België produseer meer as 500 bier (alebiere, pils) variëteite). Belge het 'n reputasie vir 'n voorliefde vir wafels en ''pommes frites'' (Belgiese aartappelskyfies), beide oorspronklik uit België; die nasionale kos is biefstuk of mossels met skyfies.

== Sien ook ==
* [[Lys van nedersettings in België]]

== Verwysings ==
{{Verwysings|4}}

== Bronnelys ==
; Algemeen
----
* {{en}} {{cite web|url=https://www.britannica.com/place/Belgium|title=Belgium|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=7 Maart 2024}}
* {{en}} {{cite web|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/belgium/|title=Belgium|publisher=[[Central Intelligence Agency]]|accessdate=7 Maart 2024}}

; Geskiedenis
----
* {{en}} [http://www.zum.de/whkmla/region/lowcountries/xbelgium.html Wêreldgeskiedenis by KLMA]

; Taal
----
* {{de}} Simons, Ludo: ''Über Sprache und Literatur in Flandern''. Antwerpen: Belgisch-Deutsche Gesellschaft 1983
* {{fr}} [http://www.axl.cefan.ulaval.ca/europe/belgiqueacc.htm L'aménagement linguistique dans le monde] in Frans deur Jacques Leclerc, Universiteit van Laval, [[Kanada]]
* {{de}} {{en}} {{fr}} {{nl}} [http://statbel.fgov.be/ Portaal van die INS tot statistiese publikasies oor België]

== Eksterne skakels ==
{{CommonsKategorie|Belgium|België}}
{{Wikt|België}}
* {{en}} {{Wikivoyage|Belgium|België}}

; Amptelike webwerwe
----
* {{de}} {{en}} {{fr}} {{nl}} [https://www.belgium.be/ Federale portaalwebwerf]
* {{de}} {{en}} {{fr}} {{nl}} [https://www.monarchie.be/ Amptelike webwerf van die Belgiese monargie]

{{Geografiese ligging
| Senter = {{vlagland|België}}
| Noord = {{vlagland|Nederland}}
| Noordoos = {{vlagland|Nederland}}
| Oos = {{vlagland|Duitsland}}
| Suidoos = {{vlagland|Luxemburg}}
| Suid = {{vlagland|Frankryk}}
| Suidwes = {{vlagland|Frankryk}}
| Wes = [[Noordsee]] • {{vlagland|Frankryk}}
| Noordwes = {{vlagland|Verenigde Koninkryk}} • [[Noordsee]]
}}

{{Lande van Europa}}
{{EU-lande}}
{{NAVO-lande}}
{{Normdata}}
{{Voorbladster}}

[[Kategorie:België| ]]
Sjablone wat op hierdie bladsy gebruik word:
Keer terug na België.
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/wiki/België"