Vredeskerk (Potsdam)
Die Evangelies-Lutherse Vredeskerk (Duits: Friedenskirche) in die kasteeltuin van Sanssouci in Potsdam (deelstaat Brandenburg, Duitsland) is in die sogenaamde Marly-tuin by die Groen Hek geleë. Die kerk is volgens planne van die hofargitek Ludwig Persius na aanleiding van die Pruisiese koning Friedrich Wilhelm IV se voorstel opgerig. Die koning, wat as 'n hoogs begaafde kunstenaar bekend gestaan het, was ook aktief by die boubedrywighede betrokke. Die gebouekompleks is deur Noord-Italiaanse kloosterargitektuur geïnspireer.
| Vredeskerk | ||
| ||
| Die Vredeskerk in Potsdam | ||
| Denominasie | Evangeliese Kerk in Duitsland | |
| Adres | Am Grünen Gitter 3, Potsdam | |
Ná Persius se ontydige afsterwe in 1845 het die argitek Friedrich August Stüler die opdrag gekry om met die bouprojek, wat onder die leiding van Ferdinand von Arnim en Ludwig Ferdinand Hesse gestaan het, voort te gaan. Drie jaar ná die hoeksteenlegging op 14 April 1845 is die sakrale gebou op 24 September 1848 ingewy. Die boubedrywighede by die bygeboue het egter tot in 1854 voortgeduur.
Boukuns
wysig
Die Vredeskerk is na aanleiding van 'n Vroeg-Christelike geïdealiseerde kopergravure van die San Clemente-kerk in Rome as 'n suilebasiliek met drie skepe sonder dwarsskip uitgevoer en van 'n vrystaande campanile (kloktoring) voorsien. Die hoofskip met 'n hoogte van 13,5 meter toring bo-oor die sybeuke wat net half so breed is. Die oorgang tot die sybeuke word met arkades aangedui.
Die gelowige koning Friedrich Wilhelm IV het gewens dat die plafon in die binneruimte van plat panele gemaak sou word. Die panele is met goue sterre teen 'n blou agtergrond versier. Die koning het Vroeg-Christelike kerkgeboue, wat oorspronklik uit markhalle en geregsgeboue ontwikkel het, as uiters geskikte argitektoniese voorbeelde beskou.
Die koornis word oorheers deur 'n Venesiaanse mosaïek wat uit die eerste derde van die 13de eeu dateer. Dit het oorspronklik deel uitgemaak van Santa Cipriana, 'n kerkgebou van die abdy San Cipriano di Murano op die eiland Murano naby Venesië wat in 1108 ingewy en in 1840 afgebreek is. Friedrich Wilhelm IV het die mosaïek vir 385 talers gekoop toe hy nog kroonprins was en per skip na Potsdam laat vervoer.[1][2]
Die mosaïek beeld die tronende Christus met die "Boek van die Lewe" wat sy regterhand uitsteek om die gelowiges te seën. Maria en Johannes die Doper staan aan sy linker- en regterkant. Die dissipels en die naamheilige van Santa Cipriana, die martelaar Cyprianus wat in 258 onthoof is, staan aan die buitekante. Cyprianus is in vol biskopsornaat uitgebeeld.
Die toppunt van die plafon se halfrond is met 'n duif versier wat die Heilige Gees versinnebeeld. Die lam, 'n Christussimbool, verskyn bo-oor die hoofde van die aartsengels Raphael en Michael. By die halfrond van die koornis is 'n Latynse inskripsie aangebring wat volgens Martin Luther se Duitse vertaling lui: Herr, ich habe lieb die Stätte deines Hauses und den Ort, da deine Ehre wohnt.
Die altaarciborium rus op vier donkergroen suile wat van Siberiese jaspissteen gemaak is. Die ciborium – 'n geskenk van die Russiese tsaar Nikolaas I, 'n skoonbroer van die Pruisiese koning – is in 1842 in die Vredeskerk geplaas. Die voormalige doopkapel is in 'n uitbreiding van die regterkantse sybeuk geleë. Die seshoekige doopvont is in 1965 in die kerksaal verplaas.
Die sakristie in die linkerkantse sybeuk vorm die argitektoniese pendant vir die doopkapel. Ná Friedrich Wilhelm IV se afsterwe het dit tydelik as mausoleum gedien waar ook ander lede van die Hohenzollern-dinastie ter ruste gelê is. Die seuns van keiser Friedrich III en sy eggenote Victoria, die prinse Sigismund en Waldemar, is hier tot in 1892 opgebaar. In 1920 is die jongste seun van die laaste Duitse keiser Wilhelm II, prins Joachim (1890–1920), in die sakristie begrawe. Ná 1931 is sy sterflike oorskot na die Antikentempel oorgebring.
Die koninklike grafkelder is onder twee marmertafels geleë wat voor die trap na die altaarruimte in die vloer ingelaat is. Friedrich Wilhelm IV is ná 'n reeks beroertes op 2 Januarie 1861 oorlede. Ná die grafkelder se inwyding in Oktober 1864 is sy sarkofaag hier geplaas. Die koning se hart is egter in die mausoleum van die Charlottenburg-kasteel te Berlyn begrawe.
In 1873 is ook sy eggenote Elisabeth Ludovika oorlede. Albei sarkofae, wat van Engelse tin gemaak is, dra dieselfde inskripsie soos die marmertafels in die kerkvloer: Hier ruhet in Gott, seinem Heilande, in Hoffnung einer seeligen Auferstehung und eines gnädigen Gerichts, allein begründet auf das Verdienst Jesu Christi unseres Allerheiligsten Erlösers und Einigen Lebens.
In dieselfde jaar, toe die grafkelder ingewy is, is ook die vloer in die kerksaal voltooi. Soos die koning gewens het, is die vloer met 'n ineengestrengelde band sonder einde versier wat die ewigheid versinnebeeld.
Die vrystaande campanile aan die suidelike kant met 'n hoogte van 42 meter is volgens die voorbeeld van die kerktoring van Santa Maria di Cosmedin in Rome ontwerp. 'n Aedicula aan die oostelike kant toon 'n fresko van Eduard Steinbrück wat Jesus in Getsemane uitbeeld. Die toring beskik oor sewe oop verdiepings. Die vier klokke, wat die name Gratia, Clementia, Pax en Gloria dra, weerklink vanuit die derde verdieping oor die klokwerk. Behalwe vir die kleinste is die klokke in 1917 en 1945 almal uit die toring verwyder om vir die krygstuigvervaardiging ingesmelt te word, maar kon aan hul lot ontsnap.
'n Oop voorportaal of narthex langs die westelike portaalkant lei tot 'n binnehof (atrium). Die Christusstandbeeld op die fontein, wat meer as lewensgroot is, is 'n namaaksel van die oorspronklike marmerkunswerk wat in 1821 deur Bertel Thorvaldsen geskep is en vandag in die Kopenhaagse Vrouekerk staan. Die Oud-Griekse inskripsie op die fontein se kant lui: "Maak jouself skoon van sondes, en nie net jou gelaat nie". Die binnehof word deur 'n arkade omsluit.
Verwysings
wysigEksterne skakels
wysig- Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Vredeskerk (Potsdam).
- (de) Amptelike webwerf
